- 8 Haziran 2012
- 5.378
- 1.437
- 248
- Konu Sahibi AngryPenguin
- #1
Her yıl ülkelerin basın özgürlüğünü inceleyen Freedom House, 2014 raporunda Türkiye'yi son 15 yıldır ilk kez "kısmen özgür ülkeler"den "özgür olmayan ülkeler" kategorisine düşürdü.
Hürriyet'ten Tolga Tanış'ın haberine göre, Gezi Olayları sonrası yaşanan işten atılmalar, sansür ve otosansür uygulamaları, şeffaf olmayan medya sahipliği nedeniyle 6 puan daha kötüleşen Türkiye bir yıl önceye göre 17 sıra daha gerileyip dünya genelinde 134üncülüğe geldi. Böylece Türkiye, 42 ülkenin yer aldığı Avrupada da aynı zamanda basını özgür olmayan tek ülke oldu.
Dünyada ülkeler bazında basın özgürlüğünü araştıran ve 1980den beri bu konuda her yıl bir rapor yayınlayan ABD merkezli sivil toplum örgütü Freedom House, son 15 yıldan beri kısmen özgür olarak nitelediği Türkiyeyi ilk kez bu sene özgür olmayan ülkeler kategorisine aldı. Ve Türkiye, halen hapis yatan gazetecilerin yanı sıra hem Gezi olayları hem de 17 Aralık operasyonu sonrası yaşanan gelişmeler nedeniyle 2013te de basın özgürlüğünde dramatik biçimde gerilemeye devam etti ve 197 ülke arasında 137nci sıraya düştü.
Haritada yeşille gösterilen ülkeler "özgür", sarı renkliler "kısmen özgür", mor ülkeler ise "özgür olmayan ülkeler" kategorisinde yer alıyor.
DÜNYADA DURUM KÖTÜLEŞİYOR
Freedom House, bugün açıklanan raporunda öncelikle basın özgürlüğünün dünya genelinde de kötüleştiğini vurguladı. Bunda da, Arap Baharının doğurduğu umutlara rağmen Mısır ile Ürdündeki olumsuzluklar ve Libya, Türkiye, Ukrayna ve Zambiyanın kısmen özgür ülkelerden özgür olmayan ülkeler kategorisine gerilemesinin etkili olduğunu belirtti. ABDde Obama Yönetiminin baskılarıyla ulusal güvenlik haberlerine getirilen engeller, bu konulara eğilen gazetecilere karşı geliştirilen caydırma politikaları da başka bir faktör olarak öne çıktı.
YAZAN GAZETECİLER KOVULDU
Washington merkezli saygın kuruluş, 1 Ocak-31 Aralık 2013 arası yaşanan gelişmeleri irdeleyen raporunda, Türkiyede artarak devam eden basın özgürlüğü sorunlarını ise şu şekilde özetledi: Basın ve ifade özgürlüğü konusundaki Anayasal garantiler, ceza yasasındaki bazı kısıtlayıcı maddelerle Terörle Mücadele Yasası tarafından aşındırıldı ve uygulamaya sadece kısmen yansıdı. Türkiye, Gazetecileri Koruma Komitesinin (CPJ) verilerine göre 1 Aralık itibarıyla demir parmaklıklar arkasındaki 40 gazeteciyle, 2013te de gazeteci hapsetmede dünya lideri olarak kaldı. Basın özgürlüğü ortamı, İstanbulda Mayıs ayında patlayan Gezi Parkı protestolarını haber haline getirmeye çalışırken gazetecilerin taciz edilip saldırıya uğradığı sene boyunca kesin bir şekilde kötüleşti, onlarca gazeteci işten atıldı ya da protestocuların taleplerine sempati göstermelerine bir cevap olarak istifaya zorlandı. Diğer önde gelen gazeteciler, hükümet ile PKK arasındaki müzakereler ya da Aralıkta ortaya çıkan Başbakan Erdoğan ve yakınlarının dahil olduğu yolsuzluk skandalları gibi hassas konuları yazdıkları için kovuldu. İşten atılmalar, hükümet ve birçok medya patronu arasındaki yakın ilişkiyi ve bunun gazeteci üzerinde oluşturduğu resmi ya da gayriresmi baskıyı öne çıkardı.
