- Konu Sahibi ProfDrBulentTiras
Tüp bebek tedavisi, doğal yollarla gebelik elde edemeyen çiftlerin bebek sahibi olabilmesi için kullanılan bir yardımcı üreme tekniğidir. Tüp bebek tedavisi kadının rahminden yumurtaların alınıp sperm ile döllendiği ve sonrasında embriyoların kadının rahmine transfer edildiği bir yöntemdir.
Tüp bebek tedavisinde ilk olarak kadının doğurganlık ilaçları ile bir adet döngüsü içerisinde birden fazla yumurta üretmesi sağlanır. Sonrasında üretilen yumurtalar toplanır ve erkekten alınan sperm ile bir araya getirilir. Bu süreç sonunda oluşan embriyolardan en iyilerini seçmek önemlidir. Embriyo transferinden önce embriyo seçimi yapılarak gebelik elde edilmesini sağlayacak sağlıklı embriyoların transfer edilmesi hedeflenir.Hayatımızın her alanında olduğu gibi tüp bebek tedavisinde de son teknolojik gelişmelerden yararlanılıyor. Özellikle embriyo seçimi konusunda yapay zekanın kullanıldığı ve fayda sağladığı çalışmalar mevcut. Yapay zekanın tüp bebek tedavisinde nasıl kullanıldığına geçmeden önce embriyo seçiminin nasıl gerçekleştirildiğine ve yapay zekanın bu süreçte nasıl rol oynayabileceğine değinmek gerekiyor.
Tüp bebekte embriyo seçimi oldukça önemli bir aşama olmaktadır. Anne adayının rahmine transfer edilecek embriyoların öncelikle kalitesinin belirlenmesi gerekir. Bunun için ise embriyoların hücreleri ile görünüşleri incelenmektedir.Embriyo seçimi özellikle de artık rahme tek embriyo transferinin tercih edilmesi ile birlikte çok önemlidir. Önceleri birden fazla embriyo transfer ediliyor ve bu durum çoğul gebeliklere neden oluyordu. Ancak günümüzde genelde bir embriyonun transfer edilmesi nedeniyle bu embriyonun gebeliğin elde edilmesini sağlayacak iyi kaliteye sahip bir embriyo olması hedefleniyor.Embriyo seçimi, gebeliğin elde edilebilmesi açısından önemli olduğundan dolayı ailesinde ciddi kalıtsal hastalıklar olan kişilerde Preimplantasyon Genetik Tanı (PGT) uygulanması faydalı olabileceği için öncelikle bu uygulamanın ne olduğuna değinmek faydalı olacaktır.
Preimplantasyon Genetik Tanı ya da PGT, ailelerinde ciddi kalıtsal hastalıklar olan kişilerin bu hastalıkları çocuklarına geçirmekten kaçınmak için kullanabildikleri bir tanı yöntemidir. PGT sayesinde embriyoların genleri ya da kromozomları, belli bir genetik sorun bakımından kontrol edilir.Bu tanı için embriyoların laboratuvar ortamında test edilmesi gerektiği için sizin ya da eşinizin doğurganlıkla ilgili sorunları olmasa da tüp bebek tedavisi uygulanması gerekecektir.PGT ile test edilen ve sorunsuz olduğu tespit edilen embriyo, gelişmesi için anne rahmine transfer edilir. Eskiden embriyoları sadece meydana geldikten iki ila altı gün sonra transfer etmek mümkün olsa da günümüzde embriyolar gelecekte transfer edilmek üzere dondurularak saklanabiliyor.
Aşağıdaki sorunları yaşamanız halinde doktorunuzla PGT hakkında danışmanız faydalı olacaktır:
PGT, 600’ün üzerinde genetik hastalığı tespit etmek için kullanılabilmektedir. Bununla birlikte bazı hastalıklar için PTT adı verilen bir yöntem kullanılmaktadır. Bu nedenle hangi hastalıkların hangi yöntemler tarafından tespit edilebileceğini uzmanlara danışmanız önemlidir.
Preimplantasyon Genetik Tanı (PGT) başarısız olabilir mi?
