- 9 Nisan 2009
- 2.892
- 101
- Konu Sahibi MATMAZEL87
- #1
İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla para,
Araç -gereç, malzeme, hammadde, personel gibi
Faktörler i bilinçli ve sistemli bir şekilde bir araya
getirerek ve faaliyetlerde bulunarak mal ve hizmet
üreten iktisadi birime işletme denir.
İşletmenin varlıkları, sermayesi ve borçları üzerinde
değişme yaratan ve para ile ifade edilen işlemlere ait
bilgileri ; kaydetmek, sınıflandırmak, özetlemek,
analiz etmek ve yorumlamak suretiyle ilgililere
raporlar şeklinde sunan bilgi sistemine muhasebe
denir.
Muhasebe işlemlerinin gerçekleştirilmesinde temel
alınan, işletme faaliyetlerinin sürekli olmasına
rağmen ara ara kesildiği varsayılarak ölçme, kontrol
ve planlama işlevlerine imkan veren eşit uzunluktaki
sürelere dönem denir.
Bir işletmenin belirli bir döneme, genellikle bir mali
Yıl a ait net sonucunu, brüt satış karı, faaliyet karı
Büyüklüklerin e ve bunları oluşturan ana olaylara yer
vererek gösteren mali tabloya gelir tablosu denir.
Hesaplar:
*Makinelerdeki azalışlar ilgili hesapta
alacaklandırılır.
*Gelirlerdeki artışlar ilgili hesapta alacaklandırılır.
*Giderlerdeki artışlar ilgili hesapta borçlandırılır.
*Sermayedeki azalışlar ilgili hesapta borçlandırılır.
Tekdüzen hesap planının dayandığı hesap
çerçevesine göre gelir tablosu hesapları6. hesap
grubun da yer alır.
Nakit hareketlerinin kaydedilmesine yardımcı işlevi
bulunan ve alacaklı hesabı daima kasa hesabı olan
belge tediye fişi (ödeme) denir.
Yevmiye defteri için geçerli bilgiler:
*Bir işlemin bir bütün olarak iki madde çizgi
arasında kaydedilmesi
*Yevmiye defterine yapılan kayıtların tümünün
büyük deftere aktarılması
*Sayfa numaraları, her bir sayfaya bir numara
gelecek şekilde birbirini takip etmesi
*Büyük defter bağlantı numarası sütunu bulunması
Saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle
bilanço günündeki varlıkları borçları kesin bir
şekilde ve ayrıntılı olarak saptama işlemine envanter
çıkarmak(muhasebe dışı envanter) denir.
Dönem sonu bilanços u kesin mizana dayanarak
düzenlenir.
Muhasebenin temel kavramlarına dayanan,
muhasebe uygulamasını oluşturan muhasebe
usulleri, işlemleri ve tekniklerine yön veren(dayanak
oluşturan) kurallara genel kabul görmüş muhasebe
ilkeleri denir.
Muhasebenin temel kavramlarından birkaçı:
*Önemlilik
*Tutarlılık
*Kişilik
*Verilerin güvenilir olması
Aralıklı envanter yönteminin özellikleri:
*Mal mevcudunun ancak sayım ve değerleme
yapıldıktan sonra belirlenmesi
*Satın alınan malların maliyetini oluşturan bütün
unsurların "153 ticari mallar hesabı"na
kaydedilmesi
*Satışların kar veya zararını belirlemek için fiili
sayım ve değerleme yapmanın gerekmesi
*Mal çeşidi çok ve küçük hacimli nispeten ucuz
Fiyatlı birimlerden oluşan işletmeler için uygun bir
yöntem olması
100 Kasa Hesabı borçlu ve 640 İştiraklerden Temettü
Gelirleri Hesabı alacaklı olan işlem hisse senetleri
kar payı tahsilatına aittir.
Tahvil üzerinde yer alan faiz kuponlarının vadesi
geldiğinde tahsil edilene kadar borç kaydedildikleri
hesap diğer hazır değerlerdir.
Bir işletme hisse senedi satın alarak sermayesine
veya yönetimine katıldığı başka işletmeden olan
alacaklarını iştiraklerden alacaklar hesabının
borcuna kaydeder.
İşletme, ana faaliyet konusu olan maldan personeline
kredili satış yapmıştır. Bu satıştan doğan alacağını
personelden alacaklar hesabında izlenir.
"Maddi olmayan duran varlıklar" grubunda yer
alanlar:
*Şerefiye
*Haklar
*Kuruluş ve örgütlenme giderleri
*Özel maliyet
*Araştırma ve geliştirme giderleri
*Birikmiş amortismanlar
*Verilen avanslar
İşletme 5.000.000.000 liraya satın alındığı satın aldığı
bir arsa üzerinde yer alan eski bir yapıyı300.000.000
liraya yıktırmış ve enkazını125.000.000 liraya
satmıştır. Bu bilgilere göre, Arazi ve Arsalar
Hesabına arsanın değeri 5.175.000.000 lira olarak
görülecektir.
