niğdede gezilecek yerler ;
Niğde'ye 80 km. uzaklıktaki Ulukışla ilçesi Çifte han Kasabasındadır. Hem banyo hem de içme türlerine elverişli olan kaplıca sularının, romatizma, sinirsel hastalıklar, deri, kadın hastalıkları, beslenme bozukluğu gibi hastalıklara olumlu etkisi bulunmaktadır. Kaplıca merkezinde tesisler modern ve büyük kapasitelidir. Kasabanın Ankara-Adana Yolu üzerinde olması ulaşımı oldukça kolay kılmaktadır.
Gümüşler Manastırı
Manastırın yer aldığı Gümüşler Kasabasının Orta Çağ’daki adı ve tarihi hakkında dönem kaynağı bulunmamaktadır. Büyük bir kaya kilisenin içine oyulan manastır Kapadokya bölgesindeki günümüze iyi korunarak gelmiş ve en büyük manastırlardan birisidir.
Kapadokya’da kayaya oyulmuş pek çok manastır bulunmaktadır ve bazı bilim adamları bunları yemekhaneli(trapezalı) ve açık avlulu olmak üzere iki grupta ele almaktadırlar. Gümüşler Manastırı ikinci grup dâhilindedir. Manastırın en önemli yapısı, kompleksin kuzeyinde yer alan kilisedir. Dört serbest destekli kapalı Yunan haçı planlı kilisenin kuzey haç kolunun kuzeyinde iki mezar nişi, naosun batısında beşik tonoz örtülü iki giriş mekânı bulunmaktadır. Manastır da yer alan diğer mekânların pek çoğunun işlevi bilinmemektedir.
Kilisenin duvar resimlerinde en az üç farklı ustanın çalıştığı düşünülmektedir. Ana apsisteki üç şerit halindeki resimlerin en üstündeki Tahtta İsa, sağında iki melek, İncil yazarlarının sembolleri ile Desis sahnesinde yer alan Meryem ve havariler, en alttaki şeritte ise Kayserili Büyük Basileios, Nysa’lı Gregorios, Nazians’lı Gregorios gibi kilise babalarının resimleri yer almaktadır.
Kuzey haç kolundaki Meryem’e Müjde, İsa’nın doğumu ve Tapınağa Takdimi sahneleri ile Vaftizci Yahya ve Aziz Stephanos figürleri ikinci bir sanatçının elinden çıkmış olmalıdır. İç narteksten naosa giriş kapısının güneyindeki Meryem ve çocuk İsa ile iki yanlarındaki baş melekler Gabriel ve Mikael figürleri üçüncü sanatçıya aittir. Narteksin üstündeki bir odanın duvarlarında Kapadokya’da örneği görülmeyen, av sahneleri, çeşitli hayvanlardan oluşan bir kompozisyon dikkat çekmektedir. Kapadokya’daki pek çok kilisede olduğu gibi, Gümüşler Manastırında da duvar resimlerinin ikonografik ve üslup özelliklerine göre yapılabilmektedir. Kilisedeki resimlerin bu özellikleri ve karşılaştırmalı değerlendirmeler yöntemi ile 11./12. yy.lara tarihlendirmek mümkündür.
Cullaz Sokak ve Kadıoğlu Sokak
NİĞDE EVLERİ:
Geleneksel Niğde evleri Niğde ili merkez Kadıoğlu Sokak ve Cullaz sokakta bulunmaktadır. Aşağı Kayabaşı Mahallesi, Kadıoğlu Sokak’ta ve Songur Mahallesinde yer alan bu yapı topluluğu Niğde kentindeki geleneksel Türk evi özelliklerini ayrıntılı bir biçimde yansıtmaktadır. Yapıların ana taşıyıcı elemanı olan duvarlar genelde ince yönü, kaba yönü ve moloz taştan inşa edilerek, duvar örgüsünde genellikle kum ve kireç karışımından oluşan harç kullanılmıştır. Genelinde duvarlarda ahşap hatıllara yer verilmiştir. Duvarların masif ligi çeşitli sayıda pencerelerle giderilmeye çalışılmıştır. Örtü sisteminde genelde ahşap tavan tekniği ile ya doğrudan duvarlara, sivri kemer yardımıyla taş veya mermer ve ahşap sütunlara istinat ettirilmiştir. Sokaktaki yapılar genelde konut mimarisinde ele alınmıştır. Zemin+1 katlı olup sokak ortasında veya köşe başlarında yoğunlaşmışlardır. Girişleri genelde çift kanatlı ahşap kapı iledir. Ahşap kapıdan zemine giriş sağlanır. Ara bölmeden genelinde karşılıklı çift veya tek taş basamaklarla birinci katta yer alan ahşap balkona ulaşılır. Balkondan avluya ve avludan ise odalara ulaşılır. Zemin ve birinci kat birbirine orantılı pencerelerle aydınlatma sağlanmıştır. Genelde yapıya ait bahçe vardır ve bahçe giriş kapıları anıtsal özelliktedir. Yapılar düz damlı iken çoğunluğu kırma çatı ile örtülmüştür Birçoğu zamanında özgün özelliğine sahipken zamanla bakımsızlık nedeniyle harap vaziyettedir. Çoğunluğun da kitabe ve vakfiye olmamasına karşın, kitabesi olan yapılar eşliğinde, gerekse üslup bakımından 19.yy. Geç Osmanlı yapı topluluklarıdır.
