- 12 Temmuz 2006
- 35.040
- 30.455
- 61
Sakız, her yaştan insan için en favori meşgalelerden biri olmuştur. Tarihin en eski şekerlerinden biri olan sakız, dünya bazında her yıl yaklaşık olarak 4 milyar adet tüketilmektedir. Sakızın kim tarafından ve ne zaman icat edildiğini merak edenler, sakızın 2000 yıldan fazladır var olduğunu duyunca şaşırabilirler. Öyleyse sizi daha fazla merakta bırakmadan sakızın nasıl ve ne zaman, kimin tarafından icat edildiğini açıklayalım !
İLK SAKIZIN TEMELLERİ
Arkeologlar ve tarihçiler, erkekler ve kadınların ağaç reçinesini topaklar biçiminde bin yıldan fazladır sakız olarak çiğnediklerini keşfetmiştir. İnsanlar eskiden ağaç reçinesinin bazı tıbbi özellikleri olduğuna inanıyorlardı ve onu çiğneyerek, dişlerini ovarak ağız temizliği yapıyorlardı. Bu reçineyi ağız içinin ferahlaması ve tazelenmesi için kullanıyorlardı. Amerikan Kızılderilileri’de eskiden ladin ağaçlarından dışarı çıkan sıvıdan yapılan bir tür reçine çiğnerlerdi. Bu eski alışkanlıklar zaman içinde ticari olarak satılan ilk sakızın üretiminin temelini oluşturmuştur.
İLK SAKIZIN İCADI VE ÜRETİMİ (1840-1890)
Tarihteki ilk sakızın icadı’nın arkasındaki isim John B. Curtis’ tir. 1848 yılında, ladin ağacı reçinesi üzerinde denemeler yaparak yapışkan, lastik gibi bir malzeme elde etmiştir. Bu çiğnenebilir bir malzemeydi ve sakızın önündeki ticari yolun açılmasına sebep olmuştur. İki yıl süren ladin ağacı reçinesi ile yaptığı başarılı deneylerden sonra, onun ilk büyük sakız üretim tesisi de faaliyete başlamış oldu. İlerleyen süreçte Curtis, sakıza aroma ve daha çok yumuşaklık, ekstra lastik havası vermek için parafin ekledi. Sakız üretim tesisine de “Curtis Sakız Fabrikası” ünvanı verildi.
Sakızın bugünkü modern özelliklere sahip olması için 10 yıl kadar bir süre geçti. Bu özellik “chicle” olarak bilinen Mezoamerikan ağaçlardan çıkan bir çeşit lateksin kullanılmak üzere Meksika’dan ihraç edilmesiyle kazanıldı. Tam olarak tamamlanmamış olsa da, Fleer kardeşlere hizmet etti. Tatlı materyaller üretme deneyleri yapan bu kardeşler daha sonra yaptıkları buluşa “chewing gum (çiklet)” adını vereceklerdi.
SAKIZIN YAYGINLAŞMASI (1890-1950)
Chicago merkezli William Wrigley isimli şirket sakız üretim işindeki en büyük oyuncularından biri oldu. Günümüzde hala en büyük sakız şirketlerinden biri olan bu kurum halk arasında “Wrigley” olarak bilinir. 1892 yılında William Wrigley tarafından kuruldu. Wrigley sakızları İkinci Dünya Savaşı sırasında Amerikan askerlerinin streslerini atmaya yarayan bir araç olarak, askeriyeye bağışlanmasından sonra popüler oldu.
Daha sonraları “Tutti-Frutti” marka sakızları satan otomatik makineler, New York’un çeşitli yörelerindeki istasyonlara Adams Gum Co. adlı şirketten Thomas Adam tarafından yerleştirildi.
İLK ÇİKLETİN İCADI
İlk çikletin ortaya çıkışı ise yirminci yüzyılın başlarındadır, 1906 yılında Frank Fleer ilk çikleti icat etmiştir. Ancak, üretimindeki bazı kusurları nedeniyle hiç satılmamıştır. Fleer’ in tarifini mükemmelleştiren kişi ise Walter Diemer oldu. 1928 yılında nispeten daha az yapışkan ve diğer sakız türlerine göre daha esnek bir sakız üretmek için bir yöntem keşfetti ve günümüz çikletlerinin temelini attı.
