- Konu Sahibi ProfDrBulentTiras
Pek çok ebeveyn bebeklerin bir yaşından önce ham bal yedirilmemesi gerektiğini bilmektedir. Çünkü ham balda botulizm enfeksiyonuna neden olan bakteri olma riski bulunmaktadır. Baldaki bu bakteri bebeklerde botulizme neden olabilir.1 yaşından küçük bebeklerin sindirim sistemleri henüz ham baldaki bakterilerle başa çıkacak kadar gelişmemiştir. Bu nedenle ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), 1 yaşından küçük bebeklere ham bal yedirilmemesini önermektedir.
Peki 1 yaşından küçük bebekler için geçerli olan bu kural, henüz anne karnında olan bebekler için de geçerli midir? Hamilelerin bal yemesi güvenli midir ya da bal yemenin anne karnındaki bebeğe bir zararı var mıdır?
CDC’ye göre bal ile ilgili en önemli risk balın ham olmasıyla ilgili. Ham balın içerisinde botulizme yol açan bakteriler bulunuyor. Botulizm, vücutta felce neden olabilen Clostridium botulinum bakterileri tarafından üretilen sporlar nedeniyle meydana gelmektedir.
Bakteri sporları vücuda girdiği zaman botulinum toksini üretir. Bu toksin insanlar için tehlikelidir ve vücutta felce neden olabilir. Botulizm, toprakta ve tozda bulunan bir bakteri nedeniyle meydana gelir, yani aslında her zaman etrafımızdadır. Bu bakteri halıdan mutfak tezgahına kadar evdeki her yüzeyde temizlik yapılsa dahi bulunmaktadır.
Sağlıklı çocuklar ve ebeveynler için bu bakteriyi sindirmek genelde zararlı değildir ve botulizm hastalığı belirtilerinin görülmesine yol açmaz.
Bununla birlikte yetişkinler ve çocuklar, küçük bebeklerden farklıdır. Bazı bebekler botulizm sporlarını sindirdikten sonra hastalığı geliştirmeye yatkın olabilmektedir.
Balda Colostridium sporları bulunduğu için bebeğin bal yemesi durumunda bakteri sporları doğrudan bebeğin sindirim sistemine yöneleceği için bebekler açısından risk oluşturmaktadır.
Bebeğin sindirim sistemi yeterince gelişmemiştir ve bakterinin zarar vermemesine yetecek kadar “iyi” bakteri bulundurmamaktadır ve bebeğin bağışıklık fonksiyonu kötü bakterilerle savaşmak için yeterli değildir.
Botulizm sporları bebeğin sindirim kanalına girdiği zaman kolayca büyüyebilir ve botulizm toksini üretebilir. Bu toksin belirtilere neden olan tehlikeli bir maddedir.
Hamileyseniz ya da yakın zamanda hamile kalmayı planlıyorsanız, hamilelerin ne yiyip ne yiyemeyecekleri konusundaki kurallar ve kısıtlamalar hakkında çok şey duymuşsunuzdur.
Anne ve bebek için hangi gıdaların faydalı olduğuyla ilgili doktorların ve sağlık uzmanlarının pek çok tavsiyesi bulunmaktadır. Ancak hamilelikte tüketilmesi faydalı olan yiyeceklerin yanı sıra fetüse zarar verebilecek şeyleri bilmek de önemlidir.
Hamilelikte ne yiyip ne yemeyeceğiniz konusunda duyduklarınız özellikle de ilk kez anne olacaksanız kafa karıştırıcı olabilir. Hatta daha önce anne olmuş kadınlar için de beslenme konusu zor olabilmektedir. Çünkü beslenme ve bebek için en iyi olanın ne olduğu konusundaki kurallar sanki sürekli değişiyormuş gibi gelebilir.
Bununla birlikte hamilelikte bal tüketmenin zararlı olup olmadığını merak ediyorsanız bu sorunun cevabı basittir: Evet, hamilelikte bal yemek güvenlidir. Hamilelikte uzak durulması gereken gıdalar arasında bal bulunmamaktadır.