Kaynak: Kapadokya Niğde Kitabı Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Kilise ve Şapeller
AKTAŞ KİLİSE CAMİ(RUM KİLİSESİ)
Kitabesi bulunmayan kilise yöre halkının verdiği bilgiye göre 1842 tarihinde inşa edilmiştir.1950'lerde batısındaki narteks yıkılarak bugünkü son cemaat yeri yapılmıştır. Avlusundaki şadırvanda oturma birimleri olarak kullanılan küçük boyutlu başlıklar olasılıkla gynekaion, avluda zeminde duran büyük boyutlu başlık ve sütunlar orijinalde nartekste kullanılmış olmalıdır. Üç nefli tonoz örtülü, bazilika planlı kilisenin kuzeybatısına minare inşa edilmiştir. Yapının içi sıvalıdır. Orijinal yerinde duran ikonostasis ve prothesis içinde saklanan, üzerleri haç boyalı cam aydınlatma elemanları büyük önem taşımaktadır.
Kaynak: Niğde Kültür Envanteri
ANDAVAL KİLİSESİ:
Tarihi kaynaklarda adı Andavilis, Addaualis, Ambavalis olarak geçen yerleşim Geç antik dönemde, İstanbul’dan Kilikya Pylaisi’ne giden yol üzerinde bir istasyon görevi üstlenmiştir. Bizans dönemine ait kilise ilk olarak W.J.HAMİLTON’ un 1842 yılında basılan seyahatnamesinde kısaca anlatılmaktadır. Seyyah, Eski Andavaldaki kilisenin Konstantinos’un annesi Helena’ya adanmış bir kilise olduğunu belirtmektedir. Niğde ilinin 8 km. kuzey doğusun da, Aktaş Köyünde Niğde - Kayseri tren yolunun kıyısında bulunur ve Erken Bizans dönemine tarihlenmektedir. Bazilika plan şemasında inşa edilmiştir. Yapı, doğu-batı doğrultusunda, kareye yakın dikdörtgen planlıdır. Doğuda dışa taşkın, içeride yuvarlak, dıştan çokgen bir apsis yer almaktadır. Üç neftli naos içten içe 12 m. uzunluğunda,12.20M genişliktedir. Naosun batı duvarında, biri orta nefte, diğeri kuzey nefte iki kapı ile dışa açılmaktadır. Bugün yıkılı olan naosun kuzey ve güney duvarlarında üçer pencere açıklığı bulunmaktadır. Kilisenin kuzey ve güney duvarları tamamen, doğu ve batı duvarları ise, büyük oranda yıkılmıştır. Buna bağlı olaraktan örtü sistemi de ayakta değildir. Kilise, tüf taşlardan inşa edilmiştir. Kilisenin M.S 9 yy. yapılan (orta neftin kuzey duvarı) freskleri nispeten sağlam kalabilmiştir. Günümüzden yaklaşık olarak 1500 yıl öncesine ait olan Andaval Kilisesinin yenileme çalışmaları Niğde Müzesi Müdürlüğü başkanlığında yürütülmektedir
Kaynak: Niğde Kültür Envanteri
DİKİLİTAŞ KİLİSESİ:
Kilise günümüzde halı dokuma atölyesi olarak kullanılmaktadır. Kilisenin batı cephesinde saçak altında kabartmalı bir aziz asker figürü bulunmaktadır. Üç nefli, beşik tonoz örtülü, bazilika planlıdır. Kilisenin batı cephesinde ayrıca çatıya çıkmayı sağlayan merdivenler bulunmaktadır.