Ne yazık ki bazı durumlarda rahme transfer edilmesi için uygun embriyolar bulunmayabilir. Bunun nedeni şu sorunlardan kaynaklanıyor olabilir:
Bununla birlikte yapay zekanın tüp bebek tedavisinde kullanılmasıyla ilgili günümüzde devam eden ve daha kapsamlı olan çalışmalar bulunuyor. Bunlardan Embryonics isimli şirkete dair araştırmayı aşağıda detaylı bir şekilde okuyabilirsiniz.
Günümüzde embriyo seçimi için kullanılan araçlar kısıtlıdır. Bu nedenle embriyologlar genel olarak deneyimlerine ve gözlemlerine göre transfer edilecek embriyoları seçmektedir. Bununla birlikte embriyo seçiminde yapay zekanın kullanıldığı otomatik bir sistem sayesinde tüp bebek başarı şansı arttırılabilir ve embriyologlar yapay zekanın yardımıyla embriyoları seçebilir.
Tüp bebek tedavisinde yapay zekanın kullanımı ile ilgili olarak Embryonics’in yaptığı çalışmalar bulunuyor. Bu yapay zeka sayesinde tüp bebek tedavisinde sağlıklı embriyoların seçilerek transfer edilme şansı arttırılabilir. Üzerinde çalışılan sistemde embriyo transferinin olasılığının hesaplandığı bir algoritma kullanıyor. Bununla birlikte şirketin çalışmalarında deneme aşamasında olduğunu bilmek gerekiyor. Şimdiye kadar yaşları 20 ila 40 arasında değişen 11 kadından 6’sında gebelik başarılı bir şekilde elde edilmekle birlikte 5 kadın ise hala sonuçlar için bekliyor.
Embryonics, yapay zeka çalışmaları için tüm dünyadan çeşitli tüp bebek merkezlerine ait hastaların bilgilerini anonim kalacak şekilde topluyor. Şirket aynı zamanda embriyo analizi yazılımıyla birlikte hormon ilaçlarının kullanımıyla ilgili olarak tüp bebek kliniklerine yardımcı olmak istiyor. Bilindiği üzere tüp bebek tedavisinde yumurtaların olgunlaştırılması için hormon kullanılması gerekiyor. Ancak bu hormonların kullanımı konusunda tam olarak kişiye özel ayarlamalar yapılamıyor. Yapay zekada ise derin öğrenme süreci sayesinde kişinin ihtiyaç duyduğu hormonlar ve bunları tam olarak ne zaman alması gerektiği bireysel olarak belirlenebilir. Embryonics’in yapay zeka ve tüp bebek alanındaki çalışmalarına bakıldığında şirketin embriyo transferinden çok daha fazlasında yapay zeka kullanmayı hedeflediği söylenebilir.
Tüp bebek tedavisinde normalde embriyo seçme sürecinde embriyolar görünüşlerindeki çeşitli özelliklere göre derecelendirilir. Sonrasında seçilen embriyoların başarılı bir gebelik elde edilmesi açısından ne kadar etkili olabileceği konusunda istatistiksel analizler kullanılır. İyi kaliteye sahip olduğu düşünülen embriyolarda genelde gebelik şansı yüzde 58’in üzerindeyken düşük kaliteye sahip olan embriyolarda bu oran yüzde 35’in altında olur. Embryonics ise algoritma sayesinde embriyoları görüntülerine göre sınıflandırma konusunda yüzde 97 gibi bir doğruluk elde etti.
Tüp bebek tedavisinde ilk olarak kadının doğurganlık ilaçları ile bir adet döngüsü içerisinde birden fazla yumurta üretmesi sağlanır. Sonrasında üretilen yumurtalar toplanır ve erkekten alınan sperm ile bir araya getirilir. Bu süreç sonunda oluşan embriyolardan en iyilerini seçmek önemlidir. Embriyo transferinden önce embriyo seçimi yapılarak gebelik elde edilmesini sağlayacak sağlıklı embriyoların transfer edilmesi hedeflenir.Hayatımızın her alanında olduğu gibi tüp bebek tedavisinde de son teknolojik gelişmelerden yararlanılıyor. Özellikle embriyo seçimi konusunda yapay zekanın kullanıldığı ve fayda sağladığı çalışmalar mevcut. Yapay zekanın tüp bebek tedavisinde nasıl kullanıldığına geçmeden önce embriyo seçiminin nasıl gerçekleştirildiğine ve yapay zekanın bu süreçte nasıl rol oynayabileceğine değinmek gerekiyor.
