Halk arasında ‘balayı hastalığı’ olarak bilinen cinsel ilişkiyi çoğu zaman bir ızdıraba dönüştüren alerjinin adı aslında “sperm alerjisi.” Birçok çift tarafından bilinmeyen bu hastalığın en önemli sonucu ise kısırlığa neden olması.

Birçok defa çevrenizden duymuş ya da başınıza gelmiştir. Çiftler evlenir ve senelerce çocuk yapmak için uğraşırlar. Fakat çocuk sahibi olamadan ayrılırlar. Sonrasında başka kişilerle evlendiklerinde ise hemen çocuk sahibi oldukları görülür. Aslında bu sorunun altında bazen sperm alerjisi denilen alerji yatıyor olabilir.

Sperm alerjisi nasıl ortaya çıkar?

Sperm alerjisi aslında spermin direk kendisine alerji değildir. Spermlerin milyonlarcası bir sıvının içinde korunurlar. Sperm alerjisi, bu sıvının içindeki onlarca maddenin birine veya bir kaçına gelişmiş reaksiyondur. Sperm hücresine değilde içinde bulunduğu sıvıdaki maddelerden birine veya bir kaçına karşı oluşan bir alerjidir. O maddeler nedir diye soracak olursanız o kadar çok ki; kalsiyum, sodyum, magnezyum gibi sizin bilebileceğiniz duyduğunuz maddelerin yanı sıra pek çok protein yapısında madde içerir işte bunlardan birine ya da bir kaçına karşı gelişir. Bunlar vajinaya döküldüğü zaman hücresel bazda bir alerji oluşur ve karşı cinsin hangisine alerjisi varsa ona karşı ciddi reaksiyon ortaya çıkar. Halk arasında balayı hastalığı olarak bilinir. Neden balayı hastalığı deniliyor çünkü genelde ilk ilişkide ortaya çıkıyor ve toplumumuzda genelde ilk ilişki evlenildiğinde olduğu için ilk gece hastalığı değil de balayı denmiş ama bu aslında sperm alerjisidir.

Sperm alerjisinin belirtileri nelerdir?

Vajinada şiddetli yanma, kaşıntı, şişme, kızarıklık gibi bir etki gösterir. Bunlar lokal reaksiyon yani sadece vajinada lokalize kalmış reaksiyonlardır. Bir de bu alerjilerin bazı kişilerde şiddetlisi olur yani tüm vücudu etkileyen hayatı etkileyen şekle dönüşebilir. Ciltte döküntü, şişme, nefes alamama, bayılma tansiyon düşme gibi ciddi reaksiyonlar oluşabilir.

Sperm alerjisi aslında sistit diye adlandırılan idrar yolu enfeksiyonu ile benzer midir?

Aslında sistit dediğimiz idrar yolu enfeksiyonu vajinal enfeksiyonla seyreden bir enfeksiyon türüdür. O mikozayı içeren bir alerjik reaksiyon söz konusu olduğu için idrar yoluyla ilgili, idrar çıkışıyla ilgilidir. Mikozayı da içerdiyse ağrılı bir idrar yapma ortaya çıkar ama o sistit değil bir alerjinin göstergesi olabilir. Sistit aslında enfeksiyondur. İdrar yolu enfeksiyonudur.
Erkekte de sperm alerjisi görülebilir

Bir kadının sperm alerjisi varsa herkese karşı bu alerjisi mi var demektir? Bir kadının bir erkeğe sperm alerjisi varsa diğer erkeklerin spermine karşı da olacak diye bir şey yok. Yani bir kişiye olabileceği gibi birkaç kişiye olabilir. Bir kişiye olurken diğerine olmayabilir. Sperm alerjisi sadece kadınlarda da olmaz mesela kendi spermine karşı bağışıklık sistemi harekete geçen erkekler de var. Bu nasıl olabilir erkeklerin geçirdiği cerrahi operasyonlar, travma gibi nedenlerde eğer o sperm muhafaza edildiği kanaldan kana karışacak olursa kana geçen sperm tabi yabancı bir madde olarak algılanıyor. Bir patojen olarak algılanıyor, vücut kendi kendine ona karşı savunmaya geçer ve antikor geliştirir. Tıpkı kadının vajinasına dökülen o maddeye karşı gelişen antikor gibi. Erkek kendi bünyesinde de bunu geliştirebilir kendi spermine karşı.

