Prof. Zeki Tez, son kitabında okuyucuyu yine tarihi bir yolculuğa çıkarıyor. Bu kez eczacılık ve parfümerinin izini sürüyor tarihin sırlarla dolu arka odalarında…
Hayykitap’tan çıkan İlaç ve Parfümün Sihirli Dünyası yıllar süren bir arşiv çalışmasının ürünü. Kitap, eskiçağdan modern zamanlara, simyadan kimyaya, Hipokrat’tan Evliya Çelebi’ye, Mısır Çarşısı’ndan Antik Mısır’a, mesir macunundan misvaka ilaçların, şifacıların, kozmetiğin ve güzel kokuların “popüler tarihi”ni anlatıyor. Sadece tarihsel bir anlatı ile yetinmeyerek, bugün de kullanılabilecek “zamanla eskimeyen” reçeteler veriyor. Sözgelimi Ortaçağ’da şifa aracı olarak değerli taş kullanımı bugün de birçok kişinin işine yarayabilir. Aynı şekilde İslam dünyasında eczacıların piri sayılan Lokman Hekim’in şifalı bitkiler konusunda verdiği reçeteler hala geçerliliği koruyor.
İlaç ve Parfümün Sihirli Dünyası, zengin görselliğiyle de dikkat çekiyor. İçinde 100’e yakın resim ve bu resimlere ait detaylı açıklama ile bir nevi siyah beyaz film tadında. Prof. Dr. Zeki Tez bu son filminde figüran kadrosunu da son derece geniş tutmuş. Kimler yok ki; Aristo, Francis Bacon, II. Abdülhamit, Nejat Eczacıbaşı, İbn Sina, Kleopatra, Levi-Strauss, Marilyn Monroe, Deli Petro, Karl Merck, Napolyon, Shakespeare ve onlarca “alakasız” ama bir o kadar da “bağlantılı” isim…
“Belgesel” eskiçağın gizemli atmosferinde başlıyor. Şifalı bitkiler, ilk kimyasal ilaçlar ve zehirler… İlk sabun, kozmetiğin belkemiği kına… Ve adamotu… Toksikolojinin babası Paracelsus görünüyor bir an. Topraktan hazırlanan ilaçlar, mumyalar, ‘mumiya ilaçları’ giriyor kadraja. Kutsal mekânların nasıl parfümlendiğini görüyoruz. Balsam ve kutsal mesh yağı ile tanışıyoruz. İslam dünyasının eczacılık anlayışına, Müslümanların parfüm sanatında geldiği noktaya şaşırıyoruz. Ve tempo artıyor. Osmanlı ve Cumhuriyet Türkiye’sindeki ilaç bilimi seyirciyi hayrete düşürüyor. ‘Bedensel dört salgı kuramı’, tıp tarihinin ünlü ecza-ilaç kitapları, mesir macunu ve nevruziye rollerini başarıyla oynuyor. Çağdaş yapay ilaçlara giden yol ayrımına kadar geliyoruz. Paralel kurguda Avrupa’daki parfüm üretimindeki gelişmeleri izliyoruz. Modern çağda parfüm hazırlama sanatının inceliklerini, koku sınıflandırmanın püf noktalarını, güzel kokularla duyular arası bağlantının büyüsünü hissediyoruz.
Finalde mi? İzleyenlerin ağzında hafif acı ilaç tadı, burnunda ise baştan çıkarıcı bir koku…
Kitabın içinde ne var?
Birinci Bölüm: Eczacılıktan Tarihsel Kesitler
• Eskiçağda Şifalı Bitkiler, Kimyasal İlaçlar, Zehirler
• Tıbbî Bitkiler ve Baharat Üzerine
• Adamotu (“Mandragora”)
• Ortaçağ Avrupa’sında Eczacılık
• Rönesans Döneminden Modern Çağa Eczacılık
• Paracelsus’un “Signatur” (İşaret / Benzerlik) Öğretisi
• “Yeni Dünya”dan “Eski Dünya”ya Ulaşan Eczalar
• Avrupa Halk Kültüründe İlaç Olarak Kullanılan Hayvansal Nesneler
• Eski Dönemlerde Topraktan Hazırlanan İlaçlar
• Ortaçağda Şifa Aracı Olarak Değerli Taş Kullanımı
• Yılantaşı ve Onunla İlgili Denemeler
• “Mumiya” İlacı
• İslâm Dünyasında Eczacılık
• Osmanlı’da ve Cumhuriyet Türkiye’sinde Eczacılık ve Eğitimi
• “Bedensel Dört Salgı Kuramı”
• Tıp Tarihinin Ünlü Ecza-İlaç Kitapları
• “Mesir Macunu” ve “Nevruziye”
• İlaç Listeleri, Kodeksler, Farmakopeler
• Çağdaş Yapay İlaçlara Giden Yol
• Avrupa Grafik Sanatında Eczacılık
• Heidelberg-Alman Eczacılık Müzesi
• Ecza Sandıkları
İkinci Bölüm: Kozmetik Ve Parfüm Sanatı Üzerine
• Sabunun Kısa Tarihi
• Eskiçağda Parfüm ve Kozmetik
• Eskiçağda Krem, Yağlı Krem ve Yağlı Parfüm Üzerine
• Kutsal Mekânların Parfümlenmesi, Balsam ve Kutsal Mesh Yağı
• Müslümanlarda Parfüm Sanatı
• Ortaçağ ve Yeniçağda Avrupa’da Parfüm Üretimindeki Gelişmeler
• Modern Çağda Parfüm Hazırlama Sanatı Üzerine
• Koku Sınıflandırması ve Duyular Arası Bağlantı
Kadınlar Kulübü Son Yorumlar