SAHİPLİK ÜZERİNDEN KONTROL
Raporda sıralanan basın özgürlüğüne yönelik tehditler arasında Türkiyeyi en çok ilgilendiren bölümlerinden biri de hükümetin içerikleri medya sahipliği üzerinden kontrol etmesi meselesiydi. Ekonomik faktörler medya bağımsızlığı ve çeşitliliğini sınırlamada önemli bir rol oynayabilir denilerek,medya sahiplerinin editoryal içeriğe yaptıkları müdahaleler, değişiklikler vurgulandı. Bu bölümde Türkiye konusunda ise çarpıcı biçimde şu değerlendirme yapıldı: Basın özgürlüğü, 2013 boyunca, Türkiye, Ukrayna ve Venezuela dahil birçok ülkenin önemli kurumlarında yeni sahipler tarafından tehdit gördü. Bazı durumlarda, sahiplik işlemlerinin kendisi de şeffaflıktan uzaktı. Diğerlerinde ise özellikle hükümet ve iktidar partisine yakın yeni sahipler, editoryal satırları değiştirdiler ya da sözünü esirgemeyen çalışanları işten çıkardılar. Türkiyede üst düzey işten çıkarmalar, Başbakan Recep Tayyip Erdoğana sempati duyan Demirören Grubu tarafından yakın dönemde satın alınan Milliyet gazetesinde ve 2011de Erdoğanın damadının yönettiği şirkete satılan Sabahta gerçekleşti.
TÜRKİYE AŞAĞI ÇEKTİ
Freedom House, Türkiyede yaşanan bu olumsuzlukların, dünyadaki basın özgürlüğünün gerilemesinde de etkili olduğunu belirtti. Buna göre 197 ülkeden 63ü, 2013te özgür basına sahip ülkeler olarak gösterildi. 68i kısmen özgür sayıldı. Fakat aralarına ilk kez Türkiyenin de eklendiği 66sı ise özgür olmayan ülkeler arasında yer aldı. Böylece geçen sene boyunca, dünya nüfusunun sadece yüzde 14ü özgür bir basına sahip olmanın avantajını yaşadı. Başka bir deyişle, dünyadaki her 6 kişiden sadece 1i özgür basının ayrıcalıklarına erişti.
NASIL HESAPLANIYOR
ABD merkezli sivil toplum örgütü Freedom House, 1980den beri yaptığı basın özgürlüğü araştırmasında 197 ülkeyi de analitik bir anket üzerinden teker teker inceliyor. Sonuçları başta ABD Yönetimi, dünya genelindeki hükümetler, uluslararası örgütler, üniversiteler, aktivistler ve medya kuruluşları tarafından dikkate alınan araştırmada ise hazırlanan 23 soruluk bir anket üzerinden her ülkeye 0-100 arasında bir kötü puan veriliyor. Anket sonucunda ne kadar düşük puan alırsanız, basın özgürlüğünde o kadar ileri sayılıyorsunuz. Örneğin 2014 sonuçlarına göre en özgür basına sahip gösterilen Hollanda, Norveç ve İsveç 10 puan, basının cenderede olduğu Kuzey Kore ise 97 puan almış gözüküyor. Her soruya puan verdikten sonra ulaşılan toplam üzerinden 0-30 puan arası çıkanlar özgür, 31-60 kısmen özgür, 61 üstü ise özgür olmayan sayılıyor.
YÜZDE 44 ÖZGÜR DEĞİL
Kategorilere ayrılan ülkelerin nüfusları toplandığında ise dünya nüfusunun yüzde 42si kısmen özgür, yüzde 44ü ise özgür olmayan ülkelerde kaldı. Türkiyenin de etki ettiği bu nüfus dağılımını şekillendiren başlıca iki ülke ise basını özgür olmayan ülkeler arasında yer alan kalabalık Çin ve kısmen özgür sayılan Hindistan oldu. Zira iki ülke, 7 milyarı aşan toplam dünya nüfusunun beraber üçte birini oluşturuyorlar. İşte Türkiyenin de Çinin yanına katılmasıyla, dünyadaki basın özgürlüğü endeksi 1996dan beri en düşük seviyesine indi.
AVRUPANIN EN KÖTÜSÜ
Ortaya çıkan verilerin Ankara için başka bir karamsar boyutu, Türkiyenin bu skorla 42 ülkenin bulunduğu Avrupada da basını özgür olmayan tek ülke olarak sivrilmesiydi. Avrupa, genele bakıldığında 2013te de dünyada basın özgürlüğünün en geniş olduğu bölge sayıldı. Ancak toplam nüfusun yüzde 66ı özgür, yüzde 22si ise kısmen özgürken Avrupanın tek istisnası özgür olmayan Türkiye oldu.
