- 6 Şubat 2025
- 12
- 21
- 3
- 35
- Konu Sahibi Dr Psk Leyla Kaya
- #1
Panik atak, aniden başlayan ve hızla şiddetlenen, çoğu zaman şiddetli bir tehlike hissi veya sonunun geldiği düşüncesinin eşlik ettiği bir korku veya sıkıntı nöbeti olarak tanımlanmaktadır. Belirtileri arasında çarpıntı, terleme, titreme, soluğun kesilmesi, ölüm korkusu, kontrolünü kaybedeceği ve çıldıracağı korkuları sayılabilir. Bu belirtiler kişi için oldukça dehşet verici olabilmektedir.
Panik atak tek başına psikiyatrik bir hastalık değil, bir belirti kümesidir. Kaza, patlama vs gibi durumlarda pek çok insan pek çok kez panik atak geçirebilmektedir. Ancak ataklar birden fazla kez yaşanmaya başladıysa ve kişi atakların olmadığı dönemde de endişe duymaya ve atakların sonuçlarıyla ilgili kaygılar yaşamaya başlarsa; panik bozukluktan söz edilebilmektedir.
Kişi bu kaygıların sonucunda, panik atak geçirme ihtimaline karşı çevresini düzenlemekte, atak geçirirse yardım alamayacağını düşündüğü ortam ve durumlardan kaçınarak aslında hayatını kısıtlamaktadır. Agorafobi olarak adlandırılan bu durum ise, panik atağın bir kısırdöngüye girmesine sebep olmaktadır. Bilişsel açıdan bakıldığında, bedensel duyumların (çarpıntı, titreme, nefes alamama vs gibi) felakete dönük biçimde yanlış yorumlanması sonucu ortaya çıkan yoğun korku, belirtilerin şiddetini artırmakta ve bu da felakete olan inancı pekiştirmektedir.
Panik bozukluğun neden ortaya çıktığı ile ilgili net bir yanıt olmasa da, biyolojik, psikolojik veya çevresel faktörlerden kaynaklanabildiği söylenebilir.
Panik atak tedavisi nedir?
Panik bozukluk, tanı konulduktan sonra uygun tedavi yöntemleri ile kolayca kontrol altına alınabilen bir hastalıktır.
Panik bozukluk için iki tedavi ön plana çıkmaktadır: İlaç tedavisi ve Bilişsel-Davranışçı Terapi.
Yapılan araştırmalar incelendiğinde; ilaç tedavisinin etkinliği kanıtlanmış olmakla birlikte, tedavinin kalıcılığı açısından terapi sürecinin de eşlik etmesi önemli görülmektedir. Panik bozukluk çoğu durumda sadece psikoterapi ile de tedavi edilebilmektedir.
Panik bozukluk için en etkili terapi yöntemlerinden biri, Bilişsel Davranışçı Terapidir. Bu terapi yönteminde danışanın, panik atakları hakkındaki yanlış bilgi ve düşünceleri ele alınmaktadır. Panik bozuklukta beden duyumlarının yanlış yorumlanması söz konusu olduğu için bu, önemli bir basamaktır. Sonrasında kişinin atakları ile korkmadan karşılaşabilmesi ve baş edebilmesi sağlanmaktadır. Başarılı bir terapi süreci ile yaklaşık birkaç aylık bir sürecin sonunda kişinin belirtilerinde bir düşüş söz konusu olmaktadır.
Panik atak gelince ne yapmalıyım?
Tipik bir panik atak, dakikalarla sınırlıdır. Çoğunlukla 5-10 dakika, nadiren 20-30 sürmektedir.
Atak geldiğinde yapılması gereken en temel şey, atak belirtilerini yok etmeye çalışmak değil, panik halini yönetmektir. Atak geldiğinde ne yapıyorsanız, onu yapmaya devam etmeye çalışabilirseniz, atağı yok saymış olursunuz.
Dikkatinizi gelen beden duyumlarına verdikçe, endişeniz daha da artacaktır. O yüzden dikkatinizi etrafta başka şeylere yönlendirmeye ve bedeninizden uzaklaştırmaya çalışabilirsiniz.
Daha önce atak geçirilen yerlerden kaçınma eğilimi kısa vadede işe yarar gibi görünse de; uzun vadede hayatınızın büyük bir bölümünü kısıtlayabilir. Bu yüzden zor olsa da kaçınma davranışlarını mümkün olduğunca yapmamak iyi bir yol olabilir.
