sperm bankası

Evli erkeklere sperm bankası

Sağlık Bakanlığı'nın yeni düzenlemesiyle sperm bankacılığı Türkiye'de de yasal hale gelecek. Evli çiftlerin faydalanabileceği bu uygulamaya doktorlar da sıcak bakıyor.

Sağlıklı erkeklerden alınan spermleri dondurup bunları çocuk sahibi olmak isteyenlere veren sperm bankaları, dünyanın pek çok ülkesinde faaliyet gösteriyor. Bu konuyla ilgili hukuki ve etik tartışmaların sürüp gittiği ülkeler de oldukça fazla. Ülkemizde de sperm bankacılığının hayata geçmesi yönündeki ilk adım Sağlık Bakanlığı tarafından atıldı. "Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Yönetmeliği"nde yapılan değişiklik ile evli bir erkek, istediği takdirde herhangi bir sperm bankasına başvurarak, spermini belli bir ücret karşılığında saklatabilecek. Sağlık Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Prof. Dr. Sabahattin Aydın, bu düzenlemenin yurtdışındaki sperm bankalarından çok farklı olduğunu belirtiyor: "Yurtdışında 'sperm bankası'ndan anlaşılan 'verici spermdir'. Bizim yönetmeliğimizde ise evli çiftlerin kullanacağı yani o kocaya ait spermin önceden dondurulup saklanmasını sağlayan bir düzenleme var. Henüz evlenmemiş ya da evli bir genç erkek sağlık problemi nedeniyle spermini saklayıp sonra çocuk sahibi olabilir."
Ayrıca bir erkek donmuş spermini ileride tüp bebek uygulaması için kullanmak istediğinde DNA testi yaptırması zorunluluğu da yeni yasal düzenlemenin gereklerinden. Sperm bankacılığı konusunun tüm dünyada halen tartışılan bir konu olduğunu belirten Prof. Dr. Aydın, Avrupa ülkelerinin yarısında bu konuda kısıtlamalar olduğunu ekliyor: "Bu sistemin hem etik hem de hukuksal yönden çözülmemiş bir yığın sorunu var. En basiti bir başkasının spermiyle çocuğunuz olduğunu düşünün. Çocuk 18 yaşına geldiği zaman, hukuksal olarak babasını öğrenme hakkına sahip mi, değil mi? İngiltere'deki en büyük hukuki tartışma bu. Eğer babasını öğrenme hakkına sahiptir derseniz, o zaman sperm verici olan babasının malvarlığına ortak olma hakkı da doğuyor. 'Babasını öğrenme hakkı olmasın' derseniz ise bu kişiler, 'Nasıl olur, babamı öğrenmek en doğal hakkım' diyerek dava açmaya başlıyorlar."
Geriye kalan bir seçenek de o kişiye bir başkasının spermiyle dünyaya geldiğini hiç duyurmamak. Prof. Dr. Aydın, bunun insan hakları açısından yanlış olacağı görüşünde: "Çünkü bir insanın kendi geçmişiyle ilgili bilgisini kendisinden saklıyorsunuz. Yani bu uygulama dünyanın her yerinde ciddi hukuk ve etik sorunlarına yol açıyor. Bir de tabii olayın ahlaki yönü ve toplumlardaki dini inanışlar da sözkonusu. Bu konu Müslümanlık'ta da Hıristiyanlık'ta da Musevilik'te de hoş karşılanmıyor. Biz bu verici sperm bankacılığı uygulamasını öngörmüyoruz. Bilimadamlarıyla tartışarak böyle bir düzenleme getirdik. Türkiye şartlarında en azından bilimsel olarak ihtiyacı olan insanların önlerini tıkamayalım diye yapılan bir şey bu. Zaten şu andaki tüp bebek merkezlerinde sperm değil ama testis dokusu sonraki aylara uygulamak için saklanmak zorunda kalıyor. Bilimsel olarak da bu gerekli. Bu yaptıklarının da yasal altyapısı yoktu, saklama şartları, laboratuvar şartları tamamlanmamıştı."
Neslihan Tunç

Genişletmek için tıkla...

Sperm bankası kurulsun



Uzmanlar çağrı yaptı: "Türkler çocuk için, Avrupa'daki sperm bankalarına başvuruyor, gizli sperm bankacılığı yapılıyor. Acil Türk sperm bankası açılsın."

Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Tüp Bebek Ünitesi Sorumlusu Prof. Dr. Ömür Taşkın, çocuk sahibi olmak isteyen çok sayıda Türk çiftin Avrupa'daki sperm bankalarına başvurduğunu, yasal düzenleme yapılıp, Türkiye'de de sperm bankası kurulmasını istedi. Sperm bankalarından sağlanan spermin genetik hastalıklar, AIDS ve bulaşıcı hastalık riski taşımadığını belirten Prof. Taşkın, bu bankanın Türkiye'de de faaliyete geçmesi halinde gizli olarak yapılan sperm bankacılığının önleneceğini söyledi. Prof. Taşkın, çocuk sahibi olmak isteyen ailelerin sperm bankasına başvurmak istediklerini, ancak Türkiye'de bunun yasak olduğunu belirterek, şunları söyledi: ‘‘Sperm bankası Türkiye'de yasal değil. Ancak, bir gerçek var, o da çocuk sahibi olmak isteyen kişilerin yurtdışına gitmesi. Ayrıca, ülkemizde yasal olmadığı halde, el altından bu işi yapanların olduğu da konuşuluyor. Oysa, gerekli yasal düzenlemeler yapılıp sperm bankası kurulursa, en azından gizli olarak yapılan sperm bankacılığı önlenmiş olur. Hiçbir test yapılmamış, araştırılmamış kişilerden alınan spermin ne denli tehlikeli olabileceği gözönünde tutulmalı.''

BABAYA BENZESİN

Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Bilal Trak ise sperm bankası için yasal iznin çıkması gerektiğini savunarak, ‘‘Yurtdışında bu bankalar çok ciddi çalışıyor'' dedi. Prof. Trak, sperm için başvuran erkeklerin kan grubu, göz rengi, ten yapısı gibi detaylarına bakarak, ona uygun bir sperm verildiğini belirtti. Trak, ‘‘Yurtdışına sperm için başvuran erkek de incelemeye alınıyor. Amaç, doğacak bebeğin, baba adayına benzemesini sağlamak'' diye konuştu.

AVRUPA'YA GİDİYORLAR

Almanya'da ilk Türk tüp bebeği yapan ve bugüne kadar gerçekleştirdiği 6 bin doğumla rekora imza atan Dr. İsmet Turanlı'da, Almanya'daki bankalardan alınan spermlerle bebek sahibi olan Türkler bulunduğunu söyledi. Dr. Turanlı, ‘‘Alman gençler, 150-200 mark karşılığında tohumlarını bankaya veriyorlar. Ama en fazla 10 kez. Böylelikle, birbirini tanımayan aynı babadan olan kardeşlerin evlenmesi önleniyor'' dedi. Tüp bebek sahiplerinin gerçeği gizlediğini, çünkü, ‘‘Bebek başkasından mı?'' sorularına muhatap olmaktan çekindiklerini söyleyen Turanlı, ‘‘Çok yanlış bir düşünce ama Türk hastalarım, bizi, ‘sakın kimseye söylemeyin' diye tembihliyor'' diye konuştu.

Genişletmek için tıkla...