5.000.000.000+300.000.000=5.300.000.000
5.300.000.000-125.000.000=5.175.000.000
Maliyet muhasebesinin işlevleri: Mamullerin
maliyetini saptamak, Maliyet kontrolünü sağlamak,
Planlama yapma yapmak, Yönetimin alacağı
kararlara yardımcı olmak.
İşletmenin belirli bir tarihteki varlıklarını
sermayesini ve borçlarını çeşit ve tutar olarak
gösteren mali tablo Bilanço'dur.
Tekdüzen hesap planının dayandığı hesap
çerçevesine göre gelir tablosu hesapları6.hesap
grubunda yer alır.
Yevmiye defterinin sağladığı yararlar:
Mali nitelikteki olayların etkilerini hesap bazında
sınıflandırması
Bir gün içinde yapılan işlemlerin neler olduğunu
toplu olarak göstermesi
Büyük deftere yapılacak kayıtların sağlıklı olmasına
yardım etmesi
Bir işlemden etkilenen unsurları bir arada ele alarak
bir bütün olarak göstermesi
Yeni işe başlayan işletme ile öteden beri işine devam
etmekte olan işletme arasında muhasebe süreci
açısından farklı işlem : Dönem başı envanterine
dayanarak dönem başı bilançosunun düzenlenmesi
Muhasebenin temel kavramlarına dayanan ,
muhasebe uygulamasını oluşturan muhasebe
usulleri, işlemleri ve tekniklerine yön veren (dayanak
oluşturan) kurallara Genel kabul görmüş muhasebe
ilkeleri denir.
100 kasa hesabı borçlu, 600 Yurtiçi satışlar hesabı
alacaklı, 320 satıcılar hesabı borçlu, 153 ticari mallar
hesabı alacaklı olduğu devamlı envanter yönteminde
satış işleminin yapıldığı320 satıcılar hesabı yanlış
kullanılmıştır.
Tahviller: Borç para bulmak amacıyla çıkartılırlar,
Anonim şirket ve kamu kuruluşları tahvil çıkarma
yetkisine sahiptir, Elinde tahvil olan kişi kar payı
almaz faiz alır, Alındıklarında alış bedelleri
üzerinden borçlandırılarak kayda alınırlar,
Satıldığında alış bedeli üzerinden alacaklandırılırlar .
A işletmesi müşteri Naim Uygun'dan 120 milyon
liralık alacağına karşılık 3 ay vadeli 150 milyon lira
nominal değerli bir bono almıştır. İlgili yevmiye
kaydı: 121 Alacak senetleri hesabı150milyon borçlu,
120 alıcılar hesabıa120 milyon alacaklı, 642 Faiz
gelirleri 30 milyon alacaklı olur. 150-120=30
İmtiyaz, patent, lisans, ticari marka ve ünvan gibi
bedel ödenerek elde edilen bazı hukuki tasarruflar ile
kamu otoritelerinin, işletmeye belirli alanlarda
tanıdığı kullanma, yararlanma gibi yetkiler
dolayısıyla yapılan harcamalar 260 Haklar
Hesabında izlenir.
Borçlunun imzasından başka bir teminata
dayanmayan kredi türü Açık Kredi'dir.
31:03.2003 tarihinde; 191 indirilecek KDV hs. 1
milyar 200 milyon borç,
391 hesaplanan KDV hs. 1 milyar 450 milyon alacak
Kalanı vermektedir.Bu bilgilere göre yapılacak kayıt:
Hesaplan KDV Hs. 1 milyar 450 milyon borçlu,
İndirilecek KDV Hs. 1 milyar 200 milyon alacaklı,
Ödenecek vergi ve fonlar hs. 250 milyon alacaklı
olur.
Sermaye ortaklar tarafından taahhüt edildiğinde
yapılacak kayıt: Ödenmemiş sermaye hesabı borçlu,
Sermaye hesabı alacaklıdır.
Satışlar maliyetinin belirlenmesinde 620 Satılan
mamullerin maliyeti, 621 satılan ticari malların
maliyeti, 622 satılan hizmet maliyeti, 623 diğer
satışların maliyeti hesapları kullanılır, Komisyon
giderleri hesabı kullanılmaz.
Büyük defter hesaplarında envanter kayıtlarına yer
verildikten sonra kesin mizan çıkarılır.
Piyasa değeri alış bedelinin altına inen hisse
senetlerinin piyasa fiyatıyla değerlenmesi ve değer
azalışı için karşılık ayrılması ihtiyatlılık kavramı
muhasebe ilkesi ile açıklanabilir.
