- 30 Ocak 2007
- 2.027
- 13
Misir
Mısır Arap Cumhuriyeti
جمهوريّة مصرالعربيّة
Gumhüriyyat Misr al-'Arabiyya
Dünya tarihinin üç büyük imparatorluğundan ilkidir. M.Ö. 3050 yılları civarinda kuruluşundan önce, güney Mısır ve kuzey Mısır olarak ikiye ayrılmaktaydı. Güney Mısır'ın tarihine değin bulunan en eski bilgiler M.Ö. 5000'li yillari göstermektedir; ancak kurucusu Tiu'nun doğum tarihi ya da yaşadığı dönem hala sırdır.
Mısır İmparatorluğu; Augustus Caesar'in liderliğindeki Roma İmparatorluğu tarafından M.Ö. 30 yılında ele geçirilmiştir. M.S. 7. yüzyılda Araplar burada egemen olmuş ; 1517 yılında ise Osmanlı İmparatorluğu sınırlarına katılmıştır. 1882 yılında da Mısır ; İngiltere'nin bir kolonisi olmuştur.
Mısır tarihi ve medeniyeti 7.000 yılık bir geçmişe sahiptir. Mısır tarihi epok denen dönemlere ayrılır:
* Predynastik epok - M.Ö.3150'den önce
* Firavun epok
o Erkendinastik epok M.Ö.3032 - M.Ö. 2707
o Eski Imperatorluk M.Ö.2707 - M.Ö.2216
o Birinci arazaman M.Ö.2216 - M.Ö.2025
o Orta Imperatorluk(Mısır)Orta Imperatorluk M.Ö.2010 - M.Ö.1793
o Ikinci arazaman M.Ö.1648 - M.Ö.1550
o Yeni Imperatorluk M.Ö.1531 - M.Ö.1075
o Üçüncü arazaman M.Ö.1075 - M.Ö.652
o Geçkçağ 652 - M.Ö.332
o Helen Romalı Zaman M.Ö.332 - 395
* Bizans zamanı 395 - 638
* Ilk islam zamanı 640 - 968
* Fatimizamanı 969 - 1171
* Eyyubizamanı 1171 - 1250
* Memlükenzamanı 1250 - 1517
* Osmanlızamanı 1517 - 1801
* Mısır Napoleon çıkarması (Expedition) 1798 - 1802
* Muhammad Ali dinastisi 1805 - 1882
* Ingiliz hükümdarlıkzamanı 1892 - 15. Mart 1922
* Mısır Kralıkı 19.Nisan 1922 - Juli 1952
* Mısır Cumhuriyeti 26.07.1952
Mısır Bayrağı
Resmi sembol
Resmi dil: Arapça
Başkent: Kahire
Devlet yapısı: Cumhuriyet
Cumhurbaşkan: Muhammad Husni Mubarak
Başbakan: Ahmad Nazif
Yüz ölçüm: 1.001.450 km²
Bağımsızlık: 26 Temmuz 1952 (İngiltere'den)
Zaman: UTC+2
Ulusal marşı: Biladi, Biladi, Biladi
Mısır (Arapça: Mısr/Masr) adıyla bilinen Mısır Arap Cumhuriyeti (Arapça: Gumhûriyet Masr'al Arabiye) Kuzey Afrika'nın en kalabalık ülkesidir. Nüfusun büyük bir bölümü Nil Nehri boyunca yerleşmiştir.
Asya kıtasında yer alan bölümü Sina Yarımadası ile birlikte 1.020.000 km²'lik bir yüzölçüme sahiptir. Batıda Libya, güneyde Sudan ve kuzeydoğuda Filistin ve İsrail'le kara sınırı bulunmaktadır. Mısır'ın kuzeyde Akdeniz'e, doğuda Kızıldeniz'e kıyısı bulunmaktadır.
Coğrafi Konum ve İklim
Halk başlıca 3 gruba ayrılır.Bunlar; siyah derili Nubyalılar , Eski Mısır'ın kurucularından olan Hami soyundan gelme esmer tenli beyazlar ve Araplardır..Halkın büyük bir bölümü Sûnnî Müslüman'dır.
