Boşanma kararı ebeveynler ve çocuk için yeni değişiklikler ve bunlara uyum sağlamayı gerektiren zorlu bir süreçtir. Ebeveynler bu süreçte çocuğa ne şekilde bu kararlarını açıklayabilecekleri, nasıl davranacakları konusunda bilgi sahibi olmak istemektedirler.

Her şeyden önce çocuğa boşanmayı bildirmenin en iyi zamanı annenin ve babanın hazır oldukları zamandır. Anne ve baba çocukla ortak bir dille ve sakince konuşabilmelidir. Çocuk ile konuşurken anne ve babanın çift olarak aralarında neler yaşandığı anlatılmamalıdır. Bu yetişkinin hikayesidir ve çocuğu ilgilendirmez.

Çocuk için önemli olan her bir ebeveyni ile olan ilişkisidir. Aynı çatı altında yaşamasalar bile, anne ve babanın her zaman aynı anne ve baba olacağı iletilmelidir. Ona anne ve baba arasındaki güçlü bir sevgiden doğduğu, ondan sorumlu olunduğu ve onunla gurur duyulduğu iletilmelidir.

Çocuk bazı zamanlarda kendisini anne ve babanın ayrılığından sorumlu hisseder. Böyle durumlarda onun suçluluk duygusunu azaltmak için onun arzu edilen bir çocuk olduğunu , sorunun anne ve baba arasında yaşananlardan kaynaklandığı ancak bu konuda istediği zaman konuşabileceği söylenerek rahatlatılmalıdır. Bazen anne ve babalar çocuk zarar görmesin diye bir arada yaşamaya çalışmakta; ev içerisinde birbirlerinden çok uzak ya da çatışmalı bir ilişki sürdürmektedirler. Böyle bir durum da çocuk için daha fazla zarar verici olmaktadır .

Kendinizi kötü hissettiğinizde ve içinizi birine dökmek istediğinizde çocuğu sırdaş olarak seçmeyin. Çocuk için baba ile aranızda olup bitenleri duymak tahammül edilemez bir olaydır , çocuk bu yükü taşıyamaz ve bundan sorumlu değildir. Kendiniz için bir uzman yardımı almak bu konuda yapılabilecek en doğru yoldur.

Çocukların yetişkinlerin gerilimlerini ve heyecanlarını hisseden alıcıları vardır. Buna halk arasında ‘antenler açık’ denir. Bu sebeple ebeveynler sorunlarını çocukların duyabilecekleri yerde tartışmamalıdır. Ya da sorunlar tamamen inkar edilmemeli boşanma öncesinde çocuğu hazırlama amacıyla anne ve baba arasında bazı anlaşmazlıklar olduğu belirtilmelidir.

Hiç konuşulmayan ancak gerilimin yüksek olduğu ortamlarda çocuk bu gerilimleri uykusuzluk, iştahsızlık, baş ağrıları gibi psikosomatik belirtilerle ifade edebilir.

Çocuğa gerçeği anlayabileceği , basit bir dille ifade etmek gerekmektedir. Olası yalanlar çocuğun size olan güvenini sarsar.

Boşanma gerçekleştikten sonra çocuk ile ilgili alınan kararlarda istikrarlı olunmalıdır. Çocuğun her iki ebeveynin evinde odası olmalı ve hangi günler nerede kalacağı belli olmalıdır. Çocuğa verilen sözler mümkün olduğunca yerine getirilmelidir. Örneğin ; baba çarşamba günleri çocuğu alıyor ise olası bir iptal durumu birkaç gün önceden çocuğa bildirilmelidir; son anda vazgeçmeler ve bunun sıklıkla tekrarlanması durumunda çocuk sizinle ilgili hayal kırıklığı yaşayacak ve sizi görmek istemeyebilecektir.

Çocuk anne ya da baba evine gittiğinde anne ve baba durumdan ötürü birbirlerini suçlamamalı ve birbirlerini çocuğa şikayet etmemelidirler. Çocuk istediği zaman diğer ebeveynine ulaşabilmelidir (e- mail,cep tel,fax,vb.). Çocuğun güvenebileceği ve destek alabileceği anne ve baba imajını korumaya özen gösterilmelidir. Anne ve babanın aralarında nitelikli bir iletişim kurmaları ve çocuğun okul, okul dışı aktivitelerini birbirlerinden haberdar etmeleri gerekmektedir.

Suçluluk duygusuyla çocuğu hediyelere boğma, alışıldık davranışları değiştirme ; örneğin çocukla birlikte yatma, aşırı hoşgörü gösterme çocuğu kolay tatmin olmaz bir çocuk yapar ve bu durum çocuğun sıkıntısını arttırır. Çocuk diğer ebeveynden döndüğünde onu sorgulamamak ve kim daha iyi ebeveyn yarışına girmemek gerekir ; çocuk vakit geçirdiği ebeveyni ile ne yaşadığını anlatıp anlatmamakta serbesttir. Diğeriyle vakit geçirip, eğlendiği için sizin memnuniyetinizi görmeye ihtiyacı vardır.

Ergenliğe kadar çocuğun ebeveynleriyle yaşadıklarında bazı çelişkiler olabilir. Örneğin; annem beni cezalandırdı, artık ona gitmeyeceğim ya da babamda şunları bunları yapamıyorum gibi. Bu durumda onu dinlemek ve sükunetle hareket etmek gerekir. Çocuk bazen ebeveynler arasındaki anlaşmayı sabote etmek isteyebilir ve bir şeyler elde etme yolunda küçük şantajlar yapabilir. Unutmayın her çocuğun fantezisi anne ve babasının bir gün yeniden birlikte olmasıdır.

Bazen sorunlar işin içinden çıkılamaz, çözülemez hale geldiğinde , çocuğun bu konuda nötr birinden destek alması gerekebilir (psikolog, psikiyatrist.). Onu dinleyen bir uzmanın varlığı , olaylara olan mesafesi ve nötr tutumu ile çocuğun içsel çatışmalarının yatışmasını ve yeni çözümler oluşturarak adaptasyon sürecinin kolaylaşmasını sağlayabilir.

En başta çocuk boşanmaya karşı şaşkınlık ve kızgınlık gösterebilir . Çocuk bu davranışlarında yalnızca anlaşıldığını anlamak ister; her şeyden önce sevdiği birinden ayrılmak ve yeni bir hayatın gerekliliklerine alışmak durumundadır.

Ebeveynler çocuklarının duygusal ihtiyaçlarını anlayabildiği ve karşılıklı olarak aynı noktada kalabildikleri sürece , sevilen, ihtiyaçları anlaşılan çocuk da koşullara uyum sağlamaya çalışarak ebeveynlerinin boşanma sürecine uyum sağlayacaktır.

Uzm. Psk. Özge Merve TÜRK