Referandum 2017: Yabancı yatırımcıya göre piyasa 'Evet'le yükselir, reform sürecine girilmeli

Referandum 2017: Yabancı yatırımcıya göre piyasa 'Evet'le yükselir, reform sürecine girilmeli
Özge ÖzdemirBBC Türkçe

• 4 dakika önce

• 
  

Telif hakkıAFP
Türkiye, cumhurbaşkanlığı sistemine geçilmesini öneren anayasa değişikliğini oylamak için 16 Nisan'da sandık başına gidiyor.

İktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), tanıtım kitapçığında referandumda "Evet" kararı çıkması durumunda yaşanacakları, "Ekonomi büyüyor. Yatırımlar artıyor, yeni iş imkanları doğuyor, işimiz gücümüz çoğalıyor" diyerek özetliyor.

Referandumda çıkacak sonuca göre ekonominin nasıl bir yöne gireceği ve yabancı yatırımcının nasıl bir pozisyon alacağı en çok merak edilen konular arasında.

Özellikle Borsa İstanbul'da yabancıların takas toplamı içerisindeki payının yaklaşık yüzde 64 civarında seyretmesi, Türk varlıklarının gideceği yön açısından yabancı yatırımcının hareketini önemli kılıyor.

Ekonomist ve analistler sandıktan çıkacak "Evet" yanıtının kısa vadede belirsizlikleri azaltması açısından Türk varlıklarına alım getireceğini düşünse de, referandumdan çıkacak kararın yanı sıra Türkiye ekonomisinin uzun vadede karşısına çıkabileceği sorunlara işaret ediyor.

' 'Evet' tam olarak fiyatlanmadı'

Londra merkezli varlık yönetimi şirketi BlueBay Capital'dan Timothy Ash, tahvil yatırımcılarının referandum ile ilgili durumun netlik kazanmasını beklediğini söylüyor.

Uzun yıllardır Türkiye piyasalarını takip eden Ash'e göre referandumdan "Evet" sonucunun çıkması, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın daha ılımlı bir tavır takınacağı ve ekonomiye odaklanacağı beklentisiyle piyasalarda olumlu bir seyir sağlayabilir.

Ash, böylelikle Avrupa'nın Türkiye için önemli bir pazar olması dolayısıyla 'Erdoğan'ın yüzünü Batılı dostlarına' dönebileceğini düşünüyor.

Londra merkezli bir yatırım şirketinin ismini vermek istemeyen Türkiye ekonomisti ise yabancı yatırımcıların referandumdan "Evet" çıkacağı beklentisi içinde olduğunu gözlemlese de evet sonucunun tamamen fiyatlandığını düşünmüyor.

Aynı ekonomist sandıktan 'Evet' çıkması durumunda erken seçim olasılığının güçlü olduğunu belirtiyor; "Hayır" durumunda ise erken seçim ihtimalinin ve belirsizliklerin artmasıyla piyasanın ilk tepkisinin negatif olabileceğini aktarıyor.

'Türk Lirası'nın ucuz olması fırsat'
ABD'nin New York kentinde bulunan Syracuse Üniversitesi'nde misafir öğretim görevlisi olan Michael Harris de sandıktan "Evet" çıkarsa hisse senetleri piyasası ve Türk Lirası'nın kolaylıkla 2017'nin en iyi performans gösterenleri arasına girebileceğini söylüyor.

"Hayır" durumunda ise Brezilya'da devlet başkanının görevden alındığı zaman görüldüğü gibi siyasi bir belirsizliğin ortaya çıkacağını belirtiyor.

Uzun zamandır Türkiye piyasaları üzerine çalışan Harris, "Erdoğan'ın zaferi ile ilgili dünya manşetleri büyük ihtimalle negatif olacağından ve gücünün kurumsallaşması aslında Türkiye'nin yapısal gelişmesini azaltacağından aceleye gerek yok. Ama bu Türkiye'nin toparlamayacağı anlamına gelmiyor. Bence Erdoğan kazanırsa döngüsel olarak sıçrayacaktır" diyor.

Telif hakkıGETTY IMAGES
Türk Lirası'nın görece ucuz olmasının ekonomi için büyüme fırsatı yarattığını söyleyen Harris, 'Erdoğan'ın uzun zamandır istediği gibi başkanlığı kazanmasının yıllardır seçimlerin etrafında dönen siyasi belirsizliğin ortadan kalkmasını sağlayacağını' ifade ediyor.

Harris, referandum dışında piyasa için olumlu olabilecek adımları ise şöyle sıralıyor:

• Olağanüstü halin sona erdirilmesi
• PKK ile ateşkes
• Avrupa Birliği/ABD serbest ticaret anlaşmasının kaybedilmesine rağmen Türkiye'nin AB ile Gümrük Birliği anlaşmasının hizmet ve tarım alanına yayılması için çaba harcaması

'Varlık fonu için üç yıllık plan beklenmeli'
Diğer yandan Timothy Ash ise yatırımcıların uzun vadede 'gücün tek bir elde toplanmasından ve güçler ayrılığının yeterince olmamasından' endişe duyduklarını aktarıyor:


Şubat ayında Ziraat Bankası, Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ), Posta ve Telgraf Teşkilatı AŞ (PTT) ve Borsa İstanbul AŞ (BİST) gibi çok sayıda kamu kuruluşunun Türkiye Varlık Fonu'na devredilmesi büyük tartışma yaratmıştı.