Nitekim Avrupanın ötesinde Kırgızistan ve Gürcistan gibi ülkelerde dahi basın özgürlüğü konusunda bazı iyileşmeler yaşanırken, Türkiye bir sene önceye göre kötü puanlarını 6 artırarak, en belirgin düşüşün yaşandığı ülkelerin başında geldi.
BASINI TÜRKİYEDEKİNDEN DAHA ÖZGÜR BAZI ÜLKELER
Bangladeş, Endonezya, Moğolistan, Uganda, Kenya, Tanzanya, Lübnan, Tunus, Cezayir, Kuveyt, Makedonya, Bosna-Hersek, Kosova, Arnavutluk, Gürcistan, Moldova.
ERMENİSTANLA AYNI PUAN
Sonuç olarak, Türkiye 100 üzerinden 62 kötü puan alarak, 2013te basın özgürlüğü konusunda Ermenistan, Ekvator, Libya ve Güney Sudan ile aynı sırayı paylaştı. 197 ülkelik listede sonuncu, 97 kötü puanlı Kuzey Kore oldu. Diktatör Kim Jong-unun ülkesinin 100 olmasına 3 kötü puan kaldı. Basını en özgür sayılanlar ise sadece 10 kötü puan alan Hollanda, İsveç ve Norveç çıktı.
Böylece Türkiye, özellikle son üç yıldır basın özgürlüğü konusunda hızla gerilemeye bu sene de devam etmiş oldu. 2012de 55 puanla dünya genelinde 117inci sırada çıkan ve kısmen özgür sayılan Türkiye, 2013te 56 kötü puanla 120inciliğe gerilemiş ama ucu ucuna kısmen özgür ülkeler kategorisinde kalmayı başarmıştı. 2014 raporunda ise 56 kötü puandan 62ye çıkarak, basını özgür olmayan ülkeler için belirlenen 61 barajını aştı. Ve Freedom Houseun endeksinde tarihinde ilk kez özgür olmayan ülke kategorisine düşüp bir önceki yıla göre 20 sıra birden indi.
http://www.radikal.com.tr/turkiye/turkiye_basin_ozgurlugu_olmayan_ulkeler_ligine_dustu-1189715
Hürriyet'ten Tolga Tanış'ın haberine göre, Gezi Olayları sonrası yaşanan işten atılmalar, sansür ve otosansür uygulamaları, şeffaf olmayan medya sahipliği nedeniyle 6 puan daha kötüleşen Türkiye bir yıl önceye göre 17 sıra daha gerileyip dünya genelinde 134üncülüğe geldi. Böylece Türkiye, 42 ülkenin yer aldığı Avrupada da aynı zamanda basını özgür olmayan tek ülke oldu.
Dünyada ülkeler bazında basın özgürlüğünü araştıran ve 1980den beri bu konuda her yıl bir rapor yayınlayan ABD merkezli sivil toplum örgütü Freedom House, son 15 yıldan beri kısmen özgür olarak nitelediği Türkiyeyi ilk kez bu sene özgür olmayan ülkeler kategorisine aldı. Ve Türkiye, halen hapis yatan gazetecilerin yanı sıra hem Gezi olayları hem de 17 Aralık operasyonu sonrası yaşanan gelişmeler nedeniyle 2013te de basın özgürlüğünde dramatik biçimde gerilemeye devam etti ve 197 ülke arasında 137nci sıraya düştü.
Haritada yeşille gösterilen ülkeler "özgür", sarı renkliler "kısmen özgür", mor ülkeler ise "özgür olmayan ülkeler" kategorisinde yer alıyor.
DÜNYADA DURUM KÖTÜLEŞİYOR
Freedom House, bugün açıklanan raporunda öncelikle basın özgürlüğünün dünya genelinde de kötüleştiğini vurguladı. Bunda da, Arap Baharının doğurduğu umutlara rağmen Mısır ile Ürdündeki olumsuzluklar ve Libya, Türkiye, Ukrayna ve Zambiyanın kısmen özgür ülkelerden özgür olmayan ülkeler kategorisine gerilemesinin etkili olduğunu belirtti. ABDde Obama Yönetiminin baskılarıyla ulusal güvenlik haberlerine getirilen engeller, bu konulara eğilen gazetecilere karşı geliştirilen caydırma politikaları da başka bir faktör olarak öne çıktı.
