İdrar kaçırma, kontrol edilemeyen ve istemsiz idrar tutamama halidir. Tıbbi adı üriner inkontinans olan şikayetin her yaşta olabilse de ileri yaşlarda daha sık görülür. Sürekli olarak tekrarlarsa hastalık olarak kabul edilen idrar kaçırma kişinin yaşam konforunu bozar, sosyal ve psikolojik sorunlara yol açabilir. İdrar kaçırma her iki cinste de görülebilirse de kadınlarda daha sık görülür. Görülme sıklığının nedenleri;
Aşağıda sıraladığımız durumlar sıklıkla idrar kaçırma nedenleri arasındadır:
Stres inkontinansı: Gülme, hapşırma, öksürme, ağır eşya kaldırma gibi idrar kesesinde basıncın arttığı durumlarda olan idrar kaçırma halidir. Sinir ve kas zayıflığına bağlıdır.
Sıkışma tipi idrar kaçırma: Burada hasta aniden idrara sıkışır ve kontrolsüz bir şekilde idrarını kaçırır. Mesanenin kontrolsüz kasılması söz konusudur.
Mix tip: Her iki durum aynı anda ve durumda vardır.
Kalıcı üriner idrar kaçırma, stres tipi, sıkışma tipi, mix (karışık) tip, uykuda idrar kaçırma, fonksiyonel tip, taşma tipi gibi bir çok alt grubu kapsar.
• Stres bağlı idrar kaçırma: Öksürmek, hapşırmak ya da ağır bir şey kaldırmak gibi durumlarda karın içi basınç artışının mesane üzerine yansıması ile birlikte meydana gelen idrar kaçırmadır.
• Urge (sıkışma) bağlı kaçırma: Aniden gelen idrara sıkışmayı takiben oluşan, istemsiz idrar kaçırmayı ifade eder. Yaşlı hastalarda en fazla görülen idrar kaçırma tipidir.
• Karışık tip kaçırma: Stres ve sıkışma tipi inkontinansın birlikte görüldüğü idrar kaçırma tipidir. Diğer tiplerin kombinasyonları nadir de olsa bir arada bulunabilir.
• Noktürnel enürezis: Geceleri uykuya daldıktan sonra farkında olmadan idrar kaçırmayı ifade eden inkontinans tipidir.
• Taşma tipi idrar kaçırma: Mesanenin aşırı gerilmesine bağlı olarak ortaya çıkar. Sık sık veya sürekli olarak sızıntı ve damlama şeklinde idrar kaçırma temel belirtisidir.
• Fonksiyonel kaçırma: İdrar yolları veya mesanede bir problem olmamasına rağmen, hastaların tuvalete zamanında ulaşamaması sonucu meydana gelen idrar kaçırmadır. Fiziksel ya da bilişsel kısıtlılıklar sonucu ortaya çıkar.
İdrar kaçırma bazen gün içerisinde tüketilen yiyecek ve içeceklerin idrar söktürücü gibi özellik göstermesine bağlı oluşabilir. Hem idrar miktarının artması hem de mesanenin uyarılmasıyla geçici tipte idrar kaçırma oluşur.
Alkol, kafein, gazlı - asitli içecekler, yapay tatlandırıcılar, acı ve baharatlı yiyecekler, sakinleştirici ve kas gevşetici gibi ilaçlara bağlı olarak geçici idrar kaçırma meydana gelebilir.
Aşağıda sıraladığımız durumlar sıklıkla idrar kaçırma nedenleri arasındadır:
- Obezite,
- İlerleyen yaş,
- İdrar torbası sarkması,
- Genetik,
- Kabızlık,
- Sistit,
- Vajinal enfeksiyonlar,
- İdrar yollarında
- Şeker hastalığı,
- Menopoz,
- Zor doğumlar,
- Kas gevşetici, tansiyon düşürücü, idrar söktürücü, sakinleştirici, depresyona karşı alınan ilaçlar, alerji ilaçları,
- Sinir sisteminin hastalığı
- Vajina ile mesane arasında fistül veya oluşan doku bozuklukları
Stres inkontinansı: Gülme, hapşırma, öksürme, ağır eşya kaldırma gibi idrar kesesinde basıncın arttığı durumlarda olan idrar kaçırma halidir. Sinir ve kas zayıflığına bağlıdır.
Sıkışma tipi idrar kaçırma: Burada hasta aniden idrara sıkışır ve kontrolsüz bir şekilde idrarını kaçırır. Mesanenin kontrolsüz kasılması söz konusudur.
Mix tip: Her iki durum aynı anda ve durumda vardır.
Kalıcı üriner idrar kaçırma, stres tipi, sıkışma tipi, mix (karışık) tip, uykuda idrar kaçırma, fonksiyonel tip, taşma tipi gibi bir çok alt grubu kapsar.
• Stres bağlı idrar kaçırma: Öksürmek, hapşırmak ya da ağır bir şey kaldırmak gibi durumlarda karın içi basınç artışının mesane üzerine yansıması ile birlikte meydana gelen idrar kaçırmadır.
• Urge (sıkışma) bağlı kaçırma: Aniden gelen idrara sıkışmayı takiben oluşan, istemsiz idrar kaçırmayı ifade eder. Yaşlı hastalarda en fazla görülen idrar kaçırma tipidir.
• Karışık tip kaçırma: Stres ve sıkışma tipi inkontinansın birlikte görüldüğü idrar kaçırma tipidir. Diğer tiplerin kombinasyonları nadir de olsa bir arada bulunabilir.
• Noktürnel enürezis: Geceleri uykuya daldıktan sonra farkında olmadan idrar kaçırmayı ifade eden inkontinans tipidir.
• Taşma tipi idrar kaçırma: Mesanenin aşırı gerilmesine bağlı olarak ortaya çıkar. Sık sık veya sürekli olarak sızıntı ve damlama şeklinde idrar kaçırma temel belirtisidir.
• Fonksiyonel kaçırma: İdrar yolları veya mesanede bir problem olmamasına rağmen, hastaların tuvalete zamanında ulaşamaması sonucu meydana gelen idrar kaçırmadır. Fiziksel ya da bilişsel kısıtlılıklar sonucu ortaya çıkar.
İdrar kaçırma bazen gün içerisinde tüketilen yiyecek ve içeceklerin idrar söktürücü gibi özellik göstermesine bağlı oluşabilir. Hem idrar miktarının artması hem de mesanenin uyarılmasıyla geçici tipte idrar kaçırma oluşur.
Alkol, kafein, gazlı - asitli içecekler, yapay tatlandırıcılar, acı ve baharatlı yiyecekler, sakinleştirici ve kas gevşetici gibi ilaçlara bağlı olarak geçici idrar kaçırma meydana gelebilir.