Borç senetleri hesabının alacak kalanı1 milyon 500
bin ve hesaplanan tasarruf değeri 1 milyon 450 bin
ise şu kayıt yapılır: Borç Sn. Reeskontu Hs. 50 bin
borçlu, Reeskont Faiz Gelirleri Hs. 50 bin alacaklı
olur.
Gelecek aylara ait gelirler hesabı: Bir bilanço
hesabıdır. Pasif karakterli bir hesaptır. Kısa vadeli
yabancı kaynaklar grubunda yer alır. Hesap alacak
kalanı verir.
Öz sermaye hesabı gelir tablosunda yer almaz. Brüt
satışlar, Satışların maliyeti, Diğer faaliyetlerden
olağan gelir ve karlar, dönem net karı veya zararı
gelir tablosunda yer alır.
MUHASEBE, işletmenin varlıkları ve kaynakları
( sermayesi ve borçları) üzerinde değişme yaratan ve
para ile ifade edilen mali nitelikli işlemlere ait
bilgileri; kaydetmek, sınıflandırmak, özetlemek,
analiz etmek ve yorumlamak suretiyle ilgili kişi ve
kurumlara raporlar halinde sunan bir bilgi
sistemidir.
Mali nitelikteki işlemlere ait bilgilerin,
belgelendirilerek toplanması daha sonra bilgi
kullanıcılarına sunulması ve yorumlamaya
hazırlanması için belirli şekillere ve kurallara göre
yazılması işlemine KAYDETME denir.
Sermayede GİDER, azalış yaratan işlemdir.
Asli hesapları etkileyen ve asli hesapların temsil ettiği
aktif ve pasif değerlerin gerçek değerleri ile
gösterilmesini sağlamak için kullanılan hesaplar
DÜZENLEYİCİ HESAPLAR ' dır.
Varlıklarda, borçlarda ve sermayede artış veya azalış
yaratmayan, ancak işletme yönetimi ve diğer ilgililer
tarafından bilinmesi ve izlenmesi gereken işlemlere
ait hesaplar NAZIM HESAPLAR hesap grubu
altında yer alır.
Varlıklar=Sermaye+Borçlar, bilanço eşitliğini ifade
eder.
Bilançonun her bir kaleminde, dönem içindeki
işlemler nedeniyle meydana gelen artış ve azalışların
izlendiği çizelgeye HESAP denir.
KREDİLİMAL ALIŞI işleminde varlıklarda ve
kaynaklarda EŞİT büyüklükte bir ARTIŞ olur.
İşletmenin KARLI PEŞİN MAL SATMASI
durumunda hem aktif hem de pasif toplamlarında
ARTIŞ olur.
Yevmiye defterine maddeler şeklinde kaydedilen
işlemleri, buradan alarak sistemli bir şekilde ilgili
hesaplara dağıtan ve sınıflandırılmış olarak bu
hesaplara toplayan defter BÜYÜK DEFTER ' dir.
Bir işletmede "Alıcılar defteri" yardımcı defter
kapsamı altında yer alır.
Kesin mizan, dönem sonu muhasebe işlemlerinin
yapılmasından sonra düzenlenir.
Genel geçici mizan düzenlendikten sonra sırasıyla
muhasebe dışı envanter yapılır, muhasebe içi
envanter yapılır, kesin mizan düzenlenir, mali
tablolar düzenlenir(Bilanço).
İşletmenin sınırsız kabul edilen ömrünün belli
dönemlere bölünmesi ve her dönemin faaliyet
sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak
saptanması dolayısıyla gelir ve giderlerin tahakkuk
esasına göre muhasebeleştirilmesi DÖNEMSELLİK
kavramının gereğidir.
İşletmenin kasasında bulunan paranın bir bankada
açtırılan ticari mevduat hesabına yatırılması
durumunda, bir aktif hesap (102) borçlandırılırken,
bir aktif hesap(100) alacaklandırılır.
İşletme, bankadaki mevduat hesabından para
çekmiştir. Bu durumda Bankalar Hesabı
alacaklandırılır. Kasa hesabı borçlandırılır.
Devamlı envanter yönteminde satılan mal iade
edilirse, iade tutarı, 610 Satıştan İadeler (satış
iadeleri) hesabının borcuna kaydedilir.
Bir işletmenin dönem sonu 153 Ticari Mallar Hesabı
borç kalanı350 milyon TL dir. Mal Mevcudu 260
milyon TL, Yurtiçi Satışlar Hesabı alacak kalanı265
milyon TL. dir. Bu durumda işletmenin mal alım
satım işlemlerinden elde ettiği kar 175 milyondur.
Mevcut malın maliyeti 350, satılan maliyetin
maliyeti=350-260=90, Yurtiçi satışların alacak kalanı
satış gelirini verir. 265-90=175 milyon kar.
