Nabız Nedir? Nasıl Bakılır?

Nabız, kalbin 1 dakika içinde kaç kere kasıldığını yani kalbin hızını
yansıtır. Kalp her kasılmasıyla bir miktar kanı atardamarlar içine
fırlatır ve damarların esneyebilme özelliğinden dolayı atardamarlarda
buna bağlı bir genişleme olur ve ardından eski durumuna dönmek ister.
İşte bu genişleme, damarların yüzeysel seyrettiği yerlerde (el bileği,
dirsek içi, kasık, şakak, ayak bileği gibi) nabız dalgası olarak
hissedilir. Nabız bize yalnız kalp hızı hakkında bilgi vermez, aynı
zamanda kalbin düzenli çalışıp çalışmadığı yani kalbin ritmi hakkında
da bilgi verir.

Sağlıklı bireylerde nabız istirahat halinde iken dakikada 60-100,
ortalama 70 civarında olmalıdır. Nabız hızı birçok durumdan etkilenir.
Çeşitli hastalıklar, egzersiz, stres, yaralanma gibi durumlarda nabız
hızı artar. 12 yaş üzerindeki kızlar ve kadınlarda nabız, erkek çocuk
ve erkek yetişkinlere göre daha hızlıdır. Atletlerde ve koşucularda
ise nabız daha düşük (hatta dakikada 40'larda) olabilir.


Nabzımıza nasıl bakalım?
Yukarıda söz ettiğim nabzın hissedilebileceği bölgelerde nabıza
bakılabilir. Ama en sık olarak el bileğinin baş parmak tarafındaki
radial artere bağlı radial nabız kullanılır.

Nabız bölgelerinde birinci ve ikinci el parmak uçlarımızı yavaşça
bastırarak nabız dalgasını aramalıyız. Nabızı hissettiğimiz zaman önce
düzenli olup olmadığına bakalım. Normalde nabız dalgası eşit
aralıklarla gelmelidir. Daha sonra da 1 dakika içindeki sayısını
bulmalıyız. Bunu için de saatimizin saniye göstergesine bakarak 1
dakika içindeki sayısını sayabiliriz veya 15 saniye süreyle sayıp,
bulduğumuz rakamı 4 ile çarpabiliriz.

Bazı ritim bozukluklarında (atrial fibrilasyon gibi) kalp hızı yüksek
olabilir ve bazı kalp atımları ile atardamarlar içine atılan kan
yeterli bir basınç dalgası (dolayısıyla nabız dalgası) oluşturamaz ve
bunu nabız olarak hissedemeyiz. Böylece nabız hızını gerçekte
olduğundan daha düşük bulabiliriz. Bu gibi durumlarda kalbi dinleyerek
kalp hızını bulmak daha doğru sonuç verecektir.

Kol veya bilekten ölçüm yapan dijital tansiyon aletleri, kan basıncı
ölçümünün yanı sıra nabız hızını da vermektedirler. Ancak yukarıdaki
anlattığım aritmi durumlarında nabız hızı ölçümleri tam doğru
olmayabilir.