- 6 Mart 2012
- 17.734
- 27.885
- 49
Erken doğum, yeni doğan ölümlerinin %75’inden sorumludur. Prematür bebeklerin büyüme ve gelişimi yavaş olmaktadır. Duyma, görme, solunum ve santral sinir sistemi gelişimlerinde problem yaşanabilmekte, okul çağında sıkıntılarla karşılaşılabilmektedir.
Erken doğum açısından riski artırabilecek faktörler ;
1. Bu veya bir önceki gebelikte erken doğum tehditi yaşamış olmak
2. Önceki gebelikte erken doğurmuş olmak
3. Çoğul gebelik ( iki veya daha fazla fetus)
4. Rahim ağzına daha önceden yapılmış işlemler
5. Döl yatağı içinde duvar (septum), miyom yer alması
6. Gebeyken infeksiyon geçirmek, özellikle böbrek iltihaplanması yaşamak
7. Gebelik sırasında karından cerrahi işlem geçirmek (apandisit, safra kesesi, yumurtalık ameliyatları)
8. Sigara ve uyuşturucu madde kullanımı
9. Gebeliğin ilk üç aylık ya da ikinci üç aylık döneminde kanamalar
10. Takipsiz gebelik
11. Rahim içi araç varken gebe kalmış olmak
12. Fetusun ölmüş olması
13. Gebelik yaşının yanlış hesaplanmış olması
Erken doğum tehdidi bulguları ;
1. Vajinal kanama veya vajinal akıntı miktarında artma
2. Kasık veya karın ağrısı
3. Belirgin bel ağrısı
4. Adet sancısına benzeyip günden güne devam eden ağrılar olması
5. Rahimde gerilme hissi
6. Bir saat içinde 5-6’dan fazla kasılma hissi
7. Vajinadan aniden bol miktarda sıvı boşalması
Erken doğum tehdidi tanısı nasıl konulur ;
Rahim ağzındaki değişikliklere bakılarak tanısı konulur. Eğer rahim ağzınız yumuşamışsa, öne dönmüş ve kısalmaya başlamışsa erken doğum tehditi yaşamaktasınız. Sadece kasılma hissiyle erken doğum tanısı konulmaz.
Fetal fibronektin testi
Fetal fibronektin; erken bir doğum tehditi söz konusuysa 2 haftalık bir zaman içinde doğumun olup olmayacağını gösteren 24 – 34. gebelik haftaları arasında vajinal akıntıda tespit edilebilen bir proteindir. Rahim ağzına yakın bölgelerden vajinal sürüntü örneği alınmasıyla elde edilir. Eğer fetal fibronektin saptandıysa doktorunuz erken doğumu önlemek amacıyla yatak istirahati verip, gerekli ilaçlarla tedaviye başlayabilir. Bebeğin akciğerlerinin olgunlaşması için de ilaç tedavisi verilir.
Erken doğum tehditinin tedavisi
Tedavide asıl amaç, aktiviteyi kısıtlayıp sıvı alımını artırmaktır. Erken doğum tehditinde hastaneye yatmanız ve gerekmedikçe yataktan çıkmamanız gerekir. Önce damar yolundan serum verilir. Gerekirse bu serumun içine tokolitik ilaçlar denilen rahim kasılmalarını dindirici ilaçlar da eklenir.
Erken doğum ve bebek sağlığı
Bu durum ne kadar erken doğum yapıldığıyla bağlantılıdır. Otuz beşinci haftadan sonra doğan bebeklerin çoğu genellikle birkaç gün içinde anneyle birlikte eve giderler. Bu haftadan evvel doğan bebeklerde beklenen doğum tarihine ne kadar zaman kaldıysa yaklaşık o kadar hastanede kalacaklardır.
Zamanından önce doğan bebek küvöz dışında yaşayamaz. Bu bebeklerin yeni doğan yoğun bakımına ihtiyacı olacaktır.
Prematür bebekler hem ufak oldukları için hem de organları tam olarak gelişmemiş olduğundan sıkıntı yaşanabilir. Prematür, akciğer hastalığı veya respiratuar distress sendromu (RDS) hava kanalcıklarını açık tutmayı sağlayan surfaktan maddesinin yetersiz olmasından kaynaklanır. Bazı prematür bebeklere bu maddenin endotrakeal yoldan verilmesi gerekebilir. Ventilatör denilen bir makina, akciğerleri kendi kendine fonksiyon görmeye başlayıncaya kadar solumalarına yardımcı olur.
Prematür bebekler vücut ısılarını dengede tutmakta da sorun yaşarlar. Hipotermi gelişmesini önlemek amacıyla ısıtıcıların altında tutulurlar. Kan şekeri, kalsiyum ve magnezyum düzeylerini de ayarlamakta sorun yaşayabildiklerinden bunlar damar yolundan takviye edilir. Damar yolu olarak da genellikle kordon damarları tercih edilir. Bu bebeklerin emme, yutma ve öğütmeyle ilgili de problemleri olabileceğinden damar yoluyla veya burun veya ağızdan sokulan tüpler yardımıyla beslenmeleri sağlanabilir. Prematür bebekler çok erken beslenirse nekrotizan enterokolit denilen ölümcül seyredebilen bir barsak hastalığı gelişebilir.
Prematür bebeklerin karaciğer fonksiyonları da tam olarak tamamlanmamış olduğundan sıklıkla sarılık gelişebilir. Cildin bu sarı görünümü zamanla kaybolacaktır. Bilirubin birikimini önlemek için ultraviyole ışıkla tedavi gerekebilir.
Prematür bebeklerde uzun dönemde gelişebilecek sorunlar
Yeni doğan yoğun bakım ünitelerinin çok gelişmesi sayesinde artık birçok ufak bebek yaşatılabilmektedir. Bebek ne kadar ufak doğduysa uzun dönemde yaşayacağı problem sayısı da o kadar fazla olmaktadır. Bu problemler arasında kronik solunum sıkıntıları, duyma güçlüğü, görmeyle ilgili problemler, nörolojik ve gelişimsel problemler, öğrenme güçlükleri yer almaktadır. Bunlar genellikle engellenemez problemlerdir. Yine de bugün uygulanan mükemmel tedavi yöntemleri sayesinde birçok prematüre bebekte bu sıkıntılar yaşanmadan iyileşme gözlenmektedir.
Evde prematüre bakımı nasıl yapılır?
Prematüre bir bebeğin evde bakılması için damar yolundan beslenme ihtiyacının sona ermiş olması, solunum sorununun olmaması, normal oda ısısında vücut ısısını koruyabilmesi, hastanedeki en az son üç gün içinde doktor girişimi gerektiren bir sorunu olmamış olması gerektiğini belirtiyor.
Evde bakımda dikkat edilmesi gerekenler şöyle:
Bebeğin enfeksiyondan korunması gerekli, bu nedenle el ve ortam temizliği önemli.
Prematüre bebeklerin hızlı büyüme ihtiyaçları nedeniyle çoğunlukla anne sütünün kalori ve protein içeriğini artıran zenginleştirici mamalar veya prematüre mamaları beslenmeye eklenir. Beslenme şekli bebeğin durumuna göre memeden emerek, biberonla ya da tüple yapılabilir.
Sık aralıklı doktor kontrolleri aksatılmamalı. Düzenli tartı artışının sağlanması, prematüreliğe bağlı devam eden sorunların çözümünde en önemli yardımcıdır.