Kaynak: Niğde Kültür Envanteri
ERMENİ KİLİSESİ:
Merkez Eski saray mahallesinde bulunan Bazalikal planlı olan kilise kesme taştan yapılmıştır. Kapısı önünde bulunan iki tane sütun hali hazırda araları taşlarla örülü revaklı avlunun ana unsurlarını teşkil etmektedir. Esas giriş batı cephede olup kitabe yeri boştur ve etrafı kabartma haç şeklindedir. Dar yüzlerde birer, uzun yüzlerde 4 adet pencere vardır. Uç kısmı uzun ekseni istikametinde ikişer sütun ve üç kemerle üç sahına ayrılmıştır. Freskler tamamen tahrip olmuş izleri ancak kemer içlerinde görülmektedir. Sütun başlıkları da yaprak motifleriyle süslüdür. Kırma çatısında bazalt taş plakalar ile kaplıdır. Kitabesi yok biraz üst kısımda bulunan kiliseye mimari yönden benzemesi nedeni ile 19.yy. tarihlenmiş olup, gerekli olan restorasyonu yapılırsa bitişiğindeki kiliseyi yalnızlıktan kurtaracak görünümdedir. Revakların açılması iç ve dış temizliğin yapılması gerekmektedir.
Kaynak: Niğde Kültür Envanteri
FERTEK KİLİSE CAMİ:
Üç nefli bazilika planda bir kilisedir. Sarımtırak kesme taş ve bazalttan yapılmış. Doğusunda üç apsis içten yuvarlak dıştan düzdür, "U" biçimindeki narteks batı girişte yarım yuvarlak bir kavisle dışa taşmaktadır. Nartekste toplam 16 sütun vardır. Narteks tavanı yer, yer boyama olmak üzere ilginç ahşap işçiliğine sahiptir. Narteksten içeri üç kapı ile girilir. İçte iki sıra halinde beşer sütun yer alır. Sütun başlıkları ahşap işçiliği gösterir. "U" biçimli üst katta toplam 28 küçük sütun yer alır. Tavan tonozlu olup, kalem işi süslemelere sahiptir. Üst kata çıkışta solda yer yer fresk kalıntıları vardır. İç mekana minber ve mihrap eklenmiştir. Apsisler birer pencere olup, ana mekândan duvarla ayrılıdır. Apsis yanlarında kuzey ve güneydeki mekânlara geçişi sağlayan kapılar vardır. Sol apsiste bir niş bulunmaktadır. Dıştan ana mekân, köşe mekânlar ve apsisler çift pahlı çatı, kuzey güney yönündeki galeriler ise üst çatı ile örülüdür. Narteks sütunlarının başlıkları sade sarkıtlı başlıklardandır. Narteksin yarım yuvarlak ve dışa taşkın cephesinde Karamanlıca bir kitabe yer almaktadır. Tarih olarak 1837 okunmaktadır. Kuzey ve güneyde oval biçimli üçer pencere üst kısımdan dışa açılmaktadır.
Kaynak: Niğde Kültür Envanteri
HANÇERLİ KİLİSESİ:
Üç nefli bazilika planda bir kilisedir. Doğusunda içten ve dıştan yuvarlak üç apsisi, batısında 5 sivri kemerli açıklığı bulunan 6 sütunlu narteksi vardır. Dış görünümü sağlam olan yapının çatısı çift pahlıdır. İçte yüksek kaideli sütunlar çift sıra halinde ve 5'lı grup oluşturur başlıkları sade im post biçimlidir. Neflerin örtü sistemi doğu batı yönünde beşik tonoz, apsisler yarım kubbe, narteks kuzey güney doğrultusunda beşik çatı, ana mekânın Çatısı doğu batı doğrultusunda beşik tonozla örtülüdür. Koyu bazalt düzgün kesme taş işçiliği görülür. İçte güneye açılan 6 pencere vardır. Pencerelerden biri kapatılarak buraya mihrap eklenmiştir. Ayrıca sağa bir minber ve oda eklenmiştir. Solda yer alan 6 pencere kapatılmıştır. Soldaki ve ortadaki apsislerde birer niş vardır. İçte sol üst kısımda kapatılmış bir kapı mevcuttur. Batıda narteksin üstünde üçgen alınlıklı üç küçük pencere vardır. Yapının Çatısı taş plakalarla kaplanmıştır. Yapının güneyindeki avlu istinat duvarında üstünde sıcaklığı olan ve iç içe iki kemerli üzeri Karamanlıca kitabeli birde çeşmesi vardır. Yapının tabanı taş plakalarla kaplıdır.
