Jinekolojik muayene Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanları tarafından yapılır. Jinekolojik muayene ve smear testini her kadın yılda bir kez mutlaka yaptırmalı. Bu muayene ile genital kanserlerin bazıları çok erken safhada yakalanabilir. Jinekolojik muayene ağrı oluşturmaz,buna rağmen kadınların stres yaşamasına ve rahatsızlık duymasına neden olur.Bu rahatsızlığı azaltmak için hastayı muayene etmeden önce hastayla konuşmalı,muayene izah edilmeli ve hastanın doktoruna güven duyması sağlanmalı.

Jinekolojik Muayene Nasıl Yapılır?

Her kadın hayatı boyunca mutlaka birkaç kez jinekoloğa gider.Korktuğu veya nasıl bir muayene olduğunu bilmediği için muayeneden kaçan ,erteleyen kadın sayısı bir hayli çoktur.İlk muayene daha streslidir.Fakat doktor ,hasta ilişkisi iyi seyretmiş ve muayene safhasıda rahat geçmişse daha sonraki muayenelerde stres giderek azalır.Hiç bir şikayet olmasa bile yılda bir kez rutin,genel kontrol amaçlı jinekolojik muayene olmalıdır.Jinekolojik muayeneden önce hastayla şikayeti hakkında,konuşulur,sohbet edilir.Şikayetleri kaydedilir.Kayıt edilen bilgiler hastanın özel bilgileridir ve kimseyle paylaşılmaz.Sorular bittikten sonra,jinekolojik muayeneye geçilir.Jinekolojik muayene genellikle adet kanamasının olmadığı zamanda yapılır.Fakat acil durumlarda,ani gelişen kasık ağrılarında ,aktif vajinal kanamalarda jinekolojik muayene yapılır.Acil durumlar dışında kanamasız günler tercih edilmeli,bu sırada rutin smear testide yapılabilir.

Jinekolojik muayeneye başlamadan önce hasta idrarını yapar.Boş mesane ile pelvik organlar hem muayenede ,hem de ultrasonda daha iyi değerlendirilir.Hasta idrarını yaptıktan sonra jinekolojik masaya hazırlanır.Belden aşağı kısmını ve iç çamaşırını soyunur.Jinekolojik muayene pozisyonunun ismi litotomi pozisyonudur.Muayene sırasında hastanın kendisini kasmaması,gevşek pozisyonda olması gerekir.Muayeneye dış genital organların gözlemiyle başlanır.Her hangi bir patoloji olup olmadığına bakılır.Daha sonra vajina ve rahim ağzı muayenesine geçilir.Bunun için metal veya plastikten yapılmış spekulum kullanılır.Spekulum ebatı hastanın yaşı ve doğum yapıp yapmadığına göre doktor tarafından ayarlanır.Spekulum vajinaya yavaşça yerleştirilir.Bu yerleştirme normalde ağrısızdır.Fakat hasta kendini çok sıkıyorsa ağrılı hale dönüşebilir.Veya vajinada bir problem varsa yerleştirme işlemi ağrılı olur.Spekulum muayenesinde vajinit olup olmadığı tesbit edilir.Sonra rahim ağzı muayenesi yapılır.Kist,enfeksiyon,erezyon var mı bakılır.Rahim ağzında pap-smear testi yapılır.Pap-smear testi için özel fırçalar kullanılır.Fırça rahim ağzına yerleştirilerek döndürülür,alınan numune cam üzerine yayılır.Alkolde bekletilerek veya özel sprey kullanılarak tesbit edilir.Patolojiye gönderilir.Vajinal akıntı varsa özel bir tüpe çubukla numune alınır.Vajinal kültür için laboratuara gönderilir.Vajinal muayene bitince spekulum çıkarılır.Hasta ıkındırılarak sisto-rektosel araştırılır.Daha sonra vajinal tuşe diye adlandırılan muayene safhasına geçilir.Sağ elin işaret ve orta parmağı vajinaya yerleştirilir,sol el parmaklarıyla da karın alt bölgesine bastırılarak,iki el arasında kalan rahim büyüklüğü,myom varlığı,rahim sertliği ve rahim yönü tesbit edilir.Ayrıca sağ ve sol kasık bölgeleri iki el arasında tesbit ederek yumurtalıklarda kist ve kitle araştırılır.Bu muayenelerin başarılı olması için hastanın karın kaslarını kasmaması gerekir.Vajinal tuşeden sonra jinekolojik muayeneyi tamamlayıcı olarak ultrasonografi yapılır.Hasta bakire değilse vajinal ultrasonografi tercih edilir.Trans vajinal ultrasonda mesane boş olmalı.vajinal prob kondomla giydirilir ve vajinaya yerleştirilir.Bu yerleştirme işlemi ağrısızdır.Vajinal ultrason ile rahim büyüklüğü,rahim iç kalınlığı,kitle varlığı,overlerde kist,kitle mevcudiyeti araştırılır.Genital enfeksiyonlar,rahim ağzı yaraları ultrasonografi ile tesbit edilemez.Jinekolojik muayenin esası vajinal tuşedir.Ultrasonografi yardımcı tanı yöntemidir.

Bakirelerde Muayene; Bakirelerde vajinal tuşe uygulanmaz.Dış genital organlar gözlenir,kızlık zarının yapısı görülür.Vajinal tuşe yerine rektal tuşe yapılır.Sağ elin işaret parmağı vazelinle kayganlaştırıldıktan sonra rektuma (makata) yerleştirilir.Sol elin parmaklarıda alt karın bölgesine bastırılarak kist,kitle varlığı araştırılır.Enfeksiyon olup olmadığı tesbit edilir.Rektal tuşede rektumun boş olması tercih edilir. Rektal tuşeden sonra ultrasonografi yapılır.Mesane iyice dolup,idrara sıkışınca karından ultrasonografi yapılır.

Op. Dr. Ayşe DARAMA tarafından yazılmıştır.