Balın hamileler için güvenli olmasının iki nedeni bulunmaktadır:
Annenin sindirim sistemi toksinlerle başa çıkabilir: Yetişkinlerin sindirim sistemi Clostridium toksinlerinin çoğalmasının önüne geçebilmektedir. Çünkü yetişkinlerin sindirim sistemindeki mikrobiyom yeterince gelişmiştir.
Yetişkinlerin sindirim sistemindeki koruyucu flora sporların gelişmesinin önüne geçmekte ve bu sayede botulizmin gelişmesini engellemektedir.
Floranın daha koruyucu olması bakterilerin büyümesi için daha az alan olması anlamına gelir. Bakterilerin büyümesi için yeterince yer olmaması iyi bir şeydir. Botulizm çoğu zaman sağlıklı bir sindirim sisteminde büyüyememektedir.
Kadınların bağışıklık sisteminin hamilelik sırasında daha zayıf olduğu doğru olsa da sağlıklı hamileliklerde sindirim sistemi florasında botulizm riskini arttıracak değişiklikler olmaz.
Toksinin bebeğe geçmesi pek mümkün değildir: 2010 yılında yayınlanan araştırmaya göre moleküler ağırlığı gereği botulinum toksinin plasentadan geçip bebeğe ulaşması pek mümkün değil.
Yani hamile kadın bal yediğinde botulizm sporları kendi vücudunda kalmakta ve bebeğe geçmemektedir.
Tahmin edebileceğiniz üzere botulizm hamilelikte oldukça nadir olarak görüldüğünden dolayı bakterinin hamile kadınlar ve bebekleri üzerindeki etkileri tam olarak bilinmemektedir.
Bununla birlikte botulizm toksinlerinin plasentadan geçmemesi demek, hamilelikte botulizm geçiren kadınların bebekleri üzerinde herhangi bir olumsuz etki görülmediği anlamına gelmektedir.
Hamileliği sırasında botulizmden etkilenmiş olan kadınların bebeklerinde doğum kusurları ya da botulizm görüldüğüne dair kanıtlar bulunmamaktadır.
Bu yazıda bal ve botulizmden bahsetmiş olsak da balın bazı faydaları da bulunmaktadır. Balın genel olarak vitamin ya da mineraller açısından zengin bir kaynak olmadığı düşünülse de besin açısından bazı yararları vardır.
Bal yemenin astım, yaraların iyileşmesi ve öksürük ile ağrıyan boğazı rahatlatma konularında faydası olduğunu gösteren sınırlı sayıda araştırma bulunmaktadır.
Bal lezzetli bir yiyecek olmakla birlikte yerel arıların ve bitkilerin çeşitlerine göre çeşitli tatları bulunmaktadır. Bu nedenle bal tatlılarda da şekerlendirme amacıyla kullanılmaktadır.
Peki 1 yaşından küçük bebekler için geçerli olan bu kural, henüz anne karnında olan bebekler için de geçerli midir? Hamilelerin bal yemesi güvenli midir ya da bal yemenin anne karnındaki bebeğe bir zararı var mıdır?
Bal neden zehirler?
CDC’ye göre bal ile ilgili en önemli risk balın ham olmasıyla ilgili. Ham balın içerisinde botulizme yol açan bakteriler bulunuyor. Botulizm, vücutta felce neden olabilen Clostridium botulinum bakterileri tarafından üretilen sporlar nedeniyle meydana gelmektedir.
Bakteri sporları vücuda girdiği zaman botulinum toksini üretir. Bu toksin insanlar için tehlikelidir ve vücutta felce neden olabilir. Botulizm, toprakta ve tozda bulunan bir bakteri nedeniyle meydana gelir, yani aslında her zaman etrafımızdadır. Bu bakteri halıdan mutfak tezgahına kadar evdeki her yüzeyde temizlik yapılsa dahi bulunmaktadır.
Sağlıklı çocuklar ve ebeveynler için bu bakteriyi sindirmek genelde zararlı değildir ve botulizm hastalığı belirtilerinin görülmesine yol açmaz.
