Diyet yaparken yediklerimizden zevk almak yani gurme diyetin mümkün olup olmadığını diyetisyen Taylan Kümeli’ye sorduk.
Detoks konusunu aydınlığa kavuşturup, toksinlerimizden arındığımıza göre şimdi de fazla kilolarımızdan kurtulmak için nasıl sağlıklı beslenmemiz gerektiğini öğrenelim. Özellikle de herkesin kafasında ki ‘gurme diyet’ konusuna açıklık getirelim istedik. Bunu da hepimizin yakından tanıdığı diyetisyen Taylan Kümeli’ye sorduk.
-Kişiye özel diyet programı neden gereklidir? Kulaktan duyma bilgilerle yapılan diyet zararlı mı?
Kilo vermek isteyen herkes aynı hayatı yaşamıyor. Bir iş adamı devamlı seyahat etmek, bir ev kadını her gün ailesi için yemek yapmak ve evde bulunmak zorundadır. Bir marangoz bedeni, bir ofis görevlisi çoğunlukla beyniyle çalışır. Dolayısıyla herkes bir yandan beslenirken bir yandan da değişik hayatlar yaşıyor ve enerjisini yaşam biçimine göre harcıyor.
Herkes için aynı, ortak ya da benzer diyeti uygulamaya kalktığınızda hem uygulanabilirlik açısından birçok sorunla karşılaşabilir hem de gerçek ihtiyacınıza uygun olmayan şeylerle kendinizi beslemeye kalkışabilirsiniz
Hiç kimse bir başkasıyla aynı değildir. Hepimiz için genel doğrular vardır, ancak bunları uyguladığınızda bireysel ayrıcalıklara dönüşür. Bireysel ayrıcalıklarımız ise çevresel dinamiklere, ailemizden gelen genlere, doğum anından yaşadığımız ana kadar olan beslenmemize ve cinsiyetimize bağlıdır. Bu nedenle kişilerin beslenme planları farklılık göstermektedir.
Beslenmek kişiye özel bir genetik şifre kadar özerk
– Peki son yılların popüler diyetleri hakkında ne düşünüyorsunuz? Hemen herkes hayatları boyunca en az bir kez bu diyetleri uygulamıştır.
Bu güne kadar beslenmeye yönelik yüzlerce, binlerce öneri sunuldu. Bilim insanları, kilo verme konusunda ki uygulayıcılar, kulaktan dolma sözcükler, gazete yazıları, internette dolaşan diyetler, sinema oyuncuları, mankenler ve nice tanınan insanların uyguladıkları diyet programları, şehir efsanesi haline gelen besinler…
Kimi zaman Atkins diyeti popüler oldu, kimi zaman Montignac..
Kimi zaman insanlar keten tohumu yediler.. Kimi zaman lahana suyu içtiler…
Bazen acı biber hapı bazen lahana hapı bazen deniz yosunu kilo verdiriyor zannedildi. Bu yanlış bilgilerden medet umulup doğru beslenmeye yönelik gerçekler anlamazlıktan gelinecek kadar noksandı.
İşte bu yüzden gerçekten beslenmenin kişiye özel bir genetik şifre kadar özerkliğine inanan bizler için araştırmak ve bilimin yolundan gitmek en doğru seçim oldu.
– Bir de metabolizma problemimiz var. Az çalışması sorun, hızlandırmak için neler yapmalıyız?
Az az ve sık sık beslenmek, düzenli egzersiz yapmak, sıvı alımını arttırmak, aynı saatlerde yemek yememek(vücudun şaşırması) gibi püf noktaları metabolik hızın artmasında önem taşımaktadır.
Kahvaltı etmek, her yeni gün başlangıcında metabolizmanızı artırmaya yardımcı olur. Metabolik hızınız gece boyunca gıda yoksunluğu çekerek bir kaç saat için yavaşlar. Hücrelerinizin besin ile dolu olması gerekir ya da gelecek yoksunluk beklentisiyle yağ depolayarak hayatta kalmaya daha az odaklanacaklardır.
Bol miktarda lif ve sınırlı miktarda şeker içeren besleyici bir diyet, metabolizmanızı iyileştirmeye yardımcı olabilir. Tam tahıllar, balık, koyu yeşil yapraklı sebzeler, yaban mersini ve domates içeren iyi besin seçimleri faydalı olacaktır.
Kaçamak sonrası su tüketiminizi iki katına çıkartın
– Malum kaçamak yapmadan diyet yapamıyoruz. Peki, kaçamak sonrası neler yapmalıyız? 1 gün yaptığımız kaçamak tüm diyetimizi etkiler mi?
Eğer öğünüz dışında istemeden bir kaçamak yaptıysanız, aman zaten diyetimi bozdum battı balık yan gider, düşüncesi maalesef birçok kişinin yaptığı büyük bir hatadır. Bir kerecik yanlış bir şey yemeniz tüm diyetinizi bozabileceğiniz anlamına gelmez. Burada asıl önemli mesele onu vücudunuzun nasıl işlemesini sağlayacağınızdır. Mesela fast food yediniz diyelim, pişman oldunuz ve diyetinizi bozmak da istemiyorsunuz sonuçta ortada bir emek var. Yapmanız gereken o günkü su tüketiminizi iki katına çıkararak zararlı besinlerin vücudunuzdan atılmasını sağlamaktır.