Kaynak: Niğde Kültür Envanteri
HASAKÖY KİLİSESİ:
Siyah bazalt taştan inşa edilmiş, doğu-batı yönde uzanan üç nefli bazilika planda, içten ve dıştan yuvarlak üç apsislidir. Yapının batısında giriş kısmında "U" biçiminde ve galerili bir narteks yer alır. Yapıda kuzey- güney ve doğu duvarlarında yer alan pencerelerle aydınlatma sağlanır. Nefler birbirinden dörder sütunla ayrılmaktadır. Orta nef diğerlerinden daha geniştir. Neflerin örtü sistemi beşik tonozdur. Yedi bölümlü narteksin üzeri çapraz tonozlarla örtülüdür. Çatı taş kaplı olup kırma çatı şeklindedir. Yapının kuzeydoğusuna bitişik tek mekânlı, tek apsisli ve mezar şapeli olabilecek bir ek yapı mevcuttur. Yazıtında "Hagias Kryake" ve 1848 tarihi okunmaktadır. Kiliseyi ayrıca dıştan çevreleyen bir duvar ve batı köşesinde çan kulesi vardır. Yapının iç süslemesini yer, yer dökülmüş freskler ve mimari plastik öğeler oluşturur. Orta nef'in üzerinde pandokrator İsa, İncil yazarları diğer yerlerde "müjde", İsa’nın vaftizi" gibi sahneler yer alır.
Kaynak: Niğde Kültür Envanteri
KONAKLI RUM KİLİSESİ
Bazilikal planlı olup, bazalt cinsi taştan yapılmıştır. Batıda bir arteks ve içeride boyuna uzanan üç nef'ten ibarettir. Kilisenin üst örtüsü orta nef üzerinde kırma çatı ve yan neflerde beşer küçük kubbe ile örtülüdür. Narteks 4 sütunlu yanlarda birer paye üzerine oturmaktadır. Ortada büyükçe kemer iki yanda iki küçük kemer vardır. Ön cephede büyük kemerin üzerinde çatıya yakın dekoratif payenin üzerinde vazodan çıkan hayat ağacı motifi ve cepheyi taçlandıran yanlardan başlayan yukarı doğru kademeli olarak çıkan kalın bir silmede mevcuttur. Alttaki pencereler kemerli olup, kemer üstleri kör kemerler ve dekoratif payelerle süslüdür. Narteksten ana mekâna giriş üç kapıdan sağlanmaktadır. Ana kapının üzerinde ve hemen solundaki kapı üzerinde kemer aynası içerisinde kitabeleri vardır ve 1844 tarihi okunmaktadır. Doğuda kilise dışına taşan apsisler görülür. Bir ana apsis ve yan apsisler diakonikom ve prothesis).
Kaynak: Niğde Kültür Envanteri
KUMLUCA RUM KİLİSESİ:
Bazilika planlı olup, bazalt cinsi kesme taştan inşa edilmiştir. İbadet mekânı 8 sütun tarafından 3 sahına ayrılmıştır. Üst örtü tonozludur. Orta sahının tonoz örtüsünde Hz. İsa ve havarileri, orta apsiste pencerenin iki tarafında, solda kanatlı melek, sağda Meryem tasviri vardır. Yan duvarlardaki freskler badanalıdır. Girişte üç tonoz kemerle dört sütundan meydana gelen revakların arası taşlarla örülmüştür. Giriş kapısının iki yanında birer haç bulunmaktadır. Kapısı üzerinde 1835 tarihli 9 satır dikdörtgen kitabesi vardır. Kilise avlu duvarları yıkılmış, sadece avluya giriş olan üçgen alınlıkla Süslenen taç kapının iki tarafında ion başlıklı plasterlerle kaplı avlu girişi vardır.
