GnRH Hormonu Nedir ve Nasıl Çalışır? Gonadorelin Testi

GnRH, gonadotropin salgılatıcı hormonun kısaltmasıdır. Bu hormon, beyinde bulunan hipotalamus tarafından salgılanmaktadır. GnRH, ön hipofiz bezinde bulunan reseptörleri etkileyerek çalışmaktadır. GnRH, gonadotropin hormonları olan folikül uyarıcı hormon (FSH) ve luteinize edici hormon (LH) üretmesi için hipofiz bezine sinyal göndermektedir.

FSH ve LH kadınlarda yumurtalıklar, erkeklerde ise testislerde etki göstermektedir. Bunlar, kadınlarda yumurtalıkları yumurta üretimi ve olgunlaştırması için teşvik ederken erkeklerde ise testislerin olgunlaşmasını ve sperm üretimini teşvik etmektedir.

FSH ve LH aynı zamanda yumurtalıklar ile testisleri, kendi hormonlarını üretmeleri için de uyarmaktadır.

• Yumurtalıklarda östrojen, progesteron ve testosteron üretilir.
• Testislerde testosteron ve östrojen üretilir.

GnRH sürekli olarak salgılanmamaktadır. GnRH erkeklerde oldukça düzenli bir aralıkta salgılanırken kadınlarda ise adet döngüsünün neresinde olunduğuna göre farklılık göstermektedir. Örneğin, GnRH yumurtlamadan hemen önce daha sık salgılanmaktadır.

GnRH için kullanılan diğer isimlerden bazıları şu şekildedir:

• Lüteinizan hormon salgılatıcı hormon (LHRH)
• Luliberin (vücutta GnRH gibi davranan intravenöz ilaç)
• Gonadorelin (vücutta GnRH gibi davranan intravenöz ilaç)

GnRH Hormonu Nedir?​

GnRH, her insanda üretilen bir hormondur. Ergenlik dönemine girilmesiyle birlikte bu hormonun seviyeleri artar ve FSH ile LH hormonlarının üretilmesini teşvik eder. Gonadotropinler olan FSH ve LH, üreme sağlığı açısından çok önemlidir. Bunlar, gonadların (yumurtalık ve testis gibi bezler) olgunlaşmasına ve işlev göstermesine yardımcı olurlar.

GnRH seviyeleri çocukluk döneminde doğal olarak düşük olmakla birlikte ergenlik döneminde artış gösterir. Ardından testosteron, östrojen ve progesteron, GnRH seviyelerini kontrol etmeye başlar. Vücudunuz, cinsiyet hormonları yüksek seviyelerdeyken daha az GnRH üretir. Cinsiyet hormonları düşük seviyelerdeyken ise daha fazla GnRH üretir. Bunun tek istisnası, yumurtlama sırasında kadın vücudunda daha fazla GnRH ve estradiol üretilmesidir.

GnRH çok yüksek olursa hipofiz bezinde iyi huylu tümörler meydana gelebilir ve vücut çok fazla FSH ev LH üretebilir. Sonuç olarak ise vücutta çok daha fazla östrojen ve testosteron üretilir.

GnRH’nin çok düşük olması durumunda ise kadınlarda şu sorunlar görülebilir:

• Adet düzeninde anormallik ya da adet görmeme
• Yumurtlama olmaması
• Ergenliğin gecikmesi
• Kısırlık
• Cinsel isteğin az olması

Erkeklerde ise şu sorunlar ortaya çıkabilir:

• Ergenliğin gecikmesi
• Cinsel isteğin az olması
• Kısırlık, düşük sperm sayısı ya da azospermi
• Kallmann sendromu gibi testis bozuklukları

GnRH Hormunu Ne İşe Yarar?​

GnRH kadın üreme sisteminde vücudun östrojen ve progesteron üretmesini teşvik eder. Bu hormonlar, yumurtlama ve hamile kalma becerisi üzerinde oldukça etkili olan hormonlardır.

