Vajinal kuruluk ve nedenleri:
Vajinanın içi sürekli kaygan olmalı, bu kaygan ortamı sağlayan, vajinanın girişindeki bartholin ve skene ayrıca rahim ağzındaki sümüksü şeffaf ve kaygan bir sıvı salgılayan salgı bezleridir.
Vajina girişindeki salgı bezleri ile vajinanın ıslanıp kayganlaşmasına lubrikasyon denir. Bu ıslanma cinsel ilişki için şart, lubrikasyon oluşmadan cinsel ilişki ağrılı ve travmatik olur.

Vajinal lubricant salgı bezleri:
Vajinada lubrikasyonu sağlayan en önemli bezlerden vajinanın girişinde sağlı sollu bulunan bartholin bezleridir. Bu bezler kaygan salgılarını vajinaya birer kanal yoluyla boşaltırlar ve bu kanallar tıkanması durumunda bartholin kisti veya apsesi gibi durumlar meydana gelebilir.

Diğer önemli vajinal kayganlaştırıcı salgı bezleri ise skene bezleridir. Bunlar da vajinanın dışında, girişte ve idrar yolunun çevresinde yerleşmiş olup, bu bölge de kadınlarda erojen G noktasına tekabül eder.

Lubrikant sıvı şeffaf, renksiz ve kokusuzdur ve iç çamaşırda leke bırakmaz. Eğerki bu salgı renkli ve kötü kokulu bir hal alırsa o zaman vajinal infeksiyonlardan söz edilir.

Kayganlaştırıcı sıvı kadınlarda söz konusu bezlerden önsevişme sırasında kadının uyarılması ile salgısı maksimuma ulaşır.

Vajinal kuruluk nasıl anlaşılır?
Cinsel ilişki sırasında vajinal salgı yetersiz olup vajina kayganlığı gerekli düzeyden az kalırsa ve cinsel ilişki beklenen düzeyde olmaz, hatta kadın için ağrılı olursa o zaman vajinal kuruluktan bahsedilir.

Vajinal kuruluğun nedenleri nelerdir?
Vajinal kuruluğa en çok yol açan menapoz sonrasındaki yıllarda estrojen hormonunun azlığıdır. Fakat menapozun dışında daha genç yaşlardada vajinal kuruluğa yol açan nedenler olabilir, genç yaşta yani üreme çağında kuruluğa yol açabilecek nedenler:

– Disparoni yani cinsel ilişkinin ağrılı olması,
– Ön sevişmenin kısa ve yetersiz olması,
– Vajinal infeksiyonlar,
– Hormonal bozukluklar ve özellikle emzirme döneminde süt hormonu olan prolaktinin yükselmesine bağlı olarak kuruluk olabilir.
– Depresyen,
– Cinsel soğukluk ve isteksizlik,
– Bazı ilaçlar özellikle antidepressanlar ve tansiyon ilaçları.

Tedavisi:
Vajinal kurulukta tedavi nedene yönelik olmalı. Mesela kuruluğa neden olan antidepressan kullanımı ise, o ilaç başkasıyla değiştirilebilir veya doz ayarlaması yapılabilir. Eğer hiperprolaktinemi yani süt hormonu aşırı artışı söz konusuysa o zaman prolaktini düşürecek ilaçlar verilebilir ama prolaktin kadının emziriyor olmasından dolayı yüksekse o zaman prolaktin düşürücü ilaç verilmez, yerine kayganlaştırıcı lubrikantlar verilir. Cinsel soğukluk veya isteksizlik gibi durumlar var ise o zaman cinsel terapist, psikolog ve aile danışmanlarıyla görüşmekte yarar olur.

Kayganlaştırıcı jellere vajinal lubrikant denir. Bunların da jel formu dışında krem ve fitil formları bulunmakta olup, su bazlı ve ph ayarlı olanları tercil edilmelidir. Lubrikantlar cinsel ilişki öncesi vajene uygulanarak vajen kayganlığı sağlanır.

Op. Dr. Rami ASKER tarafından yazılmıştır.