- Konu Sahibi ProfDrBulentTiras
HGB Nedir? Hemoglobin (HGB), akciğerlerden vücut dokularına oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerinde bulunan bir protein olduğundan, vücutta önemli bir role sahiptir. Bu nedenle, HGB seviyelerinin anormal derecede düşük ya da yüksek olması, ciddi hastalıklara neden olabilir.
Bu yazıda, HGB’nin ne olduğuna, neden önemli olduğuna, normal HGB seviyelerine, düşüklüğünün ne anlama geldiğine ve kimlerde HGB seviyelerine bakıldığından bahsedeceğiz…
Hemoglobin (HGB) Nedir?
HGB, kırmızı kan hücrelerinde bulunur ve oksijeni akciğerlerden vücuttaki dokulara verimli bir şekilde taşır. Ayrıca, karbondioksit ve hidrojenin akciğerlere geri taşınmasına da yardımcı olarak O2 ve NO’ya bağlanabilir.
Kırmızı kan hücrelerinde dört zincirden oluşan bir protein olan HGB’nin zincirlerinin her biri, kan dolaşımında oksijeni taşıyan demir içeren heme olarak bilinen bir bileşik de içerir. Anormal olduğu durumlarda, kırmızı kan hücrelerinde anormal şekil sorunlarına neden olabilir.
HGB, akciğerlerdeki kılcan damarlardan oksijeni bağlayarak ve vücuttaki tüm dokulara taşıyarak işlev görür. Karbon monoksit ve nitrik oksit de HGB ile bağlanabilir. Karbon monoksit zehirlenmesinin bu kadar ciddi olmasının nedeni ise, oksijenden çok daha kolay bağlanmasıdır.
HGB Kaç Olmalı?
HGB seviyesi, genellikle tam kan sayımının bir parçası olarak kabul edilir. Normal HGB seviyesi, kişinin yaşına ve cinsiyetine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Ortalama aralık;
HGB Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
HGB düşüklüğü, kansızlık olarak adlandırılır. Kansızlığın nedeni, HGB ya da vücuttaki kırmızı kan hücrelerinin sayısını etkileyen herhangi bir şey olabilir. Kırmızı kan hücrelerinde bir kayıp ya da kemik iliğinde üretim eksikliği olması durumunda, hücreler kan dolaşımında parçalanabilir. HGB düşüklüğünde, aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok olası faktörden bahsedilebilir:
Yüksek HGB seviyeleri ile ilişkilendirilen bazı durumlar vardır. HGB yüksekliği, vücuda daha fazla oksijen sağlamaya çalışmak için telafi edici bir mekanizmadır. HGB seviyeleri, aşağıdaki koşullarda yükselmektedir:
HGB Testi Kimlere Yapılır?
HGB testi, hemoglobin seviyelerinin belirlenmesi için bir kan örneği alınarak yapılır. Bir tam kan sayımı testinin bir parçası olarak istenebilir. Tam kan sayımı testinde, beyaz kan hücreleri ve trombositler gibi kanın diğer önemli bileşenleri de ölçülür. Bu hücrelerden herhangi birinde anormal seviyeler, kan bozukluklarını ya da altta yatan diğer sağlık sorunlarını gösterebilir. Doktorunuz, aşağıdaki gibi nedenlerde de HGB testi talep edebilir:
HGB testi için aç kalmanıza gerek yoktur. Ancak, aynı anda kanınızın kimyası da test edilecekse, kan alımından 12 saat önce yiyecek ve içecekten kaçınmanız gerekebilir. Ancak, bol su içmeniz gerekir.
Düşük HGB Seviyesi Belirtileri
Düşük HGB seviyeleri, kansızlık olarak da bilinir. Kansızlık, birçok duruma bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle, belirtiler büyük ölçüde değişkenlik göstermektedir. Genel olarak düşük HGB seviyesi belirtileri şöyledir:
HGB seviyeleri, aşağıdaki faktörlere bağlı olarak düşebilir:
Sonuç olarak…
Kırmızı kan hücrelerinde bulunan bir protein olan hemoglobin (HGB), vücutta kritik bir öneme sahiptir. Kan kaybına bağlı olarak, menopoz öncesi dönemde, HGB seviyelerini etkileyen tıbbi koşullarda, demir yönünden eksik bir beslenme, B12 ve folat eksikliğinde ve daha pek çok faktöre bağlı olarak HGB seviyelerinde değişimler meydana gelebilir.