Bununla birlikte yetişkinler ve çocuklar, küçük bebeklerden farklıdır. Bazı bebekler botulizm sporlarını sindirdikten sonra hastalığı geliştirmeye yatkın olabilmektedir.
Balda Colostridium sporları bulunduğu için bebeğin bal yemesi durumunda bakteri sporları doğrudan bebeğin sindirim sistemine yöneleceği için bebekler açısından risk oluşturmaktadır.
Bebeğin sindirim sistemi yeterince gelişmemiştir ve bakterinin zarar vermemesine yetecek kadar “iyi” bakteri bulundurmamaktadır ve bebeğin bağışıklık fonksiyonu kötü bakterilerle savaşmak için yeterli değildir.
Botulizm sporları bebeğin sindirim kanalına girdiği zaman kolayca büyüyebilir ve botulizm toksini üretebilir. Bu toksin belirtilere neden olan tehlikeli bir maddedir.
Hamile kadınlar bal yiyebilir mi?
Hamileyseniz ya da yakın zamanda hamile kalmayı planlıyorsanız, hamilelerin ne yiyip ne yiyemeyecekleri konusundaki kurallar ve kısıtlamalar hakkında çok şey duymuşsunuzdur.
Anne ve bebek için hangi gıdaların faydalı olduğuyla ilgili doktorların ve sağlık uzmanlarının pek çok tavsiyesi bulunmaktadır. Ancak hamilelikte tüketilmesi faydalı olan yiyeceklerin yanı sıra fetüse zarar verebilecek şeyleri bilmek de önemlidir.
Hamilelikte ne yiyip ne yemeyeceğiniz konusunda duyduklarınız özellikle de ilk kez anne olacaksanız kafa karıştırıcı olabilir. Hatta daha önce anne olmuş kadınlar için de beslenme konusu zor olabilmektedir. Çünkü beslenme ve bebek için en iyi olanın ne olduğu konusundaki kurallar sanki sürekli değişiyormuş gibi gelebilir.
Bununla birlikte hamilelikte bal tüketmenin zararlı olup olmadığını merak ediyorsanız bu sorunun cevabı basittir: Evet, hamilelikte bal yemek güvenlidir. Hamilelikte uzak durulması gereken gıdalar arasında bal bulunmamaktadır.
Balın hamileler için güvenli olmasının iki nedeni bulunmaktadır:
Annenin sindirim sistemi toksinlerle başa çıkabilir: Yetişkinlerin sindirim sistemi Clostridium toksinlerinin çoğalmasının önüne geçebilmektedir. Çünkü yetişkinlerin sindirim sistemindeki mikrobiyom yeterince gelişmiştir.
Yetişkinlerin sindirim sistemindeki koruyucu flora sporların gelişmesinin önüne geçmekte ve bu sayede botulizmin gelişmesini engellemektedir.
Floranın daha koruyucu olması bakterilerin büyümesi için daha az alan olması anlamına gelir. Bakterilerin büyümesi için yeterince yer olmaması iyi bir şeydir. Botulizm çoğu zaman sağlıklı bir sindirim sisteminde büyüyememektedir.
Kadınların bağışıklık sisteminin hamilelik sırasında daha zayıf olduğu doğru olsa da sağlıklı hamileliklerde sindirim sistemi florasında botulizm riskini arttıracak değişiklikler olmaz.
Toksinin bebeğe geçmesi pek mümkün değildir: 2010 yılında yayınlanan araştırmaya göre moleküler ağırlığı gereği botulinum toksinin plasentadan geçip bebeğe ulaşması pek mümkün değil.
Yani hamile kadın bal yediğinde botulizm sporları kendi vücudunda kalmakta ve bebeğe geçmemektedir.
Tahmin edebileceğiniz üzere botulizm hamilelikte oldukça nadir olarak görüldüğünden dolayı bakterinin hamile kadınlar ve bebekleri üzerindeki etkileri tam olarak bilinmemektedir.
Bununla birlikte botulizm toksinlerinin plasentadan geçmemesi demek, hamilelikte botulizm geçiren kadınların bebekleri üzerinde herhangi bir olumsuz etki görülmediği anlamına gelmektedir.
