Tuvalet eğitimi çocuk gelişiminin son derece önemli bir yapıtaşıdır ve çocukla anne babanın birlikte yaşadığı son derece zorlu olabilen gelişimsel bir dönemdir. Bu nedenle hem ebevyenler hem de çocuk hazır olduğunda tuvalet eğitimine başlanmalıdır.
Ebevyenler tuvalet eğitimi için çocuğa zaman ayırabilmeli, sabırlı ve enerjik olmalıdır. Çocuğa tuvalet eğitimi verilecek en uygun yaş ise 18-24 aydır. Bu dönemde tuvalet eğitimi için gerekli olan dil becerileri, fiziksel ve motor gelişim basamakları yeterlidir. Eğer altını ıslattığını ya da büyük tuvaletini yaptığını söylüyorsa, idrar veya dışkı yapma aralıkları uzamışşsa tuvalet eğitimi için hazırdır.
Gelişimsel ve duygusal olarak hazır olan bir çocuğa ilk olarak oturağı tanıtmakla tuvalet eğitimine başlanabilir. İlgisini çekecek renkte bir oturak, odasına ya da oyun alanına konularak, onunla oynamasına ve onu keşfetmesine izin verilir, oturağa alışması sağlanır. Öncelikle elbiseleri ile oturağa oturmasına izin verilir, uzun süreli oturması ya da hemen kalkması için zorlanmamalıdır, ne kadar istiyorsa oturmalıdır. Elbiseleri ile oturmaya iyice alıştıktan sonra bezi ve çamaşırları çıkarılarak oturması sağlanır. Bu dönemde dışkının nasıl çıktığını anlatmak için, daha önceden yapmış olduğu kirli bir bezden bir parça dışkı alınarak oturağın içine konulur. Bu arada yavaş yavaş banyoya alıştırılmaya çalışılır, beraber tuvaletin sifonu çekilir, tuvalet kağıdı ya da dışkı tuvalete atılarak sifon çekilip gidişi gösterilir, birlikte el sallanabilir. Banyoya alıştığında oturağın banyoya konması uygun olacaktır. Bu dönemde tuvaletin üzerine yerleştirilebilen oturakların kullanılması da uygun olabilir, tuvalete alışkanlık sağlanır ve tuvalete düşme korkusu önlenir.
Tuvalet eğitimi sırasında sıvı alımının artırılması, sıvı alımı ya da yemekten 40-60 dk. sonra, uyanınca, uyumadan önce ya da her 1,5-2 saat gibi düzenli aralıklarla oturağa oturtulması önerilmektedir. Bu sırada çocuğun yanında oturarak, kitap okunmak, konuşmak, cesaretlendirmek ve böylece çocuğun stresini bir miktar azaltmak uygundur.
Tuvalet eğitimi sırasında gerileme görülebilir. Bunun en sık nedeni çocuğun gerçekten hazır olmamasıdır. Dışkı kaçırma olduğu zaman sinirlenilmemeli,üzüntü ve kaygı çocuğa yansıtılmamalı, çocuk cezalandırılmamalıdır. Sık tekrarladığında tuvalet eğitimine bir süre ara verilmeli, 1-3 ay içinde eğitime tekrar başlanmalıdır. Ancak bu süreçte ebevyen çocuk arasında gelişen çatışmanın giderilmesi için birlikte eğlenceli aktiviteler ile zaman geçirerek tekrar güveni kazanılmaya çalışılmalıdır.
Tuvalet eğitimine taşınma, boşanma, beklenen bir kardeş, evde üzüntü ya da huzursuzluk olan durumlar gibi stresli bir dönemde başlanmamalıdır.
Gece idrar ve dışkı kontrolü ise birkaç ay ya da yıl alabilir. 4 yaşında sonra halen idrar ya da dışkı kontrolü yoksa önemlidir, doktora başvurulmalıdır.
Kız çocukların erkeklere göre daha erken tuvalet kontrolü olduğu belirlenmiştir. Bunun nedeni daha sosyal olmaları, ailelerinin mutlu olmasına önem vermeleri, fizik olarak daha olgun olmaları, dil becerilerinin daha iyi olması olabilir. Ayrıca işeme ve dışkılama için farklı duruş gerekmesi erkeklerde daha geç görülen tuvalet kontrolünün bir nedeni olabilir.