YAZAN GAZETECİLER KOVULDU
Washington merkezli saygın kuruluş, 1 Ocak-31 Aralık 2013 arası yaşanan gelişmeleri irdeleyen raporunda, Türkiyede artarak devam eden basın özgürlüğü sorunlarını ise şu şekilde özetledi: Basın ve ifade özgürlüğü konusundaki Anayasal garantiler, ceza yasasındaki bazı kısıtlayıcı maddelerle Terörle Mücadele Yasası tarafından aşındırıldı ve uygulamaya sadece kısmen yansıdı. Türkiye, Gazetecileri Koruma Komitesinin (CPJ) verilerine göre 1 Aralık itibarıyla demir parmaklıklar arkasındaki 40 gazeteciyle, 2013te de gazeteci hapsetmede dünya lideri olarak kaldı. Basın özgürlüğü ortamı, İstanbulda Mayıs ayında patlayan Gezi Parkı protestolarını haber haline getirmeye çalışırken gazetecilerin taciz edilip saldırıya uğradığı sene boyunca kesin bir şekilde kötüleşti, onlarca gazeteci işten atıldı ya da protestocuların taleplerine sempati göstermelerine bir cevap olarak istifaya zorlandı. Diğer önde gelen gazeteciler, hükümet ile PKK arasındaki müzakereler ya da Aralıkta ortaya çıkan Başbakan Erdoğan ve yakınlarının dahil olduğu yolsuzluk skandalları gibi hassas konuları yazdıkları için kovuldu. İşten atılmalar, hükümet ve birçok medya patronu arasındaki yakın ilişkiyi ve bunun gazeteci üzerinde oluşturduğu resmi ya da gayriresmi baskıyı öne çıkardı.
SAHİPLİK ÜZERİNDEN KONTROL
Raporda sıralanan basın özgürlüğüne yönelik tehditler arasında Türkiyeyi en çok ilgilendiren bölümlerinden biri de hükümetin içerikleri medya sahipliği üzerinden kontrol etmesi meselesiydi. Ekonomik faktörler medya bağımsızlığı ve çeşitliliğini sınırlamada önemli bir rol oynayabilir denilerek,medya sahiplerinin editoryal içeriğe yaptıkları müdahaleler, değişiklikler vurgulandı. Bu bölümde Türkiye konusunda ise çarpıcı biçimde şu değerlendirme yapıldı: Basın özgürlüğü, 2013 boyunca, Türkiye, Ukrayna ve Venezuela dahil birçok ülkenin önemli kurumlarında yeni sahipler tarafından tehdit gördü. Bazı durumlarda, sahiplik işlemlerinin kendisi de şeffaflıktan uzaktı. Diğerlerinde ise özellikle hükümet ve iktidar partisine yakın yeni sahipler, editoryal satırları değiştirdiler ya da sözünü esirgemeyen çalışanları işten çıkardılar. Türkiyede üst düzey işten çıkarmalar, Başbakan Recep Tayyip Erdoğana sempati duyan Demirören Grubu tarafından yakın dönemde satın alınan Milliyet gazetesinde ve 2011de Erdoğanın damadının yönettiği şirkete satılan Sabahta gerçekleşti.
TÜRKİYE AŞAĞI ÇEKTİ
Freedom House, Türkiyede yaşanan bu olumsuzlukların, dünyadaki basın özgürlüğünün gerilemesinde de etkili olduğunu belirtti. Buna göre 197 ülkeden 63ü, 2013te özgür basına sahip ülkeler olarak gösterildi. 68i kısmen özgür sayıldı. Fakat aralarına ilk kez Türkiyenin de eklendiği 66sı ise özgür olmayan ülkeler arasında yer aldı. Böylece geçen sene boyunca, dünya nüfusunun sadece yüzde 14ü özgür bir basına sahip olmanın avantajını yaşadı. Başka bir deyişle, dünyadaki her 6 kişiden sadece 1i özgür basının ayrıcalıklarına erişti.
