Prof. Dr. Bülent Tıraş erken menopoz ile ilgili detaylı bilgi verdi.
1- Erken Menopoz Ne Demektir?
Kadının adet kanamalarının 35 yaşından önce kesilmesi, erken menopoz olarak tabir edilir. Özellikle toplum arasında erken menopoz olgusunun yaygın olduğuna dair bir görüş hüküm sürmektedir. Ancak durum böyle değildir. Ülkemizde menopoz yaşı 46.5 olarak kabul edilir. Erken menopozun yaygın olduğu düşüncesi de artık kadınların daha geç çocuk sahibi olması, daha geç evlenmesi ile ilişkilidir.
2-Erken menopoz en erken kaç yaşında yaşanır?
Erken menopoz için, adet kanamalarının başlaması ve kesilmesi gerekir. Adet görme yaşı yaklaşık olarak 13’tür. Erken menopoza sebep olacak nedenlerin değişmesi ile birlikte en erken menopoz 18 yaşında dahi görülebilir.
3- Erken Menepoza Neler Yol Açar?
- Otoimmun hastalıklar
Yumurtalıkların erken bir zamanda bitmesi, menopoza yol açar. Buna da en çok otoimmun hastalıklar yol açar. Otoimmun hastalık, kişinin bağışıklık sisteminin henüz açıklanamayan sebeplerle kendi organlarını yabancı doku gibi algılamasıdır. Yabancı doku şeklinde algılanan kendi organlarına saldırı yapar ve onlara zarar verir. İşte bu yabancı olarak algılanan organlar yumurtalıklar ise, otoimmun hastalık erken menopoz sorununa yol açar.
- Yumurtalıkların cerrahi bir müdahale ile alınması
Çeşitli sorunlar kapsamında kadın hastanın her iki yumurtalığı da cerrahi müdahale sonucunda alınabilir. Bu sebeple de erken menopoz ortaya çıkar. Bunun dışında jinekolojik müdahalelerde de nadir de olsa yumurtalıklar zarar görebilir. Bu sebeple de menopoz dönemine erken girilebilir.
- Kanser tedavileri
Kanser tedavisi, erken menopoz yol açabilir. Kanseri iyileştirmek adına görülen radyoterapi ve kemoterapi, kadınların yumurtalıklarında hasara yol açar ve bu sebeple kadın tedavi ardından menopoza girebilir.
- Genetik
Menopoza girme yaşı ailedeki kadınların menopoza girme yaşı ile ilgilidir. Şayet kan bağı olan kadınlarda erken menopoz öyküsü mevcut ise, kadının erken menopoza girme riski de artış gösterir.
- Kromozom bozuklukları
Frajil X Sendromu, Turner Sendromu gibi nadir karşılaşılan kromozom bozuklukları sorunlarda yumurtalıklar erken yaşta tükenebilir. Bu sorunlar menopoza genç yaşta girilmesine yol açar.
- Hayat Alışkanlıkları
Sigara kullanımı, erken menopoza bir davetiyedir. Aynı şekilde yaşam tarzı de menopoz dönemini etkiler. Yoğun stres altında çalışmak ya da psikolojik faktörler erken menopoza yol açabilir. Erken menopoz kontroller dahilinde anlaşılabilecek bir durumdur.
Erken menopoz döneminde de:
- psikolojik değişiklikler,
- uykusuzluk,
- ani terlemeler,
- odaklanma sorunu,
- ateş basması,
- agresif tavırlar ortaya çıkabilmektedir.
Genetik faktör erken menopoz dönemi için daha büyük bir neden olmakla birlikte;
- beslenme,
- yaşam şekli,
- sigara kullanımı, stres gibi faktörler de menopoza girme yaşını öne çekebilir.
Yapılan çalışma ve araştırmalar neticesinde erken menopoz sebebinin yaklaşık olarak %65’inin genetik faktörler sebebiyle olduğu ortaya konmuştur. Fakat saydığımız diğer dış faktörler de erken menopoz üzerinde oldukça etkilidir.
Erken menopoz, rahim kanseri gibi birçok hastalığı da beraberinde getirebilir. DÜnya’daki her kadın menopozu yaşamak zorundadır. Bu, doğal bir süreçtir ve biyolojik bir olaydır. Ancak çeşitli sebeplerden menopoza erken girilmesi, bazı sorunları da peşinden getirebilmektedir.
- 15-29 yaşlarındaki 1000 kadından birinde,
- 30-39 yaşlarındaki 100 kadından birinde erken menopoz olgusu ile karşılaşılmaktadır.
- 4-Erken menopozun erken teşhisi mümkün müdür?
Kan bağı olan kadınlarda erken menopoz öyküsü olan kadınların, her sene düzenli olarak kontrollerini yaptırması gerekir. Erken menopozun önceden tahmini mümkündür. Bazı durumlarda erken menopoz sorunu kendi kendine kaybolabilir. Ancak bu durum %1 oranından daha az şekilde gerçekleşir. Erken menopozun sebebi, altta yatan hastalıklar kaynaklı ise, bu hastalığın düzeltilmesi neticesinde süreç yavaşlatılabilir.
Senelik olarak çeşitli hormon testleri ve yumurtalıkların ultrasonografiyle değerlendirmesi ile yumurtalık rezervi (doğurganlık) ölçümlerini yaptırmak, erken teşhis için oldukça önemlidir. Yumurtalık rezervi, menopoz yaşı hakkında ipuçları verebilen oldukça önemli bir faktördür.
Günümüzde yumurtalık rezervini en etkin şekilde ortaya koyan testler:
- adet kanamasının ilk günlerinde yapılan AMH (anti müllerian hormon) kan seviyesi ölçümü,
- adet kanamasının ilk günlerinde vajinal ultrasonografiyle yapılan “antral folikül sayısı ölçümü incelemesi,
- adet kanamasının ilk günlerde kanda FSH ve Estradiol (E2) denilen hormon seviyesi ölçümleridir.
Menopoz Check-up ile eksiksiz tedavi
Erken menopozun belirtilerinden biri olan adet düzensizlikleri başlar başlamaz gerekli önlemleri almak gerekiyor. “Menopoz Check-up” ile, kadınların ihtiyaç duyduğu bu destek eksiksiz karşılanabiliyor. Menopoz Check-up uygulaması menopoza girmiş ve girecek olan kadınlar için uygulanır.
Menopoz Check-up ile:
- jinekolojik hastalıkların erken tanısı ve tedavisi,
- meme sağlığının korunması,
- kemik erimesi,
- sıcak basması,
- sinirlilik,
- uykusuzluk gibi genel sağlık problemleri giderilebilir.
Menopoz Yaşını Geciktirmek İçin Öneriler Nelerdir?
- Spor yapmayı ihmal etmeyin. Haftalık olarak en az 3-4 gün spor yapın.
- İdeal kilonuzda olun. Aşırı zayıflık ya da aşırı şişmanlık erken menopoza yol açabilir.
- Zararlı kimyasal maddelere maruz kalmamaya çalışın.
- Yoğun stres altında çalışmayın, bulunmayın.
- Sigara içmemeye özen gösterin. Pasif içicilikten dahi uzak durun.
- Antitoksidan özelliği yüksek besinler tüketin.: Balık, ceviz, fındık, brokoli, domates, biber, havuç, üzüm, çilek gibi.
- Kalsiyumdan zengin besinler tüketmeye özen gösterin.
- Güneş ışığı almaya özen gösterin. D vitamini yeterli oranda alın.
Kaynaklar
Kadınlar Kulübü Son Yorumlar