İşletmenin daha çok yönetim faaliyetleri sırasında
kullandığı büro eşyaları DEMİRBAŞLAR hesabında
muhasebeleştirilir.
A İşletmesi satın almış olduğu mal karşılığında
satıcıya bir müşteri çeki vermiştir. Bu durumda
yapılacak muhasebe kaydında "Verilen çekler ve
ödeme emirleri" hesabı alacaklandırılır.
A işletmesi müşterisi Naim Uygun'dan 15 milyar
TL'lik alacağına karşılık aynı tutarda 2 ay vadeli bir
bono almıştır. Bu durumda Alacak Senetleri Hesabı
borçlandırılır. Alıcılar Hesabı alacaklandırılır.
Kasa Hesabının borç kalanı kasada mevcut parayı
gösterir. Bir işletmenin dönem sonu sayımındaki
para mevcudu 60 milyon TL. ve Kasa Hesabının borç
kalanı60 milyon TL ise muhasebe kayıtlarında
yapılacak bir işlem yoktur.
İşletmenin 1996 yılında 120 milyon TL'ye satın aldığı
demirbaşa %20 üzerinden ayırdığı amortisman
tutarı24 milyon TL dir. 1997 yılı sonunda %70
oranıyla yapılan yeniden değerleme sonucu
hesaplanacak yeniden değerleme artışı67 200 000 TL
dir. 120*0.7=84, 24*0.7=16,8 , 84-16,8=67,2 değer
artışıdır.
Bir işletme, hisse senedi satın alarak sermayesine
veya yönetimine katıldığı başka bir işletmeden olan
alacaklarını İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR
HESABININ BORCUNDA izler.
Bir işletme devalınırken katlanılan maliyet ile söz
konusu işletmenin rayiç bedelle hesaplanan net
varlıklarının değeri arasındaki olumlu farklar
Şerefiye Hesabında izlenir.
Bir kişi veya kuruma açık kredi açılabilmesi için
aranan koşullar: İşlerinde deneyimli olması, Faaliyet
konusunun güvenli olması, Uzun bir ticari geçmişe
sahip olması, Ticari ahlakının iyi olması, O banka
şubesinde yeterli ticari mevduatı olması ve
komisyonlu işler getirmesi.
İşletme vadesi gelen senedini ilgili bankaya ödemiş ve
senedini geri almışsa yapılacak muhasebe kaydında
321 Borç Senetleri Hesabı borçlandırılır.
Öz kaynakları arttıran unsurlar: Dönem net karı,
Sermaye artışı, Olağandışı yedekler, Yeniden
değerleme artışları.
İşletmenin temettü gelirinin doğması durumunda
İştiraklerden Alacaklar Hesabı borçlandırılır,
İştiraklerden Temettü Gelirleri Hesabı
alacaklandırılır.
Genel geçici mizandan yararlanmak suretiyle dönem
sonu bilançosunun hazırlanamama nedenleri:
Bazı alacakların tahsili şüpheli duruma düşmüş, bazı
alacakların tahsil olanağı tamamen ortadan kalkmış
yani değersiz duruma düşmüş olması.
Bazı mali nitelikteki işlemlerin kayıtlarının
unutulmuş olması.
Portföydeki hisse senetlerinde alış bedellerine göre
değer düşmelerinin meydana gelmiş olması.
Mal hareketleri, aralıklı envanter yöntemine göre
muhasebeleştirildiğinde eldeki malların değerini ilgili
hesap kalanından saptama olanağının olmaması.
İstenilmesine rağmen borçlusu tarafından
ödenmeyen senetli veya senetsiz alacaklar , Alacak
Senetleri Hesabında izlenir.
Duran varlıkların maliyetinin dönem sonuçlarına
amortisman payı olarak yüklenecek tutarının
belirlenmesinde Duran varlığın bedeli, Duran varlığın
hurda değeri, Seçilen Amortisman yöntemi, Duran
varlığın ömrü göz önünde bulundurulur.
İşletmenin çıkarmış olduğu tahvillerin satılmış
Olması ve bedelinin işletmenin ticari mevduat
hesabına kaydedilmesi durumunda 102 Bankalar
Hesabı borçlandırılır, 405 Çıkarılmış Tahviller
Hesabı alacaklandırılır.
Borçlu cari hesap üzerinden tahakkuk eden faizler,
642 Faiz Gelirleri Hesabının alacağına kaydedilir.
610 Satıştan iadeler, 621< Satılan ticari mallar
maliyeti, 600 Yurtiçi satışlar, 654 Karşılık giderleri
Dönem Karı veya zararı hesabına devredilir.
Dönen varlıklar, Duran varlıklar, Öz kaynaklar,
Yabancı kaynaklar bilançoda yer alır.