GÜNÜMÜZDE SAKIZ
Günümüzde sıradan sakızlardan, bin bir çeşit aromalı çikletlere ve tıbbi amaçla kullanılan sakızlara kadar değişen pek çok sakız türü bulunmaktadır. Tıbbi sakızlarda kullanılan malzemeler aynı zamanda ağız hijyeni için de iyidir. Bazı üreticiler ise hazımsızlık ve mide ekşimesi için rahatlama vaat eden pepsin maddesini sakızlara eklemeye başladı. Şu anda sürekli yenilikler ve benzersiz teklifler aracılığıyla birbirleriyle rekabet eden yüzden fazla sakız üretim şirketi bulunmaktadır. Londra merkezli piyasa istihbarat firması Euromonitor International Ltd’ye göre, 2006 yılında sakız sektöründeki satışların 19 milyar dolar değerinde olduğu açıklanmıştır.
Günümüz sakızlarının büyük çoğunluğu xylitol, sorbitol ve maltitol gibi maddeler ile tatlandırılır. Xylitol’un diş çürüklerini önlediği düşünülmektedir. Bunun yanında sigarayı bırakmak isteyen kişilere özel nikotin sakızları da hali hazırda bir çok kişi tarafından kullanılmaktadır.
Son yıllarda sakız çiğnemekle ilgili insanların moralini bozan bazı dedikodular ortaya çıkmaya başlamıştır. Sakız çiğnerseniz kansere yakalanacağınız, yüz kaslarınızın bozulacağı, bağırsaklarınızın birbirine yapışacağı gibi bazı kötü dedikodular ortaya atılmıştır. Ancak yukarıdaki rakamların gösterdiği üzere bu dedikodular sakız sektörünü hiç etkilememiştir ve insanlar hala sakız çiğnemenin keyfini çıkarmaktadır.
SAKIZ HAKKINDA İLGİNÇ BİLGİLER
ABD, Kaliforniya’da Susan Montgomery Williams isimli bir kişinin 1994 yılında, 23 inçlik çapı ile Dünya’nın en büyük sakız balonunu yaparak Dünya rekoru kırmıştır.
Singapur’da sakız çiğnemek ve yere sakız atmak kesinlikle yasak. Bu yasaklamanın sebebi aslında bayağı eskiye dayanıyor. 41 sene boyunca iktidarda kalan Kral LiQuan’a asansöre bindiği sırada sakız yapışıyor. Ardından da kral, tüm ülkede sakız çiğnemeyi yasaklıyor. Ama şu sıralar çok fazla insan bu kuralı dikkate almıyor.
Yapılan araştırmalar, ABD’de kişi başına yılda 160-180 sakız tüketildiğini göstermektedir. Tabi ki tüketim bu kadar fazla olunca, ortaya da yılda yaklaşık 250 bin tonluk çöp çıkıyor. Ve insanların yollara attığı sakızların yarattığı sorunlar ve temizlenmesi ise her yıl milyonlarca dolarlık masrafa neden oluyor.
Soğan doğrarken sakız çiğnemek gözün yaşarmasını önlemektedir.
ilgincbirbilgi.com
İLK SAKIZIN TEMELLERİ
Arkeologlar ve tarihçiler, erkekler ve kadınların ağaç reçinesini topaklar biçiminde bin yıldan fazladır sakız olarak çiğnediklerini keşfetmiştir. İnsanlar eskiden ağaç reçinesinin bazı tıbbi özellikleri olduğuna inanıyorlardı ve onu çiğneyerek, dişlerini ovarak ağız temizliği yapıyorlardı. Bu reçineyi ağız içinin ferahlaması ve tazelenmesi için kullanıyorlardı. Amerikan Kızılderilileri’de eskiden ladin ağaçlarından dışarı çıkan sıvıdan yapılan bir tür reçine çiğnerlerdi. Bu eski alışkanlıklar zaman içinde ticari olarak satılan ilk sakızın üretiminin temelini oluşturmuştur.
İLK SAKIZIN İCADI VE ÜRETİMİ (1840-1890)
Tarihteki ilk sakızın icadı’nın arkasındaki isim John B. Curtis’ tir. 1848 yılında, ladin ağacı reçinesi üzerinde denemeler yaparak yapışkan, lastik gibi bir malzeme elde etmiştir. Bu çiğnenebilir bir malzemeydi ve sakızın önündeki ticari yolun açılmasına sebep olmuştur. İki yıl süren ladin ağacı reçinesi ile yaptığı başarılı deneylerden sonra, onun ilk büyük sakız üretim tesisi de faaliyete başlamış oldu. İlerleyen süreçte Curtis, sakıza aroma ve daha çok yumuşaklık, ekstra lastik havası vermek için parafin ekledi. Sakız üretim tesisine de “Curtis Sakız Fabrikası” ünvanı verildi.
Sakızın bugünkü modern özelliklere sahip olması için 10 yıl kadar bir süre geçti. Bu özellik “chicle” olarak bilinen Mezoamerikan ağaçlardan çıkan bir çeşit lateksin kullanılmak üzere Meksika’dan ihraç edilmesiyle kazanıldı. Tam olarak tamamlanmamış olsa da, Fleer kardeşlere hizmet etti. Tatlı materyaller üretme deneyleri yapan bu kardeşler daha sonra yaptıkları buluşa “chewing gum (çiklet)” adını vereceklerdi.