Telif hakkıGETTY IMAGES
Morgan Stanley'nin raporunda ise Türkiye Varlık Fonu ve Kredi Garanti Fonu gibi yöntemlerle düşük kamu borcuna güvenen yetkililerin döngüsel olmayan mali politikalarla ekonomiyi desteklediği aktarılıyor.

yedi yılın zirvesine ulaşmıştı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 15-25 yaş arası işsizliğe işaret eden genç işsizlik verisi ise 4,8 puan artışla yüzde 24 oldu.

Türkiye ekonomisi, 2016 yılında ise yüzde 2,9 büyüme kaydetti.

Geçen yılın son üç aylık döneminde gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) büyümesi ise piyasa beklentilerinin oldukça üzerine çıkarak yıllık bazda yüzde 3,5'e ulaştı.

'Şimşek ve ekibinin reform ajandası izlenmeli'
Tim Ash, Türkiye ekonomisi için yapılması gereken reformları şu şekilde sıralıyor:

• Esnek bir istihdam piyasası
• Gelişen bir iş dünyası
• İş dünyası için önemli olan hukukun üstünlüğü
• Enerji sektörünün çeşitlendirilmesi/verimlileştirilmesi
• Vasıfların geliştirilmesi için eğitim reformu
• TCMB'nin daha güvenilir bir para politikasına geçmesi: Ash bu maddeyi, "Geçmişteki geleneksel olmayan ve şimdinin dinamik çerçevesi işlemiyor; enflasyon TCMB hedefinin iki katı kadar. Temel ekonomi bilgisinin de öğrettiği gibi yüksek enflasyon büyümeyi olumsuz etkiler" diyerek açıklıyor.

Ash'e göre referandumdan çıkacak bir "Evet" oyu, kısa vadede piyasaların işine yarayacakken 'uzun vadede Türkiye'deki ekonomik politikaların verimliliğinin sorgulanmasına ve uzun vadeli büyüme potansiyeli hakkında bir hayalkırıklığına' yol açabilir.

Ash, hükümetin ilk 10 yılında devreye soktuğu başarılı ekonomik politikalara yüzünü dönmesi, özellikle Ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ve ekibinin 2013 yılında karar verdiği yapısal reform ajandasının devreye sokulması gerektiğine dikkat çekiyor:

"Orta vadeden uzun vadeye bakarsak 'Evet' yanıtı politikalarda yanlış adımlara ve hükümlere yol açabilir, piyasaların aşırı ısınması ve yerinden oynaması riski ara sıra ciddi olabilir. Beklenenin altında bir büyümeye, ekonomik durgunluğa ve ardından daha az düşünülmüş politik seçimlere yol açabilir. 2013'e baktığımız zaman ise bunun gerçekten böyle olması gerekmezdi."
http://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-39502094

"Ash'e göre referandumdan çıkacak bir "Evet" oyu, kısa vadede piyasaların işine yarayacakken 'uzun vadede Türkiye'deki ekonomik politikaların verimliliğinin sorgulanmasına ve uzun vadeli büyüme potansiyeli hakkında bir hayalkırıklığına' yol açabilir."

Piyasalar dün bunun ekmeğini yedi zaten, bankacılık sektörüne dün %6-7'lik prim yaptırdılar ki banka hisseleri derinlikli kağıtlardır, tek günde %6-7 yapmaları için çok büyük adımlar atılmış olması gerekir, gel gel yaptılar küçük yatırımcıya, satıp çıkacaklar, referandum sonrası bir bilemediniz 2 gün büyüklerin hisseden çıkması için yukarı trend yapılır, sonrasında durağana geçer gibi görünüyor.

16 Nisanda evet ciktigi takdirde dolar kisa bir sure icinde 4 tl yi gecer. Yabanci yatirimci bagimsiz bir yargisi bile kalmamis ulkede kime guvenip sermayesini tutacak? Bir gun oyle bir gun boyle konusan Tayyip'in iki dudagi arasina mi birakacak trilyonlarinin kaderini elalem..Seyret iflaslari, batan firmalari, isinden atilanlari.. Zaten 2 tllerden 3.70lere gelmis dolarin sebep oldugu zamlar rafta 17 Nisani bekliyor. Gorecez bakalim sayelerinde ekonomi ne tarafa ucuyor, kaciyor. Az kaldi.

Ha bir de reform yapacaklarinin listesine egitim reformu yazmislar. Ne reformmus be yav, 15 senedir yap yap bitiremediler.. Hala da yapacaklarmis.. Bir de egitim reformu yapacak adamlara bakiyorum, "egitim seviyesi arttikca AKPnin oylari dusuyor" diyen adamlar bunlar.. Su an basbakanliga layik gordukleri adam "bulut sistemi diye birsey getirmisler, kafayi takmayacan, nimetlerinden faydalanip hikmetinden sual etmeyecen" diyen adamin ta kendisi.. Ne egitim ne bilim islerine gelmez, lafa gelince mangalda kul birakmazlar. Ama coook inandiricilar, balik hafizali olacan bu memlekette, uc maymunu oynayacan mutlu olmak istiyorsan. Taa ki sira sana gelene kadar..