Güneş Ocağı Nedir ve Güneşle Nasıl Yemek Pişirilir?

Yaz aylarında günde iki öğün yemeği kolayca pişirebilen çevreci bir yöntem olan“Güneş Ocakları”nı kullanmaya uygun bir coğrafyada yaşıyoruz ve böyle yöntemlere çok ihtiyacımız var.
Dünyamızda yaşayan insan sayısı gittikçe artıyor. Daha çok insanı barındırmak ve beslemek zorunda olan gezegenimizi her yıl daha çok kirletiyoruz. Küresel ısınmanın neticeleri apaçık ortada. İklimler değişti, artık New York kentine kadar ulaşan kasırgalar görmekteyiz.



İleri teknoloji üreten Japonya ve Almanya rüzgar ile güneşe dönerken, Türkiye’mize - radyoaktif atıkları ne yapacağını bilmeden - yeni nükleer enerji santralleri planlanıyor.

11 Mart 2011’de Japonya 9 kuvvetinde depreme hazırlıklı olduğunu sanıyordu. Ardından gelen tsunami nükleer felakete yol açtı. Ne yazık ki ülkemiz de de deprem ülkesi ve Soma 2014 kömür madeni felaketlerinden çok daha kötüsünü yaşamak istemeyiz.

Asya, Afrika, Amerika, Avustralya gibi kıtalarda yüzlerce ülkede kullanılan güneşle pişirme yöntemleri Türkiye’mizde henüz yaygınlaşamadı. Güneş ve rüzgar gibi enerji kaynaklarından daha iyi yararlanmamızın zamanıdır!

Güneş ışığı üstümüze yağan paradır !

Yılda 2300 saat güneş alan bölgelerimiz var. Özellikle Güney ve Güneydoğu illerimizde güneşle pişirme daha etkili olacaktır. Dağların tepesinde olsanız bile eğer güneş ocağı ve ince siyah tencereniz varsa suyu kaynatabilir, yemeği pişirebilirsiniz.

Güneş ışınları ile yemek pişiren aletler üç gruba ayrılabilir:

1. “Cookit” tabir edilen basit katlanır kartondan “Güneş Ocağı” en ekonomik ve taşınabilir olan pratik bir modeldir. Tencere bir şeffaf torba içinde kullanılır. Aşağıdaki diğer 2 tip kutu ve aynalı çanak fırınlarda şeffaf torbaya gerek duyulmaz.
2. Yurtdışında “Box cooker” denilen, ısıyı hapseden, izolasyonlu - kapalı tip- kutu güneş fırınlarının değişik boy ve cinsleri vardır.
3. Dairesel ayna tarzında – çanak uydu antenlerine benzeyen, çok güçlü güneş fırınları da geliştirilmiştir. Çapları 1 metreden birkaç metreye kadar büyük fırınlar da vardır. Aynanın odak noktasına yerleştirilen siyah tencere ile kolayca 200 C’ye çıkılarak yemek pişirilir. Bu çanak tipli parlak aynalar büyük aş evlerinde, endüstriyel uygulamalarda kullanılmaktadır.

Bu üç fırın tipinin birçok değişik güneş fırın modelleri mevcuttur.

Elektrik takviyeliler, borcamdan torbasız (güneş ocağında) kullanılanlar, yavaş pişirmeyi sürdüren kaplar, güneşle su/süt pastörize etmeyi kolaylaştıran aksesuarlar üretilmiştir. Bulutlu günler için yüksek randımanlı odun sobaları da yapılmıştır.

2000 yılında bir gazete haberinde Peru Güney Amerika’da kutu tipi güneş fırınları ile öğle yemeği yapan bir lokantanın resimleri vardı.

Yukarıda verdiğim ilk iki tip güneş fırınında sera etkisi ile ısı ince tencerelerce yemeğe iletilir. Burada, birinci tipe giren “Basit Güneş Ocağı” modeli üzerinde duracağım.

Katlanabilir bir model olan "Basit Güneş Ocağı" ile yemek yapmak istiyorsanız, pişireceklerinizi bir akşam önceden hazır ediniz. Buzluktan sabah çıkarmayın.