SAKIZIN YAYGINLAŞMASI (1890-1950)
Chicago merkezli William Wrigley isimli şirket sakız üretim işindeki en büyük oyuncularından biri oldu. Günümüzde hala en büyük sakız şirketlerinden biri olan bu kurum halk arasında “Wrigley” olarak bilinir. 1892 yılında William Wrigley tarafından kuruldu. Wrigley sakızları İkinci Dünya Savaşı sırasında Amerikan askerlerinin streslerini atmaya yarayan bir araç olarak, askeriyeye bağışlanmasından sonra popüler oldu.
Daha sonraları “Tutti-Frutti” marka sakızları satan otomatik makineler, New York’un çeşitli yörelerindeki istasyonlara Adams Gum Co. adlı şirketten Thomas Adam tarafından yerleştirildi.
İLK ÇİKLETİN İCADI
İlk çikletin ortaya çıkışı ise yirminci yüzyılın başlarındadır, 1906 yılında Frank Fleer ilk çikleti icat etmiştir. Ancak, üretimindeki bazı kusurları nedeniyle hiç satılmamıştır. Fleer’ in tarifini mükemmelleştiren kişi ise Walter Diemer oldu. 1928 yılında nispeten daha az yapışkan ve diğer sakız türlerine göre daha esnek bir sakız üretmek için bir yöntem keşfetti ve günümüz çikletlerinin temelini attı.
GÜNÜMÜZDE SAKIZ
Günümüzde sıradan sakızlardan, bin bir çeşit aromalı çikletlere ve tıbbi amaçla kullanılan sakızlara kadar değişen pek çok sakız türü bulunmaktadır. Tıbbi sakızlarda kullanılan malzemeler aynı zamanda ağız hijyeni için de iyidir. Bazı üreticiler ise hazımsızlık ve mide ekşimesi için rahatlama vaat eden pepsin maddesini sakızlara eklemeye başladı. Şu anda sürekli yenilikler ve benzersiz teklifler aracılığıyla birbirleriyle rekabet eden yüzden fazla sakız üretim şirketi bulunmaktadır. Londra merkezli piyasa istihbarat firması Euromonitor International Ltd’ye göre, 2006 yılında sakız sektöründeki satışların 19 milyar dolar değerinde olduğu açıklanmıştır.
Günümüz sakızlarının büyük çoğunluğu xylitol, sorbitol ve maltitol gibi maddeler ile tatlandırılır. Xylitol’un diş çürüklerini önlediği düşünülmektedir. Bunun yanında sigarayı bırakmak isteyen kişilere özel nikotin sakızları da hali hazırda bir çok kişi tarafından kullanılmaktadır.
Son yıllarda sakız çiğnemekle ilgili insanların moralini bozan bazı dedikodular ortaya çıkmaya başlamıştır. Sakız çiğnerseniz kansere yakalanacağınız, yüz kaslarınızın bozulacağı, bağırsaklarınızın birbirine yapışacağı gibi bazı kötü dedikodular ortaya atılmıştır. Ancak yukarıdaki rakamların gösterdiği üzere bu dedikodular sakız sektörünü hiç etkilememiştir ve insanlar hala sakız çiğnemenin keyfini çıkarmaktadır.
SAKIZ HAKKINDA İLGİNÇ BİLGİLER
ABD, Kaliforniya’da Susan Montgomery Williams isimli bir kişinin 1994 yılında, 23 inçlik çapı ile Dünya’nın en büyük sakız balonunu yaparak Dünya rekoru kırmıştır.
Singapur’da sakız çiğnemek ve yere sakız atmak kesinlikle yasak. Bu yasaklamanın sebebi aslında bayağı eskiye dayanıyor. 41 sene boyunca iktidarda kalan Kral LiQuan’a asansöre bindiği sırada sakız yapışıyor. Ardından da kral, tüm ülkede sakız çiğnemeyi yasaklıyor. Ama şu sıralar çok fazla insan bu kuralı dikkate almıyor.
Yapılan araştırmalar, ABD’de kişi başına yılda 160-180 sakız tüketildiğini göstermektedir. Tabi ki tüketim bu kadar fazla olunca, ortaya da yılda yaklaşık 250 bin tonluk çöp çıkıyor. Ve insanların yollara attığı sakızların yarattığı sorunlar ve temizlenmesi ise her yıl milyonlarca dolarlık masrafa neden oluyor.
Soğan doğrarken sakız çiğnemek gözün yaşarmasını önlemektedir.
ilgincbirbilgi.com