- 6 Mayıs 2007
- 3.943
- 9
Tibet Orta Asya'da Tibet halkının anavatanı olan bölge. Ortalama 4.900 metrelik yükseltisiyle "Dünyanın Çatısı" diye tanınır. Kuzeyinde Çin'in uygur özerk bölgesi ve Qinghai Doğusunda sichuan Güneyinde Hindistan, Nepal ve Bhutan vardır. Başkenti Lhasa'dır.Çin-Tibet Dil Ailesi Çin (Sin) ve Tibet-Burma gruplarında yer alan 300 doğu Asya dilinden oluşur.
Tibet Bayrağı
Tibet Budizmi Tibet ve Moğolistan’da halkın büyük çoğunluğunun inandığı bir inanç sistemidir. Kimi yerlerde Lamaizm olarak da adlandırılmaktadır.
Tibetçede bulunan La-ma (= üstün) den doğan bu kelime, aynı zamanda bir unvan olarak ta kullanılmaktadır. Kırgızlar’da, Kalmuklar’da ve çeşitli Türk kavimlerinde de rastlanan Lamaizm, Tibet’te 7.yy.’dan önce mevcut olan şamanik özellikli Bon ya da Bön dininin Budizm ile karışmasından oluşmuştur. [1] Bon tradisyonuna göre ilk kralları gökten inmişti. Po adını taşıyan rahiplerinin gerçek şamanlardan hiçbir farkı yoktu.
Tibet’e Budizm, M.S. 5. yüzyılda girmiş ve 7. yüzyılda Tibet Kralı Srongtsen Campo tarafından yaygın hâle getirilmiştir. Sekizinci yüzyılda ilk defa, Tibet budistleri kurumsal bir yapı kazanmıştır. Bugünkü kırmızı şapkalı Tibet rahipleri, bu ilk yapının devamıdır. Lamaizmin tatbik edilen şeklinde, Budist kitaplarının okunup öğrenilmesi, ahlâkî öğütler, nefisle mücadele ve tefekkür önemli yer tutar.
On birinci yüzyılda bir Hintli Budist olan Atisa ve 14. yüzyılda Çinli Tsong-k’a-pa, çeşitli reformlar yaparak, taraftarlarının sarı şapka giydiği bir inanç ortaya çıkardılar.
Lamaizm’de ibâdet şekli, Hıristiyanlığın tesiri altında kalmıştır. Büyük dînî lider olan Lama’nın ölümünden 18 ay sonra onun rûhunun geçtiği kabul edilen bir genç seçilerek yetiştirilir. Lamaizm, 13. yüzyıldan beri önem kazanmasına rağmen, tesiri 17. yüzyılda görülmüştür. Tibet ve Moğolistan’ın bir bölümünde, bu inanç topluma hâkim olmuş, idârî sistem olarak hâkimiyetini devam ettirmiştir. 1950’de Çin komünistlerinin Tibet’i işgâli ve büyük Lama’lardan Dalai Lama’nın 1959’da Hindistan’a kaçmasıyla, bu tür idâre son bulmuştur.
Tibet budizm'i rahipleri (lamalar) bir manastırda
Tibet rahipleri geleneksel giysileriyle