Adet döngüsünün ortasında vücutta meydana gelen değişiklikler şu şekildedir:

• Vücudunuz yüksek seviyede estradiol salgılar. Östrojen türlerinden biri olan estradiol, GnRH üretimini arttırır.
• GnRH’deki artış, FSH’de azalışa ve LH’de artışa neden olur.

Bu değişiklikler, yumurtalıkların yumurta bırakmasına yol açar.

GnRH erkeklerde ise şu işe yaramaktadır:

• LH, vücudun ürettiği testosteron ve androjenlerin miktarını belirler.
• FSH, sperm üretimini etkiler.

Gonadorelin Testi​

Gonadorelin vücutta GnRH hormonu gibi davranan bir ilaçtır. Tıbbi testlerde veya ergenliğin gecikmesinde ya da kısırlık tedavisinde kullanılabilir.

Gonadorelin testinde belli aralıklarla hormon enjeksiyonu yapılır.

Hormon enjeksiyonlarından önce kan aldırmanız gerekir. Ardından belli bir süre geçtikten sonra cildin hemen altına yağ dokusuna gonadorelin enjeksiyonu yapılır. Sonrasında kanın tekrar çekilmesi gerekir. Bu prosedür belli bir süre tekrar edilir ve ardından analiz edilmesi için laboratuvara gönderilir.

Test, ergenliği gecikmiş çocuklara ya da hormonal dengesizlik yaşadığı düşünülen yetişkinlere yapılabilir.

Gonadorelin Tedavisi​

Yumurtlamanın olmadığı kadınlarda gonadorelin tedavisi uygulanabilir. Yumurtlama olmamasının nedeni GnRH eksikliğiyse bu tedavi uygun görülebilir.

Sperm üretimi olmayan erkeklerde de gonadorelin ile tedavi uygulanabilir.

Bu tedavide belli bir süre boyunca 90 dakikada bir vücuda belirlenen dozda gonadorelin verilir.

Tedaviye başlandıktan sonra kadınlarda yumurtlamanın başlaması genel olarak 2-3 hafta sürer. Tedaviye genelde yumurtlamadan sonra luteal faz boyunca iki hafta daha devam edilir.

GnRH Agonistleri ve Antagonistleri ​

Tüp bebek tedavisi sırasında doktorunuzun yumurtlama döngünüzü kontrol etmesi gerekir. Aksi halde yumurtalıklar çok erken yumurta bırakabilir. Bunun gerçekleşmesi durumunda yumurtalar toplanamaz ve döllenmeleri için laboratuvara gönderilemez. Bu yüzden GnRH agonisti veya GnRH antagonisti kullanmanız gerekebilir.

Her iki ilaç da geçici olarak menopoz durumu yaratır. Bunlar arasındaki fark, GnRH agonistinin FSH ve LH hormonlarında önce bir artış yaratması ve sonra durmasıdır. GnRH antagonistinde ise hormonlarda bu dalgalanma görülmez.

Tüp bebek tedavisi sırasında, yumurtalıkları yumurta üretmeye teşvik etmek için kadının kendisine FSH ve LH hormonlarını enjekte etmesi gerekecektir. GnRH agonistleri ve antagonistleri farklı markalar altında pazarlanmakta olup doktorunuz sizin için uygun olan markayı belirleyecektir.

GnRH agonistleri tüp bebek tedavisinin yanı sıra çikolata kisti ve miyom tedavisinde de kullanılabilmektedir.

Özet Olarak​

Vücudunuzun GnRH üretmesi, cinsiyet hormonları seviyenizi, cinsel isteğinizi ve doğurganlığınızı etkiler. Çocuklarda çok fazla GnRH olması erken ergenliğe neden olabilirken az olması ise ergenliği geciktirebilir.

Vücudunuzun FSH ve LH üretmek için GnRH’ye ihtiyacı vardır. Bu hormonlar testosteron, östrojen ve progesteron üretimini uyarır. GnRH ilaçları, tıbbi anlamda bazı kanserlerin ve sağlık sorunlarının tedavisinde kullanılmaktadır.