Sonuç olarak tuvalet eğitimi çocuğun hazır olduğu hissedildiğinde, ebevyenlerin sabırla, çocukla çatışmaya girmeden, kaygılarını belli etmeden, belli bir zaman ayırarak üzerinde durmaları gereken bir konudur
Uz.Dr.Murat Kırsaçlıoğlu
Ebevyenler tuvalet eğitimi için çocuğa zaman ayırabilmeli, sabırlı ve enerjik olmalıdır. Çocuğa tuvalet eğitimi verilecek en uygun yaş ise 18-24 aydır. Bu dönemde tuvalet eğitimi için gerekli olan dil becerileri, fiziksel ve motor gelişim basamakları yeterlidir. Eğer altını ıslattığını ya da büyük tuvaletini yaptığını söylüyorsa, idrar veya dışkı yapma aralıkları uzamışşsa tuvalet eğitimi için hazırdır.
Gelişimsel ve duygusal olarak hazır olan bir çocuğa ilk olarak oturağı tanıtmakla tuvalet eğitimine başlanabilir. İlgisini çekecek renkte bir oturak, odasına ya da oyun alanına konularak, onunla oynamasına ve onu keşfetmesine izin verilir, oturağa alışması sağlanır. Öncelikle elbiseleri ile oturağa oturmasına izin verilir, uzun süreli oturması ya da hemen kalkması için zorlanmamalıdır, ne kadar istiyorsa oturmalıdır. Elbiseleri ile oturmaya iyice alıştıktan sonra bezi ve çamaşırları çıkarılarak oturması sağlanır. Bu dönemde dışkının nasıl çıktığını anlatmak için, daha önceden yapmış olduğu kirli bir bezden bir parça dışkı alınarak oturağın içine konulur. Bu arada yavaş yavaş banyoya alıştırılmaya çalışılır, beraber tuvaletin sifonu çekilir, tuvalet kağıdı ya da dışkı tuvalete atılarak sifon çekilip gidişi gösterilir, birlikte el sallanabilir. Banyoya alıştığında oturağın banyoya konması uygun olacaktır. Bu dönemde tuvaletin üzerine yerleştirilebilen oturakların kullanılması da uygun olabilir, tuvalete alışkanlık sağlanır ve tuvalete düşme korkusu önlenir.
Tuvalet eğitimi sırasında sıvı alımının artırılması, sıvı alımı ya da yemekten 40-60 dk. sonra, uyanınca, uyumadan önce ya da her 1,5-2 saat gibi düzenli aralıklarla oturağa oturtulması önerilmektedir. Bu sırada çocuğun yanında oturarak, kitap okunmak, konuşmak, cesaretlendirmek ve böylece çocuğun stresini bir miktar azaltmak uygundur.
Tuvalet eğitimi sırasında gerileme görülebilir. Bunun en sık nedeni çocuğun gerçekten hazır olmamasıdır. Dışkı kaçırma olduğu zaman sinirlenilmemeli,üzüntü ve kaygı çocuğa yansıtılmamalı, çocuk cezalandırılmamalıdır. Sık tekrarladığında tuvalet eğitimine bir süre ara verilmeli, 1-3 ay içinde eğitime tekrar başlanmalıdır. Ancak bu süreçte ebevyen çocuk arasında gelişen çatışmanın giderilmesi için birlikte eğlenceli aktiviteler ile zaman geçirerek tekrar güveni kazanılmaya çalışılmalıdır.
Tuvalet eğitimine taşınma, boşanma, beklenen bir kardeş, evde üzüntü ya da huzursuzluk olan durumlar gibi stresli bir dönemde başlanmamalıdır.
Gece idrar ve dışkı kontrolü ise birkaç ay ya da yıl alabilir. 4 yaşında sonra halen idrar ya da dışkı kontrolü yoksa önemlidir, doktora başvurulmalıdır.
Kız çocukların erkeklere göre daha erken tuvalet kontrolü olduğu belirlenmiştir. Bunun nedeni daha sosyal olmaları, ailelerinin mutlu olmasına önem vermeleri, fizik olarak daha olgun olmaları, dil becerilerinin daha iyi olması olabilir. Ayrıca işeme ve dışkılama için farklı duruş gerekmesi erkeklerde daha geç görülen tuvalet kontrolünün bir nedeni olabilir.
Sonuç olarak tuvalet eğitimi çocuğun hazır olduğu hissedildiğinde, ebevyenlerin sabırla, çocukla çatışmaya girmeden, kaygılarını belli etmeden, belli bir zaman ayırarak üzerinde durmaları gereken bir konudur
Uz.Dr.Murat Kırsaçlıoğlu