Tüp Bebekte Embriyo Seçim
Tüp bebekte embriyo seçimi oldukça önemli bir aşama olmaktadır. Anne adayının rahmine transfer edilecek embriyoların öncelikle kalitesinin belirlenmesi gerekir. Bunun için ise embriyoların hücreleri ile görünüşleri incelenmektedir.Embriyo seçimi özellikle de artık rahme tek embriyo transferinin tercih edilmesi ile birlikte çok önemlidir. Önceleri birden fazla embriyo transfer ediliyor ve bu durum çoğul gebeliklere neden oluyordu. Ancak günümüzde genelde bir embriyonun transfer edilmesi nedeniyle bu embriyonun gebeliğin elde edilmesini sağlayacak iyi kaliteye sahip bir embriyo olması hedefleniyor.Embriyo seçimi, gebeliğin elde edilebilmesi açısından önemli olduğundan dolayı ailesinde ciddi kalıtsal hastalıklar olan kişilerde Preimplantasyon Genetik Tanı (PGT) uygulanması faydalı olabileceği için öncelikle bu uygulamanın ne olduğuna değinmek faydalı olacaktır.
Preimplantasyon Genetik Tanı (PGT) nedir?
Preimplantasyon Genetik Tanı ya da PGT, ailelerinde ciddi kalıtsal hastalıklar olan kişilerin bu hastalıkları çocuklarına geçirmekten kaçınmak için kullanabildikleri bir tanı yöntemidir. PGT sayesinde embriyoların genleri ya da kromozomları, belli bir genetik sorun bakımından kontrol edilir.Bu tanı için embriyoların laboratuvar ortamında test edilmesi gerektiği için sizin ya da eşinizin doğurganlıkla ilgili sorunları olmasa da tüp bebek tedavisi uygulanması gerekecektir.PGT ile test edilen ve sorunsuz olduğu tespit edilen embriyo, gelişmesi için anne rahmine transfer edilir. Eskiden embriyoları sadece meydana geldikten iki ila altı gün sonra transfer etmek mümkün olsa da günümüzde embriyolar gelecekte transfer edilmek üzere dondurularak saklanabiliyor.
Preimplantasyon Genetik Tanı (PGT) kimlere yapılır?
Aşağıdaki sorunları yaşamanız halinde doktorunuzla PGT hakkında danışmanız faydalı olacaktır:
- Önceki gebelikleriniz ciddi bir genetik sorundan dolayı sona erdiyse
- Ciddi bir genetik hastalığı bulunan bir çocuğunuz varsa ve bunun tekrar gerçekleşmesinden kaçınmak istiyorsanız
- Aile geçmişinizde ciddi genetik hastalıklar varsa
- Aile geçmişinizde kromozom sorunları varsa
Hangi hastalıklar Preimplantasyon Genetik Tanı (PGT) ile tespit edilebilir?
PGT, 600’ün üzerinde genetik hastalığı tespit etmek için kullanılabilmektedir. Bununla birlikte bazı hastalıklar için PTT adı verilen bir yöntem kullanılmaktadır. Bu nedenle hangi hastalıkların hangi yöntemler tarafından tespit edilebileceğini uzmanlara danışmanız önemlidir.
Preimplantasyon Genetik Tanı (PGT) güvenli midir?
PGT’nin kendisi oldukça güvenli olmakla birlikte PGT ile doğan bebeklerin, yalnızca tüp bebek tedavisinin kullanıldığı bebeklere göre daha az sağlık sorunu ya da gelişimsel sorunlar yaşadığına dair kanıtlar bulunmamaktadır.Ayrıca test edilmek için hücre alınan embriyolar normal bir şekilde gelişse de bazı embriyoların bu süreçte zarar görmüş olma ihtimalleri vardır. Bu nedenle zarar görmüş embriyoların tüp bebek tedavisinde kullanılmaları mümkün olmamaktadır. Bununla birlikte PGT’nin yüzde yüz doğru sonuçlar vermediğini, ufak da olsa yanılma payının olduğunu unutmamanız gerekir.Preimplantasyon Genetik Tanı (PGT) başarısız olabilir mi?