Hamileliği sırasında botulizmden etkilenmiş olan kadınların bebeklerinde doğum kusurları ya da botulizm görüldüğüne dair kanıtlar bulunmamaktadır.
Önemli Bir Uyarı
Hamilelikte bal yenmesi genelde güvenli olarak düşünülse de inflamatuar bağırsak hastalığı (İBH) gibi sindirim sistemi sorunu olan kadınların hamilelikleri boyunca bal yerken daha dikkatli olmaları gerekir.
Sindirim rahatsızlıklarınız varsa hamileliğinizde bal yemenizin güvenli olup olmadığını ve botulizm toksini bakımından risk durumunuzun ne olduğunu doktorunuza sorabilirsiniz.
Sindirim kanalının ya da floranın normal olarak işlemediği her rahatsızlık (bağışıklık bozukluklarından yapısal bozukluklara kadar her şey olabilir), hamilelerde botulizm gelişme riskini etkileyebilir.
Ayrıca normal beslenme düzeninizin bir parçası olarak çok fazla bal tükettiyseniz ve son zamanlarda antibiyotik kullandıysanız ya da yakın zamanda antibiyotik kullanmanız gerekecekse doktorunuza danışmak isteyebilirsiniz. Antibiyotikler, bağırsaklardaki normal florayı etkileyebildiği için her tür enfeksiyona karşı daha açık hale gelmenize neden olabilirler.
Hamileliğinizde bal tüketmek istiyorsanız, dikkat etmeniz gereken bir diğer konu ise aldığınız balın pastörize ve sertifikalı olmasıdır. Hamilelik sırasında ham balın da güvenli olduğu düşünülse de balınızı güvenilir bir yerden almanız önemlidir.
Bal şekerli bir yiyecek olduğu için tüketiminizi sınırlamanız faydalı olacaktır. Hamileliğinizde kilonuza dikkat ediyorsanız, doktorunuz fazla şekerden kaçınmanızı önerdiyse ya da gebelik diyabeti gibi bir sağlık sorununuz varsa şeker tüketiminizi kısıtlamak isteyebilirsiniz.
Balın Sağlığa Faydaları
Bu yazıda bal ve botulizmden bahsetmiş olsak da balın bazı faydaları da bulunmaktadır. Balın genel olarak vitamin ya da mineraller açısından zengin bir kaynak olmadığı düşünülse de besin açısından bazı yararları vardır.
Bal yemenin astım, yaraların iyileşmesi ve öksürük ile ağrıyan boğazı rahatlatma konularında faydası olduğunu gösteren sınırlı sayıda araştırma bulunmaktadır.
Bal lezzetli bir yiyecek olmakla birlikte yerel arıların ve bitkilerin çeşitlerine göre çeşitli tatları bulunmaktadır. Bu nedenle bal tatlılarda da şekerlendirme amacıyla kullanılmaktadır.
Sonuç Olarak
Hamileliğinizde beslenme düzeninize dikkat etmeniz önemlidir ve kendi sağlığınız ile bebeğinizin sağlığı için gerekli vitaminler ile mineralleri almanız gerekir. Hamileliğiniz sırasında balı hayatınızdan çıkarmanıza gerek yoktur.
Bununla birlikte çiğ yiyeceklerin içerisinde siz ve bebeğiniz için zararlı bakteriler olabileceği için bu yiyecekler konusunda dikkatli olmalısınız. Ancak genel olarak ham bal, diğer çiğ yiyecekler gibi risk taşımamaktadır.
Hem anne hem de karnındaki bebek için balın bir sakıncası bulunmamaktadır. Bu nedenle istiyorsanız çayınızı bal ile tatlandırabilir, balı tatlılarınıza koyabilir, boğazınızı rahatlatmak için bal tüketebilirsiniz.
Bal yemeyi seviyor ve hamileliğinizde bal yemeye devam etmek istiyorsanız, pastörize edilmiş ve sertifikalı olan balları tercih etmeniz önemlidir. Bu sayede balın içerisinde başka kirleticiler olmadığından da emin olmuş olursunuz.