Araç -gereç, malzeme, hammadde, personel gibi
Faktörler i bilinçli ve sistemli bir şekilde bir araya
getirerek ve faaliyetlerde bulunarak mal ve hizmet
üreten iktisadi birime işletme denir.
İşletmenin varlıkları, sermayesi ve borçları üzerinde
değişme yaratan ve para ile ifade edilen işlemlere ait
bilgileri ; kaydetmek, sınıflandırmak, özetlemek,
analiz etmek ve yorumlamak suretiyle ilgililere
raporlar şeklinde sunan bilgi sistemine muhasebe
denir.
Muhasebe işlemlerinin gerçekleştirilmesinde temel
alınan, işletme faaliyetlerinin sürekli olmasına
rağmen ara ara kesildiği varsayılarak ölçme, kontrol
ve planlama işlevlerine imkan veren eşit uzunluktaki
sürelere dönem denir.
Bir işletmenin belirli bir döneme, genellikle bir mali
Yıl a ait net sonucunu, brüt satış karı, faaliyet karı
Büyüklüklerin e ve bunları oluşturan ana olaylara yer
vererek gösteren mali tabloya gelir tablosu denir.
Hesaplar:
*Makinelerdeki azalışlar ilgili hesapta
alacaklandırılır.
*Gelirlerdeki artışlar ilgili hesapta alacaklandırılır.
*Giderlerdeki artışlar ilgili hesapta borçlandırılır.
*Sermayedeki azalışlar ilgili hesapta borçlandırılır.
Tekdüzen hesap planının dayandığı hesap
çerçevesine göre gelir tablosu hesapları6. hesap
grubun da yer alır.
Nakit hareketlerinin kaydedilmesine yardımcı işlevi
bulunan ve alacaklı hesabı daima kasa hesabı olan
belge tediye fişi (ödeme) denir.
Yevmiye defteri için geçerli bilgiler:
*Bir işlemin bir bütün olarak iki madde çizgi
arasında kaydedilmesi
*Yevmiye defterine yapılan kayıtların tümünün
büyük deftere aktarılması
*Sayfa numaraları, her bir sayfaya bir numara
gelecek şekilde birbirini takip etmesi
*Büyük defter bağlantı numarası sütunu bulunması
Saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle
bilanço günündeki varlıkları borçları kesin bir
şekilde ve ayrıntılı olarak saptama işlemine envanter
çıkarmak(muhasebe dışı envanter) denir.
Dönem sonu bilanços u kesin mizana dayanarak
düzenlenir.
Muhasebenin temel kavramlarına dayanan,
muhasebe uygulamasını oluşturan muhasebe
usulleri, işlemleri ve tekniklerine yön veren(dayanak
oluşturan) kurallara genel kabul görmüş muhasebe
ilkeleri denir.
Muhasebenin temel kavramlarından birkaçı:
*Önemlilik
*Tutarlılık
*Kişilik
*Verilerin güvenilir olması
Aralıklı envanter yönteminin özellikleri:
*Mal mevcudunun ancak sayım ve değerleme
yapıldıktan sonra belirlenmesi
*Satın alınan malların maliyetini oluşturan bütün
unsurların "153 ticari mallar hesabı"na
kaydedilmesi
*Satışların kar veya zararını belirlemek için fiili
sayım ve değerleme yapmanın gerekmesi
*Mal çeşidi çok ve küçük hacimli nispeten ucuz
Fiyatlı birimlerden oluşan işletmeler için uygun bir
yöntem olması
100 Kasa Hesabı borçlu ve 640 İştiraklerden Temettü
Gelirleri Hesabı alacaklı olan işlem hisse senetleri
kar payı tahsilatına aittir.
Tahvil üzerinde yer alan faiz kuponlarının vadesi
geldiğinde tahsil edilene kadar borç kaydedildikleri
hesap diğer hazır değerlerdir.
Bir işletme hisse senedi satın alarak sermayesine
veya yönetimine katıldığı başka işletmeden olan
alacaklarını iştiraklerden alacaklar hesabının
borcuna kaydeder.
İşletme, ana faaliyet konusu olan maldan personeline
kredili satış yapmıştır. Bu satıştan doğan alacağını
personelden alacaklar hesabında izlenir.
"Maddi olmayan duran varlıklar" grubunda yer
alanlar:
*Şerefiye
*Haklar
*Kuruluş ve örgütlenme giderleri
*Özel maliyet
*Araştırma ve geliştirme giderleri
*Birikmiş amortismanlar
*Verilen avanslar
İşletme 5.000.000.000 liraya satın alındığı satın aldığı
bir arsa üzerinde yer alan eski bir yapıyı300.000.000
liraya yıktırmış ve enkazını125.000.000 liraya
satmıştır. Bu bilgilere göre, Arazi ve Arsalar
Hesabına arsanın değeri 5.175.000.000 lira olarak
görülecektir.