Kaynak: Niğde Kültür Envanteri
KURDUNUS(HAMAMLI)KİLİSESİ
Hamamlı köyünde bulunan Üç neftli bazilika planındaki yapının doğusunda içten yuvarlak, dıştan çokgen planlı üç apsisi batıda yapıyı "U" biçiminde çevreleyen nar teksi yer alır. Batı cephesinde bulunan çift pahlı çatısı ile Hasköy’deki kilisenin küçük bir kopyası niteliğindedir. Ancak bu yapıda diğerlerinden farklı olarak narteks kısmında çok değişik ve farklı başlıklar vardır. Her bir başlık diğerinden farklı süslemeye sahip olup, birinde yer alan ion tarzda ve simetrik ele alınan ejder figürü ilginçtir. Bu ve diğer başlıklar zengin kompozisyon ihtiva eder
Kaynak: Niğde Kültür Envanteri
KÜÇÜKKÖY KİLİSESİ
Üç nefli bazilika planında dıştan ve içten yuvarlak üç apsis, batıda üç bölümlü tavan çapraz tonozlu narteksi olan ve bazalttan yapılmış bir kilisedir. Nartekste 4 paye vardır. Kapı ile narteksten içeri girilir. Kapı üzerinde 6 satırlık Karamanlıca kitabe vardır. Narteksin sağ bölümü sonradan oda halini almış iç mekânda 2 sıra halinde üçer sütun vardır. İçte orta nefte üç kubbe, yan neflerde tonoz tavanı oluşturmaktadır. Sağda Hz. İsmail'in kurban edilmesi sahneli fresk vardır. Ortada kubbeye geçişte dört İncil yazarının freskleri ayrıca mavi renk ağırlıklı barok tarzda kartuşlar, bitkisel motifler, vazodan çıkan çiçek motifleri gibi kalem işleri vardır. Pencerenin dış üst kısımda birer haç kabartması vardır. Yapının üst kat seviyesinde doğu ve batısında alınlıklar üzerinde üçer pencere vardır. Ana mekân çatısı çift pahlı beşik çatılı apsisler basık koni çatılıdır. Çatılar dıştan taş kaplıdır. Dışta doğu cephede apsislerin saçak hattını belirleyen silmeler kuzey ve güney duvarlarında da devam eder, birer yılanbaşı ile sona erer. Yapı genel olarak sağlamdır.
Kaynak: Niğde Kültür Envanteri
NARLI GÖL ŞAPELİ
Narlı gölün güneyinde bulunan doğal peribacaları içerisinde bir tanesinin içi oyularak yapılmış küçük bir şapeldir. İçerisinde açılmış mezarlar, apsisi ve büyük bir kısmı tahrip edilmiş freskolar mevcuttur
Kaynak: Niğde Kültür Envanteri
OVACIK KİLİSESİ
Niğde ili, Merkez, Ovacık Kasabası içinde bulunan kilisenin yapım tarihi üzerindeki kitabesine göre 1771 olarak görülmektedir. Orijinalinde kilise olarak yapılan yapı sonraki yıllarda camiye çevrilmiştir. Kilise Camiye narteksin yan tarafındaki kapıdan girilmektedir. Narteksin kemerleri taş malzeme ile örülerek kapatılmıştır. iç mekanda 3 nefli olarak yapılmış kilise, bir ana apsis ve yanlarında iki adet küçük apsisten oluşmaktadır. Ana apsisin hemen karşısında ikinci kat bulunmaktadır. Sonraki yıllarda camiye çevrilirken yaklaşık iki metre zemin yükseltilmiştir. Kilisenin güneydoğusunda çan kulesi bulunmakta olup, sonradan minare ilave edilmiştir. Ayrıca kilisenin içine mihrap eklenerek cami olarak kullanılmaktadır. Çatısı kiremitle kaplı kilisenin avlusuna kuran kursu ve imam evi yapılmıştır
Kaynak: Niğde Kültür Envanteri
RUM KİLİSESİ:
Merkez Eski saray Mahallesinde bulunan kilise Bazilika planlıdır. Bazalt cinsi düzgün kesme taş ile inşa edilmiştir. Yanlarda ve ortada altışar sütun üzerine oturan nar teksi vardır. Kilisenin iç kısmı uzunlamasına ikişer sütun ve üç kemerle üç sahına ayrılmıştır. Sütun başlıkları yaprak motifleriyle süslüdür. Kırma çatısı kiremitle örtülmüştür. Ana sahını örten tonozun orta kısmında; ortada Hz. İsa ve etrafında 4 havari tasviri, buna simetrik olarak bitkisel motiflerle süslü rozetler bulunmaktadır. Ayrıca kemer yüzlerinde melek ve havari tasvirleri bulunmaktadır.
Kaynak: Niğde Kültür Envanteri
RUM KİLİSESİ(Aşağı Kayabaşı-BEGÜM CAMİ)
Aşağı Kayabaşı mahallesinde bulunan Bazilikali planlı kilise bazalt cinsi kesme taştan yapılmıştır. Ana ibadet kısmı birbirine simetrik 8sütunla üç sahına bölünmüş olup ortadaki sahın yan sahınlardan daha büyüktür. Batı cephesinde girişin sağ tarafında bulunan merdivenlerden balkon kısmına çıkılmaktadır. Uzunluğuna dikdörtgen Planlı kilisenin doğusunda ortada büyük ve iki kenarda daha küçük olmak üzere üç eyvanlı apsis kısmı bulunmaktadır. Semerdan şeklindeki tavanda ve sütunları birbirine bağlayan kemerlerin iç kısımlarında geometrik süslemeler görülür. Kilise genel olarak içten ve dıştan iyi korunmuştur. Kiliseye ana yoldan merdivenle inilmekte ve camii olarak kullanılmaktadır. Ön ve iki yan kısmı revaklı olup, revakların üzeri beşik tonozlarla örtülmüş, sarı, mavi ve kiremit rengi ile boyalıdır. Kapı etrafı haç şeklinde olup, giriş kapısı üzerinde 1835 tarihli Rumca kitabe bulunmaktadır. Ayrıca, kapının iki yanına ve üst tarafına yapılan tezyinatlar bugün badana ile kapatılmıştır. Halk arasında Begüm Camii olarak adlandırılıyor. Genelde iyi korunmuş ancak tavan ve fresklerde dökülmeler vardır.