Anormal HGB seviyeleri ile ilgili belirtiler yaşıyorsanız ya da hamileyseniz, doktorunuz HGB testi yapabilir ya da bir tam kan sayımının parçası olarak HGB seviyelerinize bakabilir. Belirtiler ne kadar erken fark edilir ve teşhis ne kadar erken yapılırsa, başarılı bir tedavi görme şansınız o kadar yükselmektedir.
Herhangi bir yüksek ya da düşük HGB seviyesi semptomu yaşıyorsanız, doktorunuzu bilgilendirin. Ek olarak; ailede kemik iliği, kan bozuklukları gibi öyküler varsa, muhtemelen düzenli aralıklarla HGB testleri yaptırmanız gerekecektir.
Bu yazıda, HGB’nin ne olduğuna, neden önemli olduğuna, normal HGB seviyelerine, düşüklüğünün ne anlama geldiğine ve kimlerde HGB seviyelerine bakıldığından bahsedeceğiz…
Hemoglobin (HGB) Nedir?
HGB, kırmızı kan hücrelerinde bulunur ve oksijeni akciğerlerden vücuttaki dokulara verimli bir şekilde taşır. Ayrıca, karbondioksit ve hidrojenin akciğerlere geri taşınmasına da yardımcı olarak O2 ve NO’ya bağlanabilir.
Kırmızı kan hücrelerinde dört zincirden oluşan bir protein olan HGB’nin zincirlerinin her biri, kan dolaşımında oksijeni taşıyan demir içeren heme olarak bilinen bir bileşik de içerir. Anormal olduğu durumlarda, kırmızı kan hücrelerinde anormal şekil sorunlarına neden olabilir.
HGB, akciğerlerdeki kılcan damarlardan oksijeni bağlayarak ve vücuttaki tüm dokulara taşıyarak işlev görür. Karbon monoksit ve nitrik oksit de HGB ile bağlanabilir. Karbon monoksit zehirlenmesinin bu kadar ciddi olmasının nedeni ise, oksijenden çok daha kolay bağlanmasıdır.
HGB Kaç Olmalı?
HGB seviyesi, genellikle tam kan sayımının bir parçası olarak kabul edilir. Normal HGB seviyesi, kişinin yaşına ve cinsiyetine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Ortalama aralık;
- Yenidoğan bebekler 17-22 g/dl
- 1 aylık bebeklerde 11-15 g/dl
- Çocuklarda 11-13 g/dl
- Yetişkin bir erkek için 13.8- 17.2 g/dl
- Yetişkin bir kadın için 12.1 – 15.1 g/dl
- Orta yaş üzeri erkeklerde 12.4 – 14.9 g/dl
- Orta yaş üzeri kadınlarda 11.7-13.8 g/dl
HGB Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
HGB düşüklüğü, kansızlık olarak adlandırılır. Kansızlığın nedeni, HGB ya da vücuttaki kırmızı kan hücrelerinin sayısını etkileyen herhangi bir şey olabilir. Kırmızı kan hücrelerinde bir kayıp ya da kemik iliğinde üretim eksikliği olması durumunda, hücreler kan dolaşımında parçalanabilir. HGB düşüklüğünde, aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok olası faktörden bahsedilebilir:
- Kan Kaybı: Geçirilen bir cerrahi operasyon, ağır geçen adet dönemleri, mide-bağırsak sisteminde kan kaybı ya da herhangi bir kanama olabilir.
- Menopoz Öncesi: Menopoz öncesi dönemdeki kadınların aylık kan kaybı nedeniyle, HGB düşüklüğüne sahip olma olasılığı erkeklerden çok daha yüksektir.
- Üretim Eksikliği: Kemik iliğinde hücre üretimi eksikliği, kemik iliği yetmezliği, lösemi ya da meme kanseri nedeniyle ortaya çıkabilir.