Hızlı kilo vermek şişmanlıktan daha tehlikeli
– Bir insan günlük ortalama ne kadar kalori almalı ve kilo vermek için bu kalori miktarını ne kadar düşürmeliyiz?
Eğer kilolu iseniz ağırlık kaybetmeniz sağlık durumunuzu iyileştirir, vücut işlevlerinde gelişme sağlar ve yaşam kalitesini artırır. Ancak hızlı kilo verme şişmanlığın oluşturduğu risklerden daha tehlikelidir. Zayıflama programları kişiye özel olmalıdır. Her birey için verilebilecek maksimum kilo, o bireyin fazla kilosuna, yaşına ve yaşam şekline göre farklılık gösterir. Haftada yarım, en fazla bir kilo ağırlık kaybı hedeflenmelidir. Yavaş verilen kilolar daha kalıcı olur, hızlı verilen kilolar hızlı geri alınır. Amaç çabucak ve çok kilo vermek değil, sağlığımızı bozmadan zayıflamak olmalıdır
– Diyet listemizde mutlaka olması ve olmaması gerekenler neler?
-Ekmek, genelde alınan tüm fazla kiloların sorumlusu ilan edilir. Zayıflamaya karar verenler işe önce ekmeği hayatından çıkarmakla başlar. Hâlbuki yapılacak tek doğru şey, ekmeğin türünü değiştirmek ve ekmeğe dayalı beslenmeden vazgeçmektir. Beyaz ekmeğin nişasta oranı tam tahıllı ekmeklere göre daha yüksektir. Yani doyuruculuğu daha azdır ve kan şekerinin hızla yükselip, hızla düşmesine sebep olur. Beyaz ekmek yerine posası ve mineralleri daha zengin olan tam tahıllı, kepekli, çavdarlı ve yulaflı ekmek türlerini tercih edebilirsiniz
-Şekerler saf karbonhidrattır ve yoğun enerji kaynağıdır. Bu besinlerin fazla miktarda tüketimi aşırı enerji alımının nedenidir ve vücut ağırlığının artmasına (şişmanlığa) ve besleyici değeri yüksek olan besinlerin tüketiminin de azalmasına neden olur. Bu nedenle bu tür besinlerin tüketiminin azaltılması büyük önem taşımaktadır.
Bunun için:
1) Fazla şeker içeren besinlerin ve içeceklerin tüketimini sınırlandırın.
2) Enerjinizin çoğunluğunu tahıllardan (tam tahıl ürünleri), taze meyve ve sebzelerden, az yağlı veya yağsız besinlerden (örneğin yağı azaltılmış süt ve ürünleri, yağsız et veya et yerine geçenler) sağlayın.
3) Asitli içecekler yerine sütü tercih edin.
4) Şeker içeren içecekler yerine sadece su için.
5) Çay ve bitkisel çayları şekersiz için.
6) Şekerli besin tüketiminden sonra dişlerinizi fırçalayın.
– Şeker ve tatlı ihtiyacı duyduğumuzda neler yapmalıyız?
– Az az ve sık sık beslenmeli, öğünler atlanmamalı. Atlanan öğünlerde kan şekeri düşer ve ardından alınan ilk besinle kan şekerinin hızla yükselmesi görülür. Bu durumda tatlı krizleriyle karşılaşılır.
– Sıvı alımı artırılmalı. Kişiler açlık hissettiği anların birçoğunda susuzluk yaşıyor olabilir. Bu nedenle tatlı krizlerinde ilk olarak su ve bitkisel çaylara yönelerek tatlı yemenin önüne geçilebilir.
– Kriz anları light sütlü kafeinsiz kahvelerle atlatılabilir. Süt yüksek oranda protein içermesi nedeniyle tokluk yaratır.
– Tatlı ihtiyacınızı meyveyle karşılayabilirsiniz. Meyve şekeri beyaz şekerden farklıdır. Ayrıca meyveli yoğurtlar, light süt ve tatlandırıcı ile yapılan dondurmalar, tatlılar kriz anlarının sağlıklı atlatılmasına yardımcıdır.
– Diyet yaparken yediklerimizden zevk almak yani gurme diyet yapmak mümkün mü?
Diyet yaparken doğru lezzet katıcıları seçer ve bunları doğru miktarlarda tüketirseniz hem sağlığınızı korur hem de ağız tadıyla beslenmiş olursunuz. Bazen doğru beslenme alışkanlığını hayatımıza geçirmeye çalışırken yaptıklarımız sanki tek düze gelmeye başlar. İşte o anlarda hiç tadı tuzu kalmadı sanılır yaşamımızın. Oysa doğru beslenirken de lezzet yaşamın içindedir. Diyetlerin vazgeçilmez yardımcısı olan salata sosları ve lezzet katıcıların miktarları ve türleri bu bakımdan çok önemlidir. Örneğin; hardal, elma sirkesi, limon, balsamik sirke ve nar ekşisi gibi ilavelerle yemeğinizi lezzetli hale getirebilirsiniz.