Ne yazık ki bazı durumlarda rahme transfer edilmesi için uygun embriyolar bulunmayabilir. Bunun nedeni şu sorunlardan kaynaklanıyor olabilir:
- En başta yeteri kadar yumurta üretilememiş ya da döllenememiş olması
- Analiz edilmek için alınan hücreler nedeniyle embriyoların zarar görmesi
- Tüm embriyoların genetik hastalıktan etkilenmiş olması
Smart PGT nedir?
PGT uygulamalarında yapay zekanın kullanılması durumunda bu süreç Smart PGT olarak isimlendiriliyor. Bu sayede embriyolar değerlendirilirken yalnızca embriyologların sübjektif analizi değil, aynı zamanda yapay zeka sayesinde objektif bir değerlendirme yapılabiliyor.Bununla birlikte yapay zekanın tüp bebek tedavisinde kullanılmasıyla ilgili günümüzde devam eden ve daha kapsamlı olan çalışmalar bulunuyor. Bunlardan Embryonics isimli şirkete dair araştırmayı aşağıda detaylı bir şekilde okuyabilirsiniz.
Yapay Zeka ile Embriyo Seçimi
Günümüzde embriyo seçimi için kullanılan araçlar kısıtlıdır. Bu nedenle embriyologlar genel olarak deneyimlerine ve gözlemlerine göre transfer edilecek embriyoları seçmektedir. Bununla birlikte embriyo seçiminde yapay zekanın kullanıldığı otomatik bir sistem sayesinde tüp bebek başarı şansı arttırılabilir ve embriyologlar yapay zekanın yardımıyla embriyoları seçebilir.
Tüp bebek tedavisinde yapay zekanın kullanımı ile ilgili olarak Embryonics’in yaptığı çalışmalar bulunuyor. Bu yapay zeka sayesinde tüp bebek tedavisinde sağlıklı embriyoların seçilerek transfer edilme şansı arttırılabilir. Üzerinde çalışılan sistemde embriyo transferinin olasılığının hesaplandığı bir algoritma kullanıyor. Bununla birlikte şirketin çalışmalarında deneme aşamasında olduğunu bilmek gerekiyor. Şimdiye kadar yaşları 20 ila 40 arasında değişen 11 kadından 6’sında gebelik başarılı bir şekilde elde edilmekle birlikte 5 kadın ise hala sonuçlar için bekliyor.
Embryonics, yapay zeka çalışmaları için tüm dünyadan çeşitli tüp bebek merkezlerine ait hastaların bilgilerini anonim kalacak şekilde topluyor. Şirket aynı zamanda embriyo analizi yazılımıyla birlikte hormon ilaçlarının kullanımıyla ilgili olarak tüp bebek kliniklerine yardımcı olmak istiyor. Bilindiği üzere tüp bebek tedavisinde yumurtaların olgunlaştırılması için hormon kullanılması gerekiyor. Ancak bu hormonların kullanımı konusunda tam olarak kişiye özel ayarlamalar yapılamıyor. Yapay zekada ise derin öğrenme süreci sayesinde kişinin ihtiyaç duyduğu hormonlar ve bunları tam olarak ne zaman alması gerektiği bireysel olarak belirlenebilir. Embryonics’in yapay zeka ve tüp bebek alanındaki çalışmalarına bakıldığında şirketin embriyo transferinden çok daha fazlasında yapay zeka kullanmayı hedeflediği söylenebilir.
Tüp bebek tedavisinde normalde embriyo seçme sürecinde embriyolar görünüşlerindeki çeşitli özelliklere göre derecelendirilir. Sonrasında seçilen embriyoların başarılı bir gebelik elde edilmesi açısından ne kadar etkili olabileceği konusunda istatistiksel analizler kullanılır. İyi kaliteye sahip olduğu düşünülen embriyolarda genelde gebelik şansı yüzde 58’in üzerindeyken düşük kaliteye sahip olan embriyolarda bu oran yüzde 35’in altında olur. Embryonics ise algoritma sayesinde embriyoları görüntülerine göre sınıflandırma konusunda yüzde 97 gibi bir doğruluk elde etti.