Kaynak: Niğde Kültür Envanteri
YEŞİL BURÇ KİLİSESİ:
Doğu-batı yönde sarı renkli kesme taş ve bazalttan yapılmış üç nefli bazilika planında üç apsisli bir kilisedir. Çatıya yakın kısımlardan itibaren üstü bazalttan yapılmıştır. Narteksin yanlarında birer, batı kısmında da üç kemer vardır. Tavan çapraz tonozludur. Narteksten ana mekâna bir kapı ile girilir. Kapı üzerinde Karamanlıca kitabe vardır. İçte iki sıra halinde 4'er sütun vardır. Sütunların başlıkları sadedir. Yalnız iki başlığın köşeleri volütlüdür. İçte narteksin üstüne gelen kısımda bir bölüm bulunmaktadır. Üst kat tavanı yarı çapraz tonozludur. Burada yer alan iki kanatlı melek başı freski net görünmektedir. Ana mekânın tavanı tonozludur. Tavanda yer, yer kalem işi süslemeleri vardır. Güneye ve kuzeye açılan dörder pencere vardır. Üç apsisli olan yapının apsis kısımları içten bir duvarla bölünmüştür. Apsisler içten yarım yuvarlak dıştan köşelidir. Apsislerde birer pencere vardır. Sonradan güneydekine bir pencere, ortadakine ise bir kapı açılmıştır. Apsislerde toplam yedi niş vardır. Apsis tavanları tonozdur. İçerde narteks üstündeki mekânda güneye açılan bir kapı daha vardır. Yapının doğusunda kare planlı ve 4'er sütunlu iki katlı ve üstü kubbeli bazalttan yapılmış bir çan kulesi vardır.
Kaynak: Niğde Kültür Envanteri
Gezilecek Yerler
Camiler
ALÂEDDİN CAMİ
Niğde sancak beyi Ziynettin Beşare tarafından 1223 yılında yaptırılmıştır. Kitabesine göre yapının mimarları, üstad Sıddık ve kardeşi Gazi’dir. Ayrıca inşa kitabesinde, Müstenireddin adı geçmektedir, bu şahsın caminin inşaatından sorumlu yapım yöneticisi olduğu anlaşılmaktadır. Bazı onarımlarla günümüze gelen cami, orijinal özelliğini büyük ölçüde korumakta ve işlevini devam ettirmektedir. Cami iki kapılıdır. Doğuya bakan kapı üzerinde yaz aylarında 09.30 – 11.00 saatleri arasında güneş ışıklarının bıraktığı gölge, kapının taş maharetli elleriyle işleyen ustanın “ Taçlı Kadın Başı” nı ortaya çıkartmaktadır. Efsaneye göre usta, âşık olduğu ve hiç evlenemeyeceğini bildiği Niğde Sancak beyinin kızına duyduğu aşkı sonsuza dek yaşatmak için konuyu kapı süslemesindeki taşa resmetmiştir. Yapı, harım ile kuzeydoğu köşesine yerleştirilen tek şerefeli minareden oluşmaktadır.