NASIL HESAPLANIYOR
ABD merkezli sivil toplum örgütü Freedom House, 1980den beri yaptığı basın özgürlüğü araştırmasında 197 ülkeyi de analitik bir anket üzerinden teker teker inceliyor. Sonuçları başta ABD Yönetimi, dünya genelindeki hükümetler, uluslararası örgütler, üniversiteler, aktivistler ve medya kuruluşları tarafından dikkate alınan araştırmada ise hazırlanan 23 soruluk bir anket üzerinden her ülkeye 0-100 arasında bir kötü puan veriliyor. Anket sonucunda ne kadar düşük puan alırsanız, basın özgürlüğünde o kadar ileri sayılıyorsunuz. Örneğin 2014 sonuçlarına göre en özgür basına sahip gösterilen Hollanda, Norveç ve İsveç 10 puan, basının cenderede olduğu Kuzey Kore ise 97 puan almış gözüküyor. Her soruya puan verdikten sonra ulaşılan toplam üzerinden 0-30 puan arası çıkanlar özgür, 31-60 kısmen özgür, 61 üstü ise özgür olmayan sayılıyor.
YÜZDE 44 ÖZGÜR DEĞİL
Kategorilere ayrılan ülkelerin nüfusları toplandığında ise dünya nüfusunun yüzde 42si kısmen özgür, yüzde 44ü ise özgür olmayan ülkelerde kaldı. Türkiyenin de etki ettiği bu nüfus dağılımını şekillendiren başlıca iki ülke ise basını özgür olmayan ülkeler arasında yer alan kalabalık Çin ve kısmen özgür sayılan Hindistan oldu. Zira iki ülke, 7 milyarı aşan toplam dünya nüfusunun beraber üçte birini oluşturuyorlar. İşte Türkiyenin de Çinin yanına katılmasıyla, dünyadaki basın özgürlüğü endeksi 1996dan beri en düşük seviyesine indi.
AVRUPANIN EN KÖTÜSÜ
Ortaya çıkan verilerin Ankara için başka bir karamsar boyutu, Türkiyenin bu skorla 42 ülkenin bulunduğu Avrupada da basını özgür olmayan tek ülke olarak sivrilmesiydi. Avrupa, genele bakıldığında 2013te de dünyada basın özgürlüğünün en geniş olduğu bölge sayıldı. Ancak toplam nüfusun yüzde 66ı özgür, yüzde 22si ise kısmen özgürken Avrupanın tek istisnası özgür olmayan Türkiye oldu.
Nitekim Avrupanın ötesinde Kırgızistan ve Gürcistan gibi ülkelerde dahi basın özgürlüğü konusunda bazı iyileşmeler yaşanırken, Türkiye bir sene önceye göre kötü puanlarını 6 artırarak, en belirgin düşüşün yaşandığı ülkelerin başında geldi.
BASINI TÜRKİYEDEKİNDEN DAHA ÖZGÜR BAZI ÜLKELER
Bangladeş, Endonezya, Moğolistan, Uganda, Kenya, Tanzanya, Lübnan, Tunus, Cezayir, Kuveyt, Makedonya, Bosna-Hersek, Kosova, Arnavutluk, Gürcistan, Moldova.
ERMENİSTANLA AYNI PUAN
Sonuç olarak, Türkiye 100 üzerinden 62 kötü puan alarak, 2013te basın özgürlüğü konusunda Ermenistan, Ekvator, Libya ve Güney Sudan ile aynı sırayı paylaştı. 197 ülkelik listede sonuncu, 97 kötü puanlı Kuzey Kore oldu. Diktatör Kim Jong-unun ülkesinin 100 olmasına 3 kötü puan kaldı. Basını en özgür sayılanlar ise sadece 10 kötü puan alan Hollanda, İsveç ve Norveç çıktı.
Böylece Türkiye, özellikle son üç yıldır basın özgürlüğü konusunda hızla gerilemeye bu sene de devam etmiş oldu. 2012de 55 puanla dünya genelinde 117inci sırada çıkan ve kısmen özgür sayılan Türkiye, 2013te 56 kötü puanla 120inciliğe gerilemiş ama ucu ucuna kısmen özgür ülkeler kategorisinde kalmayı başarmıştı. 2014 raporunda ise 56 kötü puandan 62ye çıkarak, basını özgür olmayan ülkeler için belirlenen 61 barajını aştı. Ve Freedom Houseun endeksinde tarihinde ilk kez özgür olmayan ülke kategorisine düşüp bir önceki yıla göre 20 sıra birden indi.
http://www.radikal.com.tr/turkiye/turkiye_basin_ozgurlugu_olmayan_ulkeler_ligine_dustu-1189715
Ayrıca bu bi yazarın görüşü değil bağımsız araştırma şirketin yaptığı bir çalışma bir çok ülkeden gönüllüsü buluyor ilk kez de yapmıyorlar sadece biz ilk kez basın özgürlüğünde bu seviyeye düştük