5.000.000.000+300.000.000=5.300.000.000
5.300.000.000-125.000.000=5.175.000.000
Maliyet muhasebesinin işlevleri: Mamullerin
maliyetini saptamak, Maliyet kontrolünü sağlamak,
Planlama yapma yapmak, Yönetimin alacağı
kararlara yardımcı olmak.
İşletmenin belirli bir tarihteki varlıklarını
sermayesini ve borçlarını çeşit ve tutar olarak
gösteren mali tablo Bilanço'dur.
Tekdüzen hesap planının dayandığı hesap
çerçevesine göre gelir tablosu hesapları6.hesap
grubunda yer alır.
Yevmiye defterinin sağladığı yararlar:
Mali nitelikteki olayların etkilerini hesap bazında
sınıflandırması
Bir gün içinde yapılan işlemlerin neler olduğunu
toplu olarak göstermesi
Büyük deftere yapılacak kayıtların sağlıklı olmasına
yardım etmesi
Bir işlemden etkilenen unsurları bir arada ele alarak
bir bütün olarak göstermesi
Yeni işe başlayan işletme ile öteden beri işine devam
etmekte olan işletme arasında muhasebe süreci
açısından farklı işlem : Dönem başı envanterine
dayanarak dönem başı bilançosunun düzenlenmesi
Muhasebenin temel kavramlarına dayanan ,
muhasebe uygulamasını oluşturan muhasebe
usulleri, işlemleri ve tekniklerine yön veren (dayanak
oluşturan) kurallara Genel kabul görmüş muhasebe
ilkeleri denir.
100 kasa hesabı borçlu, 600 Yurtiçi satışlar hesabı
alacaklı, 320 satıcılar hesabı borçlu, 153 ticari mallar
hesabı alacaklı olduğu devamlı envanter yönteminde
satış işleminin yapıldığı320 satıcılar hesabı yanlış
kullanılmıştır.
Tahviller: Borç para bulmak amacıyla çıkartılırlar,
Anonim şirket ve kamu kuruluşları tahvil çıkarma
yetkisine sahiptir, Elinde tahvil olan kişi kar payı
almaz faiz alır, Alındıklarında alış bedelleri
üzerinden borçlandırılarak kayda alınırlar,
Satıldığında alış bedeli üzerinden alacaklandırılırlar .
A işletmesi müşteri Naim Uygun'dan 120 milyon
liralık alacağına karşılık 3 ay vadeli 150 milyon lira
nominal değerli bir bono almıştır. İlgili yevmiye
kaydı: 121 Alacak senetleri hesabı150milyon borçlu,
120 alıcılar hesabıa120 milyon alacaklı, 642 Faiz
gelirleri 30 milyon alacaklı olur. 150-120=30
İmtiyaz, patent, lisans, ticari marka ve ünvan gibi
bedel ödenerek elde edilen bazı hukuki tasarruflar ile
kamu otoritelerinin, işletmeye belirli alanlarda
tanıdığı kullanma, yararlanma gibi yetkiler
dolayısıyla yapılan harcamalar 260 Haklar
Hesabında izlenir.
Borçlunun imzasından başka bir teminata
dayanmayan kredi türü Açık Kredi'dir.
31:03.2003 tarihinde; 191 indirilecek KDV hs. 1
milyar 200 milyon borç,
391 hesaplanan KDV hs. 1 milyar 450 milyon alacak
Kalanı vermektedir.Bu bilgilere göre yapılacak kayıt:
Hesaplan KDV Hs. 1 milyar 450 milyon borçlu,
İndirilecek KDV Hs. 1 milyar 200 milyon alacaklı,
Ödenecek vergi ve fonlar hs. 250 milyon alacaklı
olur.
Sermaye ortaklar tarafından taahhüt edildiğinde
yapılacak kayıt: Ödenmemiş sermaye hesabı borçlu,
Sermaye hesabı alacaklıdır.
Satışlar maliyetinin belirlenmesinde 620 Satılan
mamullerin maliyeti, 621 satılan ticari malların
maliyeti, 622 satılan hizmet maliyeti, 623 diğer
satışların maliyeti hesapları kullanılır, Komisyon
giderleri hesabı kullanılmaz.
Büyük defter hesaplarında envanter kayıtlarına yer
verildikten sonra kesin mizan çıkarılır.
Piyasa değeri alış bedelinin altına inen hisse
senetlerinin piyasa fiyatıyla değerlenmesi ve değer
azalışı için karşılık ayrılması ihtiyatlılık kavramı
muhasebe ilkesi ile açıklanabilir.