SUNGURBEY CAMİ
Caminin inşa kitabesi yoktur. Ancak 1335 yılı civarında yapıldığı düşünülmektedir. İlhanlı döneminde Niğde Valisi olan Sungur Bey tarafından yaptırılmıştır. Caminin mimarı bilinmemektedir. Fakat minber ile muhtemelen kuzey taç kapısının ahşap kapı kanatlarını Hoca Ebubekir, daha sonraki döneme ait doğu taç kapısının ahşap kapı kanatlarını ise Hacı Muhammed isimli ustalar yapmıştır. Niğde Kalesinin güneybatı yönündedir. Bazı onarımlarla günümüze gelen camii, örtü sistemi ve minareler haricinde orijinal özelliğini ve fonksiyonunu korumaktadır. Doğu taç kapısı asıl giriş açıklığı üzerinde 874 H./1469–70 M. tarihli vergi kitabesi bulunur. Muhtemelen bu tarihte cami tamir görmüş olabilir. Yapı barut mahzeni olarak kullanılırken, XVIII. yy. ortalarında mahallede çıkan yangın sonucu cami yanmış, örtü sistemi ve minareler de tamamen yıkılmıştır. Sonrasında tamir edilerek ahşap direkli ve düz toprak damlı cami şeklini almıştır. Yapı 1948 yılı civarı tekrar onarım görmüş doğu taç kapısındaki minarelerden biri yeniden yapılmıştır. Cami, doğu- batı doğrultusunda meyilli bir arazi üzerine inşa edilmiş ve dıştan 28.45x37.10 m. ölçülerindedir. Yapı, harim, doğu ve kuzey cephelerde birer taç kapı ile doğu cephenin güney tarafına camiye bitişik yerleştirilen türbeden müteşekkildir. Camii inşasında sarımtırak renkte ince yonu trakit taşı kullanılmıştır. Yapı inşasında oldukça temiz ve itinalı bir işçilik görülür. Doğu ve kuzey cephelerde birer taç kapıya yer verilmiştir. Ayrıca kuzey cephenin doğu köşesinde merdivenle çıkılan fevkani, “bey kapısı” vardır. Çifte minareli abidevi taç kapının doğu cepheye yapılması arazinin topografik yapısıyla alakalıdır. Doğu taç kapısı eyvan türünde olup, iki yandan birer minareyle sınırlandırılmış ve Türk Mimarisinde kendine özgü seçkin bir yeri vardır. Eyvan Gotik Mimarisinin bir özelliği olarak kaburgalı tonozla kapatılmıştır. Eyvanın yan duvarlarına simetrik yerleştirilen mihrabiyeler, zeminden yüksekte tutulmuştur. Eyvanın duvarları tamamen bitkisel, geometrik ve figürlü süslemeyle dekore edilmiştir. Dikkati çeken en önemli bezeme, mihrabiye ve eyvan köşe sütunceleri arasında kalan ve sekiz kollu yıldızlardan oluşan, geometrik motiflerle bezenen panolar dıştan, kıvrık dallar arasına yerleştirilen çeşitli hayvan başları, spiral kıvrık dalların uçlarında ve aralarındaki boşluğu doldurur vaziyette; kuzey panoda 37 güney panoda ise 42 figür vardır. Bunlar; Kuş, fil, oğlak, at, panter, antilop, ejder, sıçan, boğa, tavşan, maymun, köpek, aslan, koyun, ördek ve balık figürlerinden oluşmaktadır. Bunların On iki hayvanlı Türk Takviminin bir hatırası olarak, taç kapıyı bezemek amacıyla yapıldığını sanmaktayız. Keza, Kuzey Taç Kapı da geometrik, bitkisel ve figürlü bezemelerle dekore edilmiştir. Cami de batı duvarın alt tarafında 4, doğu duvarın alt tarafında 1, üst tarafında 3 ve kuzey duvarın üst tarafında bir pencere orijinal özelliklerini koruyarak günümüze gelmiştir. Cami de ahşap bezemeyi kuzey ve doğu taç ahşap kapıları ile bugün Dışarı Camii’nde bulunan minberin de görmekteyiz. Caminin inşa kitabesi yoktur. Ancak 1335 yılı civarında yapıldığı düşünülmektedir. İlhanlı döneminde Niğde Valisi olan Sungur Bey tarafından yaptırılmıştır. Caminin mimarı bilinmemektedir. Fakat minber ile muhtemelen kuzey taç kapısının ahşap kapı kanatlarını Hoca Ebubekir, daha sonraki döneme ait doğu taç kapısının ahşap kapı kanatlarını ise Hacı Muhammed isimli ustalar yapmıştır. Niğde Kalesinin güneybatı yönündedir. Bazı onarımlarla günümüze gelen camii, örtü sistemi ve minareler haricinde orijinal özelliğini ve fonksiyonunu korumaktadır. Doğu taç kapısı asıl giriş açıklığı üzerinde 874 H./1469–70 M. tarihli