Mısır Arap Cumhuriyeti (MAC), Afrika Kıtasının kuzeydoğu bölgesinde yer almakta olup, Batıda Libya, Güneyde Sudan, Doğuda İsrail, Ürdün ve Suudi Arabistan'a komşudur. Sudan'a 1273 Km, Libya'ya 1150 Km ve İsrail'e 266 Km sınırı bulunmaktadır. Ülkenin yüz ölçümü bir milyon kilometre karedir. Bunun sadece %5'lik kısmı tarıma elverişlidir.
Mısır Arap Cumhuriyeti toprakları 3 ana bölgeye ayrılmıştır:
1-Nil Vadisi:
Ülkenin en gelişmiş ve nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölge Nil Vadisidir. Vadi; Upper Egypt (Yukarı Mısır;Aswan-Luxor), Lower Egypt (Aşağı Mısır; Kahire, İskenderiye, Mansura) ve Süveyş Kanal Bölgesi olmak üzere 3 bölgeye ayrılmaktadır.
MAC'a hayat veren 6.700 Km. uzunluğundaki Nil Nehri, 8 ülke'den geçerek Upper Egypt bölgesinden (Aswan) Mısır topraklarına girmekte ve Akdeniz'e dökülmektedir.
Nil Nehri, Kahire'nin 25 Km. kadar kuzeyinde Reşit ve Dimyat isimleriyle iki kola ayrılmaktadır. Reşit ve Dimyat arasında kalan ova dünyanın en verimli topraklarındandır. Yaklaşık tüm kentler Nil Vadisi üzerinde ve/veya çevresinde kurulduğundan ülke nüfusunun %95'i bu vadide yaşamaktadır.
2-Batı Çölü:
Bir milyon kilometre karelik ülke yüzölçümünün 2/3'ünü (680.000 Km²) Batı Çölü kaplamaktadır. Bu bölgede ekonomik faaliyet alanları az olduğundan çok az sayıda insan yaşamaktadır. Bölgeyi sulu tarıma açmak için Güney Vadisi Kalkınma Projesi (TOSHKA) kapsamında önemli çalışmalar yürütülmektedir.
3-Doğu Çölü:
Sina Yarımadasının yer aldığı bu bölgenin iç kısımlarında nüfus yoğunluğu düşüktür. Bölge nüfusu tarım ve hayvancılık ile uğraşmaktadır. Bölgede Kızıl Deniz ve Akdeniz kıyılarında turizm ağırlıklı yatırımlar bulunmaktadır. Devlet yatırımcıları bu bölgeye çekmek için 20 yıla varan sürelerde vergi muafiyeti tanımaktadır.
4-İklim:
MAC, sıcak ve kuru bir iklime sahiptir. Sıcaklık genelde kışın 18-20 C, yazın 43-47 C kadar yükselmektedir. Yağmur daha ziyade Akdeniz sahiline yağmakta, diğer bölgeler hemen hemen hiç yağış almamaktadır. Alexandria (İskenderiye) iline yılda ortalama 200 mm yağış düşmektedir.
B- Politik ve İdari Yapı:
Mısır Devleti, 1971 yılından itibaren Arap Republic Of Egypt (ARE) '' Mısır Arap Cumhuriyeti'' olarak anılmaktadır. Uluslararası ilişkilerde kısa adı Egypt, yerel lisanda kısa ismi Mısır, uzun ismi Jumhuriyat Mısr al Arabiyya olarak anılmaktadır. Pan Arap idealizmi döneminde United Arap Republic adıyla (Suriye dahil) bir süre anılmıştır. Yönetim adı Cumhuriyet olmakla birlikte Cumhurbaşkanına tanınan yetkiler dikkate alındığında idari şeklini yarı başkanlık sistemi olarak nitelemek mümkündür. Anayasaya göre, Cumhurbaşkanı halk tarafından seçilmekte ve tekrar Cumhurbaşkanlığına aday olma ve meclisi fesih hakkına sahip bulunmaktadır.
