Dispepsi, karnın üst bölgesine yerleşmiş olan şişlik, bir aydan fazla süredir devam eden ağrı, geğirme ve gaz çıkartmayla seyreden şikayetler paketidir.
Halk arasında hazımsızlık diye adlandırılır ve sık görüldüğü için pek de önemsenmez. Dispepsi, kendi başına bir hastalık olmaktan çok, genellikle altta yatan bir sorunun belirtisidir.
Dispepsi belirtileri
– Mide yanması
– Karın ağrısı
– Şişkinlik
– Geğirme ve gaz
– Bulantı ve kusma
– Ağızda acımsı veya asitli tat
Bu belirtiler stresli zamanlarda artabilir. Dispepsiyle birlikte göğüs alt bölgesinde bir yanma şikayeti de oldukça sık görülmektedir. Kadın ve erkeklerde her yaş grubunda görülebilir.
Aşırı alkol kullanımı, aspirin gibi mideyi tahriş eden ilaçlar, sindirim kanalında ülser gibi bozukluklar ve endişe hali ya da depresyon gibi duygusal sorunlar riski artıran faktörlerdir.
Hastalığın sebepleri
Hastalıklar:
– Ülser
– Gastro-özofageal reflü (GERD) (asitli mide içeriğinin yemek borusuna geçmesi)
– Mide hastalıkları (gastritten, ciddi hastalıklara kadar her türlü mide hastalığı)
– Gastroparezi (midenin normal boşalmaması durumu)
-Mide enfeksiyonları
– İritabl bağırsak sendromu
– Kronik pankreatit
– Tiroid hastalığı
– Hamilelik
– Sindirim sistemi hastalıkları
İlaçlar:
– Aspirin ve ağrı kesiciler
– Östrojen hormonu ve doğum kontrol hapları
– Kortizon
– Bazı antibiyotikler
– Tiroid ilaçları
Yaşam tarzı:
– Bir oturuşta çok fazla, hızlı ve yağlı yemek
– Fazla alkol alımı
– Sigara
– Stres ve yorgunluk
– Mide asidi fazlalığı
– Yemek yerken aşırı hava yutulması
Nasıl tanı konur?
Dispepsi şikayetleriniz varsa daha ciddi bir durumun varlığını ekarte etmek için mutlaka doktorunuza gidin. Çünkü dispepsi geniş bir kavramdır, altında çeşitli hastalıklar gizlenebilir.
Doktorunuz altta yatan başka hastalıkları araştıracaktır. Bu amaçla birçok kan testi yapabilir, görüntüleme tetkikleri isteyebilir. Yemek borusunu, mideyi ve bağırsakları daha iyi incelemek için endoskopi isteyebilir.
Dispepsi bir hastalıktan çok bir semptom olduğundan, tedavisi genellikle altta yatan nedene bağlıdır.
Dispepsi şikayetleri çoğu kez birkaç saat içinde kendiliğinden düzelir ve çoğu hasta doktora başvurmaz. Özellikle 40 yaşın üzerindeki dispepsi yakınmalarının ciddiye alınması gerekir.
Araştırmalar sonucu altında başka bir hastalık bulunmazsa aşağıdaki öneriler şikayetlerin giderilmesinde yardımcı olabilir.
Bu önlemlerle dispepside düzelme olmadığında, doktorunuz semptomları hafifletmek için ilaç yazabilir.
Dispepsiye neden olan yemekleri saptamak için bir yemek günlüğü tutulması da çok faydalı olacaktır. İnsanlar yazdıklarını sonradan incelerken bir anda yedikleri sırada fark etmedikleri önemli ipuçlarını görebiliyorlar.
Bazen kalp krizleri de dispepsiye benzeyen belirtilere yol açabilir. Bu şikayetler aniden başladıysa ve sizin için olağan dışıysa ve ayrıca nefes darlığı, terleme veya çeneye, boyuna, kola yayılan ağrıyla birlikteyse derhal tıbbi yardım istenmelidir.
– Bir oturuşta çok fazla yemek yemeyin.
– Baharatlı yemeklerden kaçının.
– Turunçgiller ve domates gibi yüksek miktarda asit içeren gıdaları tüketmeyin.
– Sigarayı bırakın.
– Alkollü içeceklerden uzak durun.
– Kafeinli ve gazlı içecekleri tüketmeyin.
-Karnınızı sıkan dar giysilerden kaçının. Bunlar mideye baskı yaparak içindekilerin yemek borusuna geçmesine neden olur.
-Yedikten hemen sonra yatmayın veya uzanmayın.
-Son yediğiniz yemekle yatma saatiniz arasında 2-3 saat olsun.
-Yatağın baş ucu ayak ucundan en az 15 cm. yüksekte olsun. (Yüksek yastık değil, yatağın başucunu altına kitap gibi bir şeyler koyarak yükseltin veya özel reflü yastıkları kullanın) Böylece yatarken yediklerinizin yemek borusu yerine, bağırsaklara doğru akışı sağlanır.