vergi kitabesi bulunur. Muhtemelen bu tarihte cami tamir görmüş olabilir. Yapı barut mahzeni olarak kullanılırken, XVIII. yy. ortalarında mahallede çıkan yangın sonucu cami yanmış, örtü sistemi ve minareler de tamamen yıkılmıştır. Sonrasında tamir edilerek ahşap direkli ve düz toprak damlı cami şeklini almıştır. Yapı 1948 yılı civarı tekrar onarım görmüş doğu taç kapısındaki minarelerden biri yeniden yapılmıştır. Cami, doğu- batı doğrultusunda meyilli bir arazi üzerine inşa edilmiş ve dıştan 28.45x37.10 m. ölçülerindedir. Yapı, harim, doğu ve kuzey cephelerde birer taç kapı ile doğu cephenin güney tarafına camiye bitişik yerleştirilen türbeden müteşekkildir. Camii inşasında sarımtrak renkte ince yonu trakit taşı kullanılmıştır. Yapı inşasında oldukça temiz ve itinalı bir işçilik görülür. Doğu ve kuzey cephelerde birer taç kapıya yer verilmiştir. Ayrıca kuzey cephenin doğu köşesinde merdivenle çıkılan fevkani, “bey kapısı” vardır. Çifte minareli abidevi taç kapının doğu cepheye yapılması arazinin topografik yapısıyla alakalıdır. Doğu taç kapısı eyvan türünde olup, iki yandan birer minareyle sınırlandırılmış ve Türk Mimarisinde kendine özgü seçkin bir yeri vardır. Eyvan Gotik Mimarisinin bir özelliği olarak kaburgalı tonozla kapatılmıştır. Eyvanın yan duvarlarına simetrik yerleştirilen mihrabiyeler, zeminden yüksekte tutulmuştur. Eyvanın duvarları tamamen bitkisel, geometrik ve figürlü süslemeyle dekore edilmiştir. Dikkati çeken en önemli bezeme, mihrabiye ve eyvan köşe sütunceleri arasında kalan ve sekiz kollu yıldızlardan oluşan, geometrik motiflerle bezenen panolar dıştan, kıvrık dallar arasına yerleştirilen çeşitli hayvan başları, spiral kıvrık dalların uçlarında ve aralarındaki boşluğu doldurur vaziyette; kuzey panoda 37 güney panoda ise 42 figür vardır. Bunlar; Kuş, fil, oğlak, at, panter, antilop, ejder, sıçan, boğa, tavşan, maymun, köpek, aslan, koyun, ördek ve balık figürlerinden oluşmaktadır. Bunların On iki hayvanlı Türk Takviminin bir hatırası olarak, taç kapıyı bezemek amacıyla yapıldığını sanmaktayız. Keza, Kuzey Taç Kapı da geometrik, bitkisel ve figürlü bezemelerle dekore edilmiştir. Cami de batı duvarın alt tarafında 4, doğu duvarın alt tarafında 1, üst tarafında 3 ve kuzey duvarın üst tarafında bir pencere orijinal özelliklerini koruyarak günümüze gelmiştir. Cami de ahşap bezemeyi kuzey ve doğu taç ahşap kapıları ile bugün Dışarı Camii’nde bulunan minberin de görmekteyiz.
AFİFE HANIM CAMİ
Burhan Mahallesi’ndedir. İnşa kitabesine göre; 856H./1452M. Yılında yapılmıştır. Yaptıran Murat’ın Oğlu Hacı Dursun’ dur. Bazı onarımlarla günümüze gelen camii, orijinal özelliğini kısmen yitirmiştir. Dıştan 8.70x16.90 m. ölçülerinde olup, enine dikdörtgen planlı yapı, düz ahşap tavanlı camiler gurubundadır. Son cemaat yeri yoktur. Cami harim ile tek şerefeli minareden oluşur. Yapı oldukça sade inşa edilmiştir.
MURAT PAŞA CAMİ
Günümüze bazı onarımlarla gelen camii, orijinal özelliğini büyük ölçüde korumakta ve işlevini devam ettirmektedir. Enine dikdörtgen planlı yapı, dıştan yaklaşık 13.00x30.60 m. boyutlarındadır. Farklı çapta 4 kubbeyle örtülen harimin kuzeybatı köşesinde türbe ve kuzey cephenin doğu tarafına tek şerefeli minare yer alır. Kuzey cephenin orta bölümünde ise önceden üç gözlü son cemaat yerinin olduğu sanılmaktadır. Yapının duvar ve örtü sisteminde sarımtırak renkte ince yonu trakit taşı, payelerde bazalt taşı, minber ile bir kapısında mermer malzeme kullanılmıştır. Temiz bir işçilik vardır. Cepheler de ikişer sıra pencere açılarak duvarların masifliği giderilmiştir. Cami genelinde sade inşa edilmekle birlikte, dikkati çeken bezemeler avlu kapısında, mihrap, minber ve harimin batı bölümündeki ahş