Ekim 1981 de Enver Sedat'ın suikast sonucu öldürülmesinden sonra Cumhurbaşkanı Yardımcılığı görevini yapmakta olan Hüsnü MÜBAREK Cumhurbaşkanlığı görevine getirilmiş ve 1993 ve 1999 yıllarında yapılan halk oylamalarında tekrar Cumhurbaşkanı seçilmiştir. Ülkede beş yılda bir parlamento, altı yılda bir Cuhurbaşkanı seçimi yapılmaktadır.
Hukuki Yapı:
Mısır'ın hukuki yapılanmasında İslam hukuku, Yunan hukuku, Batı hukuku, hatta Firavunlar dönemi geleneklerinin geçerli olduğu ifade olunmakla birlikte, son dönemde medeni hukuka doğru önemli çalışmaların yapıldığı dikkat çekmektedir. İslam hukukunun daha çok aile içi ilişkilerde ve miras işlerinde geçerli olduğu bilinmektedir. Ticaret ve uluslararası ilişkilerde modern hukuk kuralları geçerliliğe sahip bulunmaktadır.
C- Demografik Yapı:
1-Nüfusun iş kollarına göre dağılımı ve nüfus hareketleri:
MAC'ın nüfus artış hızı 1997 yılında %2.7'den 2001 yılında %1.8'e düşmüştür. 2015 yılına kadar nüfusun %1.6 oranında bir artış hızına sahip olacağı tahmin edilmektedir.
İşgücünün sektörel dağılı tarım, ormancılık ve balıkçılık %27, imalat sanayi %13, inşaat %20, ticaret, turizm ve ofis hizmetleri %40 şeklindedir. Toplam işgücünün %23'ü Kahire ve İskenderiye'de çalışmaktadır. Her yıl yaklaşık 500 bin kişi işgücüne katılmaktadır.
Nüfus sayımı 10 yılda bir yapılmaktadır.
2-Gelir paylaşımı, harcamalar ücretler:
- Yıllık geliri 3000 ML'nin (617 dolar) altındaki aile sayısı%2.9
- Yıllık geliri 6000 ML'nin (1558 dolar) altındaki aile sayısı%20
- Yıllık geliri 6000-12000 ML (1558-3117 dolar) arası aile sayısı%49.8
- Yıllık geliri 12000 ML'den (3117 dolar) yukarı aile sayısı%29.9
3- Yeterlilik Endeksi:
Bazı tarım ürünlerinde ülkenin kendi kendine yeterliliği şu şekilde sıralanmaktadır. Buğday %75, pirinç %108, mısır %57, Bakla %80, tavuk ve yumurta %104, balık %76, patates %111, soğan %109, yer fıstığı %101, portakal %104, üzüm (taze)%100, sıvı yağ %62.
4- Yerleşim:
Ülke nüfusunun sadece %3'lük kısmı Nil Vadisi ve Deltasının dışında yaşamaktadır. Nüfusun 14 milyonluk kısmı Kahire'de, 4 milyonluk kısmı ise İskenderiye'de yaşamaktadır. Nüfusun iki kentte yoğunlaşması köyden kente göçün devam etmesinden kaynaklanmaktadır. Göç işsizlik, konut açığı ve diğer alt yapı sorunlarını beraberinde getirmiştir. Bir ailede ortalama 4.9 kişi yaşamaktadır.Temel hedef ailede birey sayısını 4'e çekmektir
5- Etnik yapı:
Ülke nüfusunun %90`ı Müslüman, %10'u ise koptik hıristiyanlar ve diğerlerinden oluşmaktadır.
6- Kadın/erkek/genç/yaşlı:
Nüfusun %36'sı 14 yaşın altındadır. Ülkede 65 yaşın üstündeki yaşlı nüfusun genel nüfusa oranı %3,7'dir. Bebek ölümü %0.674 oranındadır. Nüfusun %51.17'sini erkekler, %48.83'ü kadınlar oluşturmaktadır. Ortalama yaşama ömrü erkeklerde 67, kadınlarda 69'dır.