Son yıllarda hazır toplu yemek sanayinde farklı bir alan hızla gelişti. Diyet yemek! Bu yazımda diyet yemek nasıl olmalı, sağlıklı beslenmeden farklı mı?, Gerçekten diyet mi? Ve özel beslenme durumlarında etkisi var mı? Gibi sorulara yanıtlar arayacağız.

Son yıllarda yanlış beslenme sonucu ortaya çıkan obezite, diyabet(şeker hastalığı), yüksek tansiyon, kalp ve damar hastalıkları, bazı kanser türleri gibi hastalıklar toplumsal olarak yüksek bir artış göstermiştir. Peki çözümler nedir?

Diyet yemek servisleri | 1

Diyet Nedir?

Kişinin diyeti, kelime anlamı ile gün içinde tükettiği tüm gıdalardır. Sağlık açısından özel amaçlı diyetisyen eşliğinde uygulanan diyet ise ağırlık kaybına yönelik diyet planında, enerji alımının azaltıldığı ve esansiyel besin komponentlerini içeren dengeli bir beslenmenin sağlanmasını ifade eder. Diyet uzmanı ile planlanmış diyetlerin temeli sağlıklı beslenmenin ilkelerinden oluşur.

Diyet Yemek Nedir?

Bir yemeğin diyet özelliği kazanması için pişirme şekli, içeriği, tuz miktarı, yağ miktarı ve türü, besinlerin kalitesi gibi birçok etkili faktör vardır. Sebze yemeği demek diyet yemek anlamına gelmez. Yemeğin içeriğinin kalori hesabının çıkarılması ve yemeğin sağlıklı pişirme yöntemleri ile yapılması gereklidir. Diyet yemeğinin pişirme şekli kızartma, uzun süre tavada yağ ile kavurma, karamelize etmek, eti yakarak mühürleme şeklinde olmamalıdır. Pişirme şekli fırınlama(aşırı yakmadan), tencere haşlama veya buharda, yağsız tavada ızgara şeklinde olabilir. En ideali kısık ısıda vitamin değerleri kaybolmadan pişirmektir. Ayrıca pişme suyu dökülmemeli vitamin kayıpları önlenmelidir.

Zayıflamaya yönelik diyet yemeklerinde menü kalori içeriği uzman diyetisyen tarafından hesaplanmalı, kişinin günlük alması gereken kaloriye göre bireysel menüler ile hizmet verilmelidir. Zayıflama diyet yemeğinde enerji azaltılırken, kişinin sağlığının da korunması için alması gereken vitamin, mineral, protein, karbonhidrat ve değerli yağları da karşılayacak bir yemek içeriği ve menüsü oluşturulması gerekir.

Herkes günde 6 g altında tuz tüketilmesi standart sağlık önerisidir. Diyet yemeklerinde tuz içeriği genel standarttın altında olmalı. Özellikle diyet yemek hizmeti alan kişinin sağlık öyküsü alınmalı tuz ve sodyum ile ilişkili yüksek tansiyon hastaları için sınırlı veya sıfır tuz içerikli menü oluşturulmalıdır.

Değerli yağlar (zeytinyağı, balık yağı, ceviz yağı, keten tohumu yağı, fındık yağı gibi) ve yemek sanayinde kullanılan yağlar ayçicek, mısır ve kanola yağları diyet yemeklerinde hem kalori açısından hem de vücut içinde omega3/omega6 dengesini korumak için ölçülü ve miktar kontrollü olarak yemeklerde yer almalıdır.

Diyet yemeğinin içeriği, insan beslenmesinde günlük alınması gereken bazı vitaminler, mineraller, protein(deposu yok vücutta), kompleks karbonhidrat(kan şekerini dengeleme), esansiyel yağlar(vücut tarafından yapılamayan gıdalarla mutlaka alınması gereken) içermelidir. Eğer içermiyorsa, sadece düşük kalori dikkate alındı ise diyet yemeği tüketimi kronik olarak tüketildiğinde vitamin, mineral eksikliği, kansızlık, saç dökülmeleri, deri ve cilt bozukluklarına, ani şeker ve tansiyon düşmelerine, halsizlik, yorgunluk, baş ağrısı, öfke kontrol güçlüğüne, stres yönetim güçlüğü gibi bazı durumlara neden olabilir. Sağlıklı zayıflama için diyet yemek hizmeti tercih edecek kişilerin diyet uzmanı ve doktorları ile görüşmeleri yararlı olacaktır. Aynı zamanda diyet yemek hizmeti veren firmaların diyet uzmanları ile menü planlama, kişisel diyet danışmanlığı ve hastalıklarda diyet konusunda uzman desteği almaları doğru bir diyet yemeği hizmeti için gereklilik arz eder.

Özel Durumlarda Diyet Yemekleri

Günümüzde gıda alerjileri, duyarlılıkları veya besin kaynaklı hastalıklara artık daha sık rastlanılmakta. Süt ve ürünlerini tolere edemeyen bir vücut şişkinlik veya ishal şeklinde tepkisini gösterebilmekte. Alerjen besini tüketen kişide deri döküntüleri, şişlikler görülebilmektedir.(çilek, fıstık veya deniz mahsulleri alerjisi). Bu durumlarda bu tür kişilerin özellikle dışarıda uygun gıdaya ulaşmaları güçleşmektedir. Enzim eksikleri olan kişilerde ise ilgili besini parçalayacak enzim vücutta olmadığı veya etkisi yetersiz olduğunda ilgili gıda tüketildiğinde yine sindirim sistemi şikayetleri görülmektedir. (meyve içindeki früktoz enzim eksikliği)

Gluten duyarlılığı olan veya çölyak hastaları, glutensiz gıdalarla beslenmeli hatta gluten tabak ve başka gıdaya bulaşık şekilde bile tüketimine dikkat edilmelidir. (diyet yemeğinde buğday, arpa ve çavdar tüketilemez).

Özel hastalık durumlarında diyet yemek servisi tercih edilmesinde, bireysel menüler oluşturulmalıdır. Geniş bir hastalık ve kişiyi tanıma öyküsü çok yararlı olmaktadır.

Özetle diyet yemek servisleri, bilinçli uzman bir ekip tarafından sunuluyorsa diyet programlarını uyum sağlamada ve özel beslenme hastalıkları olan kişiler için yemek alternatifi oluşturma için çok pratik bir hizmettir.

Çalışma yaşamında yemek hazırlamaya yeterli zaman ayıramayanlar, gün içinde tam ve dengeli beslenmek isteyenlerde diyet yemek servislerini tercih edebilirler.

Dyt. Nursel EROĞLU