Güneşle pişirme için gerekli olan malzemeler şunlardır:

• Tencereye konacak yemek (mümkün olduğu kadar ılık olsun)
• Bir adet “Basit Güneş Ocağı”
• İki adet çamaşır maşası (ahşap olanlar daha uzun dayanır)
• 1 şeffaf polipropilen fırın torbası 50* 60 cm gibi ebatlarda
• Torbanın ağzını bağlayacak ip veya tel
• Bir strafor veya tahta parçası (yaklaşık 15 cm * 15 cm * 2 cm ebatlarında)
• 3.5 – 4 litre hacminde ince siyah kapaklı tencere (Burada siyah emaye metal veya alüminyum siyah tencere ve kapağının dışı siyah mat boyalı olanlar tercih edilir. Eğer dışı siyah ise ince çelik tencere de kullanılabilir. Seçeceğiniz tencerenin kapağı iyi kapanmalıdır.
• Varsa fırın termometresi. Torbayı bağlamadan önce kapağın üstüne yerleştirilir. Böylece tencerenin ısısını kolayca görürsünüz.

Güneş ocağında yemekler nasıl pişirilir?

1. Güneş ocağını sabah erkenden- saat 8:00 gibi - güneşe saat sabah 10:00'da dik bakacak konumda, çok rüzgar almayan ve güneye bakan bir yere yerleştiriniz.Ocağınızın 4-5 saat süre ile gölgede kalmayacağı bir yer seçiniz. Yer nemli ise, kartonun ıslanmaması için altına bir naylon örtü sermek gerekir.
2. Tahta veya strafor nihaleyi karton ocağının tam altına ve ortasına gelecek şekilde yerleştirin.
3. Yemeği tencereye koyun, tencereyi çok doldurmamaya dikkat edin. Fazla yemek pişirmek isterseniz ocakları ve tencereleri birden fazla kullanınız. Bu durumda hangi tencerede ne yemek olduğunu bir kenarına not etmenizde yarar vardır. Fotoğrafa dikkatli bakınız, köşede maşayla tutturulmuş küçük etiketi göreceksiniz. Buna yemeğin cinsini ve başlama saatini de yazınız.
4. Şeffaf fırın torbasının yırtık veya delik olmadığını kontrol edin. Boş torbayı balon gibi şişirerek bunu kolayca test edebilirsiniz.
5. Torbanın içine tencereyi dikkatlice yerleştirin. Torba fazla şişirmeden, tencereninyaklaşık yarısı yemek dolu iken torbanın ağzını sıkıca bağlayın.
6. Dolu tencereyi folyolu kartona değmeyecek şekilde – ocağın ortasındaki nihalenin üzerine dikkatlice yerleştirin.
7. Artık güneşe yemeğinizi teslim edip gidebilirsiniz. Tencereniz normal şartlarda 120 derecede ısınıp o sıcaklıkta kalacaktır. Yemeklere fazla su eklemeden, kendi suyunda pişmesi daha sağlıklıdır.
8. Taze mısır 30-40 dakikada pişer, etli tavuklu sebzeli yemekler ise en fazla 3.5 – 4 saat gibi sürede pişecektir.
9. Yemeğin 4 saatten uzun bir süre güneşte kalmasının bir zararı yoktur. Su kaybetmediği için kurumaz, yemeğin dibi tutmaz. Sıcak yemeği kontrol ederken muhakkak fırın eldiveni ile tencereyi tutunuz. Sık sık açıp kontrol etme, tadına bakma lüksünüz yoktur. Açılan tencere soğur ve pişirme süresinin uzamasına neden olur.

Yemeği akşam yemek istiyorsanız, sabahtan ocağı- güneşin saat 14:00 de dik geleceği şekilde – dışarıya yerleştirmeniz daha uygun olacaktır. Bu durumda, akşamüstü saat 17:00- 18:00 olduğunda sıcak yemeğiniz sizi bekleyecektir.

Yaz aylarında güneş ocağının öndeki düz kısmını dikeye yakın ayarlayınız. Kartonun iki kulağına birer çamaşır maşası tutturarak ön kısmı ayarlayın. Bahar aylarında güneş yatık geçeceğinden öndeki düz karton parçayı (fotografta olduğu gibi) daha yatay durumda tutturmak iyidir.

Bulgur ve pirinç pilavında su miktarı açık tencerede pişenden az olmalıdır.İlk denemelerde süreleri ve miktarları not ediniz. Denenmiş güneş yemeği tariflerini daha sonra sizlerle burada paylaşacağız.

Güneşte pişen nefis yemekleri afiyetle dostlarınızla paylaşmanızı dilerim.

Bazen bulutlar işi bozacaktır. Böyle durumda yemeği pişirmeye devam edecek basit bazı yöntemler de vardır.