Borç senetleri hesabının alacak kalanı1 milyon 500
bin ve hesaplanan tasarruf değeri 1 milyon 450 bin
ise şu kayıt yapılır: Borç Sn. Reeskontu Hs. 50 bin
borçlu, Reeskont Faiz Gelirleri Hs. 50 bin alacaklı
olur.
Gelecek aylara ait gelirler hesabı: Bir bilanço
hesabıdır. Pasif karakterli bir hesaptır. Kısa vadeli
yabancı kaynaklar grubunda yer alır. Hesap alacak
kalanı verir.
Öz sermaye hesabı gelir tablosunda yer almaz. Brüt
satışlar, Satışların maliyeti, Diğer faaliyetlerden
olağan gelir ve karlar, dönem net karı veya zararı
gelir tablosunda yer alır.
MUHASEBE, işletmenin varlıkları ve kaynakları
( sermayesi ve borçları) üzerinde değişme yaratan ve
para ile ifade edilen mali nitelikli işlemlere ait
bilgileri; kaydetmek, sınıflandırmak, özetlemek,
analiz etmek ve yorumlamak suretiyle ilgili kişi ve
kurumlara raporlar halinde sunan bir bilgi
sistemidir.
Mali nitelikteki işlemlere ait bilgilerin,
belgelendirilerek toplanması daha sonra bilgi
kullanıcılarına sunulması ve yorumlamaya
hazırlanması için belirli şekillere ve kurallara göre
yazılması işlemine KAYDETME denir.
Sermayede GİDER, azalış yaratan işlemdir.
Asli hesapları etkileyen ve asli hesapların temsil ettiği
aktif ve pasif değerlerin gerçek değerleri ile
gösterilmesini sağlamak için kullanılan hesaplar
DÜZENLEYİCİ HESAPLAR ' dır.
Varlıklarda, borçlarda ve sermayede artış veya azalış
yaratmayan, ancak işletme yönetimi ve diğer ilgililer
tarafından bilinmesi ve izlenmesi gereken işlemlere
ait hesaplar NAZIM HESAPLAR hesap grubu
altında yer alır.
Varlıklar=Sermaye+Borçlar, bilanço eşitliğini ifade
eder.
Bilançonun her bir kaleminde, dönem içindeki
işlemler nedeniyle meydana gelen artış ve azalışların
izlendiği çizelgeye HESAP denir.
KREDİLİMAL ALIŞI işleminde varlıklarda ve
kaynaklarda EŞİT büyüklükte bir ARTIŞ olur.
İşletmenin KARLI PEŞİN MAL SATMASI
durumunda hem aktif hem de pasif toplamlarında
ARTIŞ olur.
Yevmiye defterine maddeler şeklinde kaydedilen
işlemleri, buradan alarak sistemli bir şekilde ilgili
hesaplara dağıtan ve sınıflandırılmış olarak bu
hesaplara toplayan defter BÜYÜK DEFTER ' dir.
Bir işletmede "Alıcılar defteri" yardımcı defter
kapsamı altında yer alır.
Kesin mizan, dönem sonu muhasebe işlemlerinin
yapılmasından sonra düzenlenir.
Genel geçici mizan düzenlendikten sonra sırasıyla
muhasebe dışı envanter yapılır, muhasebe içi
envanter yapılır, kesin mizan düzenlenir, mali
tablolar düzenlenir(Bilanço).
İşletmenin sınırsız kabul edilen ömrünün belli
dönemlere bölünmesi ve her dönemin faaliyet
sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak
saptanması dolayısıyla gelir ve giderlerin tahakkuk
esasına göre muhasebeleştirilmesi DÖNEMSELLİK
kavramının gereğidir.
İşletmenin kasasında bulunan paranın bir bankada
açtırılan ticari mevduat hesabına yatırılması
durumunda, bir aktif hesap (102) borçlandırılırken,
bir aktif hesap(100) alacaklandırılır.
İşletme, bankadaki mevduat hesabından para
çekmiştir. Bu durumda Bankalar Hesabı
alacaklandırılır. Kasa hesabı borçlandırılır.
Devamlı envanter yönteminde satılan mal iade
edilirse, iade tutarı, 610 Satıştan İadeler (satış
iadeleri) hesabının borcuna kaydedilir.
Bir işletmenin dönem sonu 153 Ticari Mallar Hesabı
borç kalanı350 milyon TL dir. Mal Mevcudu 260
milyon TL, Yurtiçi Satışlar Hesabı alacak kalanı265
milyon TL. dir. Bu durumda işletmenin mal alım
satım işlemlerinden elde ettiği kar 175 milyondur.
Mevcut malın maliyeti 350, satılan maliyetin
maliyeti=350-260=90, Yurtiçi satışların alacak kalanı
satış gelirini verir. 265-90=175 milyon kar.