- Kırmızı Kan Hücrelerinin Parçalanması: Yoğun bir kansızlık durumunda, kan hücreleri parçalanabilir.
- Besin Yetersizliği: Beslenme programındaki demir eksikliği ve buna bağlı kansızlık, ayrıca B12 ve folik asit eksikliğinde olabilir.
- Böbrek Hastalığı
Yüksek HGB seviyeleri ile ilişkilendirilen bazı durumlar vardır. HGB yüksekliği, vücuda daha fazla oksijen sağlamaya çalışmak için telafi edici bir mekanizmadır. HGB seviyeleri, aşağıdaki koşullarda yükselmektedir:
- KOAH gibi akciğer hastalıkları
- Doğuştan var olan kalp hastalıkları
- Sağ kalp yetmezliği
HGB Testi Kimlere Yapılır?
HGB testi, hemoglobin seviyelerinin belirlenmesi için bir kan örneği alınarak yapılır. Bir tam kan sayımı testinin bir parçası olarak istenebilir. Tam kan sayımı testinde, beyaz kan hücreleri ve trombositler gibi kanın diğer önemli bileşenleri de ölçülür. Bu hücrelerden herhangi birinde anormal seviyeler, kan bozukluklarını ya da altta yatan diğer sağlık sorunlarını gösterebilir. Doktorunuz, aşağıdaki gibi nedenlerde de HGB testi talep edebilir:
- Ailede kan hastalıkları öyküsü varsa
- Bir enfeksiyonunuz varsa
- Yeterince demir almıyorsanız
- Ameliyat ya da bir travma sonrası çok fazla kan kaybettiyseniz
- Hamileyseniz
- HGB seviyelerini etkileyebilecek bir sağlık sorununuz varsa
HGB testi için aç kalmanıza gerek yoktur. Ancak, aynı anda kanınızın kimyası da test edilecekse, kan alımından 12 saat önce yiyecek ve içecekten kaçınmanız gerekebilir. Ancak, bol su içmeniz gerekir.
Düşük HGB Seviyesi Belirtileri
Düşük HGB seviyeleri, kansızlık olarak da bilinir. Kansızlık, birçok duruma bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle, belirtiler büyük ölçüde değişkenlik göstermektedir. Genel olarak düşük HGB seviyesi belirtileri şöyledir:
- Yorgunluk ve halsizlik
- Cilt renginde solukluk
- Nefes darlığı
- Kalp atış hızında anormallikler
- Göğüste ağrı
- El ve ayaklarda şişlik
- Fiziksel aktivite sırasında sorun
- Baş ağrısı
HGB seviyeleri, aşağıdaki faktörlere bağlı olarak düşebilir:
- Demir yönünden eksik bir beslenme
- Folat ve B12 eksikliği
- Mide ülseri, mide kanseri, kolon kanseri
- İç yaralanmaya bağlı iç kanama
- Hipotiroidizm
- Genişlemiş bir dalak
- Lösemi gibi olumsuz kemik iliği koşulları
- Kronik böbrek hastalıkları
Sonuç olarak…
Kırmızı kan hücrelerinde bulunan bir protein olan hemoglobin (HGB), vücutta kritik bir öneme sahiptir. Kan kaybına bağlı olarak, menopoz öncesi dönemde, HGB seviyelerini etkileyen tıbbi koşullarda, demir yönünden eksik bir beslenme, B12 ve folat eksikliğinde ve daha pek çok faktöre bağlı olarak HGB seviyelerinde değişimler meydana gelebilir.
Anormal HGB seviyeleri ile ilgili belirtiler yaşıyorsanız ya da hamileyseniz, doktorunuz HGB testi yapabilir ya da bir tam kan sayımının parçası olarak HGB seviyelerinize bakabilir. Belirtiler ne kadar erken fark edilir ve teşhis ne kadar erken yapılırsa, başarılı bir tedavi görme şansınız o kadar yükselmektedir.
Herhangi bir yüksek ya da düşük HGB seviyesi semptomu yaşıyorsanız, doktorunuzu bilgilendirin. Ek olarak; ailede kemik iliği, kan bozuklukları gibi öyküler varsa, muhtemelen düzenli aralıklarla HGB testleri yaptırmanız gerekecektir.