Sperm alerjisinin sebep olduğu en önemli hastalık nedir?

Sperm alerjisinin en önemli sonucu kısırlıktır. Antikorlara karşı gerek kadında onda olmasa bile erkekte kendi spermine karşı antikor oluşmuşsa bu antikorlar bu sperme yapışacak aktivasyonunu yok edecek öldürecek yani aktif olamayacaktır. Bunun sonucunda kısırlık olacaktır. Mesela kısırlık merkezlerinde kısırlık için başvuran hastaların yüzde 10-15’i anti sperm antikor üretmiş hastalardır. Bunun için bu çok önemli.

Kadınlarda kullanılan tedavi yöntemi nedir?

Lokalize yani kadında olan alerjiyle ilgili sorunda en kaba çözüm ve en etkili çözüm prezervatiftir. Prezervatif bariyerdir, prezervatifi takınca ne olacak sperm sıvısıyla vajina karşılaşmayacak. Ve bu şekilde de bu alerji olayı bitmiş olacak. Ayrıca vajinaya sürebileceğiniz kremler de var. Onları tavsiye ederiz. Lokalize tedavilerdir bunlar. O semptoma karşı, o anlıktır. Bir de ayırt etmemiz gereken vajinal enfeksiyonlar vardır, bunlar çoğunlukla mantar enfeksiyonları, herpes gibi zührevi cinsel açıdan geçen hastalıkları mutlaka ayırmamız lazım. Ama bu sperm alerjisine karşı en tipik bulgu birden ortaya çıkması. Enfeksiyonlar için bir süreç gerekir. Anında ortaya çıkması prezervatif kullanıldığında da yok olması aslında onun bir sperm alerjisi olduğunu bize gösterir.

Kısırlığa sebep olursa nasıl bir tedavi uygulanır?

Kısırlık nedeniyse özel eliza teknikleriyle sperm üzerindeki antikorlar belirlenir. Bunlarda spermde antikor gelişmiş denir, kısırlıkta bu antikorlar tespit edilmişse onun tedavisinde de önce bir aşılama denenir ama çok etkin değildir. Çünkü o antikoru etkilemez. Aşılama rahim içine enjekte ettiğimiz spermdir. Bu tip hastalarda mikro enjeksiyon tüp bebek yöntemi en etkilidir bu şekilde çocuk sahip olabilirler. Halk arasında hep şöyle derler “karı koca oluyorlar, evleniyorlar fakat çocukları olmuyor”. Eskiden bu antikorları tespit etmek hiç mümkün değildi. Hiçbir şey bulunamıyor nedeni belli olmayan kısırlık deniyordu. Zaten şu anda da böyle bir grup var. Onların pek çoğunda bu sperm antikoru tespit edilmiş. Bu çiftler evliyken çocukları olmuyor ama boşanıp başka kişilerle evlendiklerinde ikisinin de çocuğu oluyor. Aslında belki de bir sperm alerjisi vardı veya anti sperm antikor gelişmişti, eskiden bilinemiyordu. Ama şimdi mikro enjeksiyon yöntemiyle artık bu çözüm de bulundu. Spermler temizleniyor, arındırılıyor ve direk yumurtayla birleştiriliyor ve meydana gelen embriyo anne rahmine transfer ediliyor. Tedavisi diye bir şey yok. Çok pratikte uygulanmayan sperm sıvısının sulandırılıp aşı yöntemiyle belirli aralıklarla kadınaverilmesi ve buna alıştırılması gibi şeyler yapılıyor veya sulandırılmış sperm sıvısının vajinaya püskürtülmesi çözüm olabilir.