İşletmenin daha çok yönetim faaliyetleri sırasında
kullandığı büro eşyaları DEMİRBAŞLAR hesabında
muhasebeleştirilir.
A İşletmesi satın almış olduğu mal karşılığında
satıcıya bir müşteri çeki vermiştir. Bu durumda
yapılacak muhasebe kaydında "Verilen çekler ve
ödeme emirleri" hesabı alacaklandırılır.
A işletmesi müşterisi Naim Uygun'dan 15 milyar
TL'lik alacağına karşılık aynı tutarda 2 ay vadeli bir
bono almıştır. Bu durumda Alacak Senetleri Hesabı
borçlandırılır. Alıcılar Hesabı alacaklandırılır.
Kasa Hesabının borç kalanı kasada mevcut parayı
gösterir. Bir işletmenin dönem sonu sayımındaki
para mevcudu 60 milyon TL. ve Kasa Hesabının borç
kalanı60 milyon TL ise muhasebe kayıtlarında
yapılacak bir işlem yoktur.
İşletmenin 1996 yılında 120 milyon TL'ye satın aldığı
demirbaşa %20 üzerinden ayırdığı amortisman
tutarı24 milyon TL dir. 1997 yılı sonunda %70
oranıyla yapılan yeniden değerleme sonucu
hesaplanacak yeniden değerleme artışı67 200 000 TL
dir. 120*0.7=84, 24*0.7=16,8 , 84-16,8=67,2 değer
artışıdır.
Bir işletme, hisse senedi satın alarak sermayesine
veya yönetimine katıldığı başka bir işletmeden olan
alacaklarını İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR
HESABININ BORCUNDA izler.
Bir işletme devalınırken katlanılan maliyet ile söz
konusu işletmenin rayiç bedelle hesaplanan net
varlıklarının değeri arasındaki olumlu farklar
Şerefiye Hesabında izlenir.
Bir kişi veya kuruma açık kredi açılabilmesi için
aranan koşullar: İşlerinde deneyimli olması, Faaliyet
konusunun güvenli olması, Uzun bir ticari geçmişe
sahip olması, Ticari ahlakının iyi olması, O banka
şubesinde yeterli ticari mevduatı olması ve
komisyonlu işler getirmesi.
İşletme vadesi gelen senedini ilgili bankaya ödemiş ve
senedini geri almışsa yapılacak muhasebe kaydında
321 Borç Senetleri Hesabı borçlandırılır.
Öz kaynakları arttıran unsurlar: Dönem net karı,
Sermaye artışı, Olağandışı yedekler, Yeniden
değerleme artışları.
İşletmenin temettü gelirinin doğması durumunda
İştiraklerden Alacaklar Hesabı borçlandırılır,
İştiraklerden Temettü Gelirleri Hesabı
alacaklandırılır.
Genel geçici mizandan yararlanmak suretiyle dönem
sonu bilançosunun hazırlanamama nedenleri:
Bazı alacakların tahsili şüpheli duruma düşmüş, bazı
alacakların tahsil olanağı tamamen ortadan kalkmış
yani değersiz duruma düşmüş olması.
Bazı mali nitelikteki işlemlerin kayıtlarının
unutulmuş olması.
Portföydeki hisse senetlerinde alış bedellerine göre
değer düşmelerinin meydana gelmiş olması.
Mal hareketleri, aralıklı envanter yöntemine göre
muhasebeleştirildiğinde eldeki malların değerini ilgili
hesap kalanından saptama olanağının olmaması.
İstenilmesine rağmen borçlusu tarafından
ödenmeyen senetli veya senetsiz alacaklar , Alacak
Senetleri Hesabında izlenir.
Duran varlıkların maliyetinin dönem sonuçlarına
amortisman payı olarak yüklenecek tutarının
belirlenmesinde Duran varlığın bedeli, Duran varlığın
hurda değeri, Seçilen Amortisman yöntemi, Duran
varlığın ömrü göz önünde bulundurulur.
İşletmenin çıkarmış olduğu tahvillerin satılmış
Olması ve bedelinin işletmenin ticari mevduat
hesabına kaydedilmesi durumunda 102 Bankalar
Hesabı borçlandırılır, 405 Çıkarılmış Tahviller
Hesabı alacaklandırılır.
Borçlu cari hesap üzerinden tahakkuk eden faizler,
642 Faiz Gelirleri Hesabının alacağına kaydedilir.
610 Satıştan iadeler, 621< Satılan ticari mallar
maliyeti, 600 Yurtiçi satışlar, 654 Karşılık giderleri
Dönem Karı veya zararı hesabına devredilir.
Dönen varlıklar, Duran varlıklar, Öz kaynaklar,
Yabancı kaynaklar bilançoda yer alır.