Atak sırasında hızlanan nefes alışverişleri, kişinin endişesini daha da artırır. Bu yüzden nefesi kontrol altına almaya ve gevşemeye yarayan ‘nefes ve gevşeme egzersizleri’ni öğrenmek ve uygulamak önemli olacaktır.
Panik atak tek başına psikiyatrik bir hastalık değil, bir belirti kümesidir. Kaza, patlama vs gibi durumlarda pek çok insan pek çok kez panik atak geçirebilmektedir. Ancak ataklar birden fazla kez yaşanmaya başladıysa ve kişi atakların olmadığı dönemde de endişe duymaya ve atakların sonuçlarıyla ilgili kaygılar yaşamaya başlarsa; panik bozukluktan söz edilebilmektedir.
Kişi bu kaygıların sonucunda, panik atak geçirme ihtimaline karşı çevresini düzenlemekte, atak geçirirse yardım alamayacağını düşündüğü ortam ve durumlardan kaçınarak aslında hayatını kısıtlamaktadır. Agorafobi olarak adlandırılan bu durum ise, panik atağın bir kısırdöngüye girmesine sebep olmaktadır. Bilişsel açıdan bakıldığında, bedensel duyumların (çarpıntı, titreme, nefes alamama vs gibi) felakete dönük biçimde yanlış yorumlanması sonucu ortaya çıkan yoğun korku, belirtilerin şiddetini artırmakta ve bu da felakete olan inancı pekiştirmektedir.
Panik bozukluğun neden ortaya çıktığı ile ilgili net bir yanıt olmasa da, biyolojik, psikolojik veya çevresel faktörlerden kaynaklanabildiği söylenebilir.
Panik atak tedavisi nedir?
Panik bozukluk, tanı konulduktan sonra uygun tedavi yöntemleri ile kolayca kontrol altına alınabilen bir hastalıktır.
Panik bozukluk için iki tedavi ön plana çıkmaktadır: İlaç tedavisi ve Bilişsel-Davranışçı Terapi.
Yapılan araştırmalar incelendiğinde; ilaç tedavisinin etkinliği kanıtlanmış olmakla birlikte, tedavinin kalıcılığı açısından terapi sürecinin de eşlik etmesi önemli görülmektedir. Panik bozukluk çoğu durumda sadece psikoterapi ile de tedavi edilebilmektedir.
Panik bozukluk için en etkili terapi yöntemlerinden biri, Bilişsel Davranışçı Terapidir. Bu terapi yönteminde danışanın, panik atakları hakkındaki yanlış bilgi ve düşünceleri ele alınmaktadır. Panik bozuklukta beden duyumlarının yanlış yorumlanması söz konusu olduğu için bu, önemli bir basamaktır. Sonrasında kişinin atakları ile korkmadan karşılaşabilmesi ve baş edebilmesi sağlanmaktadır. Başarılı bir terapi süreci ile yaklaşık birkaç aylık bir sürecin sonunda kişinin belirtilerinde bir düşüş söz konusu olmaktadır.
Panik atak gelince ne yapmalıyım?
Tipik bir panik atak, dakikalarla sınırlıdır. Çoğunlukla 5-10 dakika, nadiren 20-30 sürmektedir.
Atak geldiğinde yapılması gereken en temel şey, atak belirtilerini yok etmeye çalışmak değil, panik halini yönetmektir. Atak geldiğinde ne yapıyorsanız, onu yapmaya devam etmeye çalışabilirseniz, atağı yok saymış olursunuz.
Dikkatinizi gelen beden duyumlarına verdikçe, endişeniz daha da artacaktır. O yüzden dikkatinizi etrafta başka şeylere yönlendirmeye ve bedeninizden uzaklaştırmaya çalışabilirsiniz.
Daha önce atak geçirilen yerlerden kaçınma eğilimi kısa vadede işe yarar gibi görünse de; uzun vadede hayatınızın büyük bir bölümünü kısıtlayabilir. Bu yüzden zor olsa da kaçınma davranışlarını mümkün olduğunca yapmamak iyi bir yol olabilir.
Atak sırasında hızlanan nefes alışverişleri, kişinin endişesini daha da artırır. Bu yüzden nefesi kontrol altına almaya ve gevşemeye yarayan ‘nefes ve gevşeme egzersizleri’ni öğrenmek ve uygulamak önemli olacaktır.