- 23 Ekim 2007
- 510
- 4
- 43
Hiperandrojenizm
Kadında androjen (erkeklik hormonlarının tümü) yapımının artması ve/veya androjen aktivitesinin artışına hiperandrojenizm adı verilir.Hipernadrojenizm tek başına bir mekanizma ile olmaz. Yapımın artışı, bu hormonların etkilediği dokuların duyarlılığının fazlalaşması, hormonları yıkan enzim aktivitelerinin değişmesi ve kanda bu hormonları taşıyan maddelerin azalması androjenizme neden olur.Yani hiperandrojenizm tablosunun ortaya çıkması için multlaka yapımda fazlalık olması gerekmez.
Nedenleri
Hiperandrojenizme en sık yol açan neden polikistik overdir. Nedenleri sıralayacak olursak:
PCO
Hipertekosis
Androjen üreten over tümörleri
Konjenital adrenal hiperplazi (KAH) (böbrek üstü bezinin fazla çalışması)
Cushing sendromu
Androjen yapan adrenal tümörler
Bazı ilaçlar
Genetik faktörler
Hipertekozis
Yumurtalık dokusunda hormon üreten dokuların bulunmasıdır.Polikistik overin son aşamasıdır.Hikayede uzun süreli anovülasyon (yumurtlama olmaması) ve adet gecikmeleri ile karakterizedir.Yavaş ama süreki olarak artan virilizasyon (erkekleşme) belirtileri vardır.Testosteron düzeyleri çok yüksektir fakat LH düzeyi normaldir.Tanı patoloji ile konur. Gebe kalma şansı son derece düşüktür.
Hormon salgılayan over tümörleri (virilizan over tümörleri)
Yumurtalıklardaki androjen salgılayan tümörler son derece nadir görülürler.Belirtilerin hızlı ilerlemesi tipiktir.Testosteron düzeyleri normalin 2 katından fazla bulunur. Tanı ultrason ve patoloji ile konur.
Konjenital Adrenal Hiperplazi (KAH)
Hiperandrojenizm ile karakterize genetik geçiş gösteren bir hastalıktır. Hormon sentezinde rol alan bazı enzimlerin eksikliği söz konusudur. Hiperandrojenizm olan kadınların %3-10 kadarında görülür. Hayatın değişik dönemlerinde değişik belirtiler verirler. Anne karnında iken dişi fetusda dış genital organlar erkeğe benzer, fakat iç organlar normal olarak gelişir. Doğumdan sonra ise tedavi edilmemiş ise kişi erken ergenliğe girer. Fakat gelişim erken başladığı için kişi akranlarına göre kısa kalır.KAH'da tanı sabah saat 07-09 arasında alınan kanda bakılan 17 OH progesteron hormonunun ölçümü ile konur. Bu hormonun normal bulunması sonucu klinik uyuyor ise ACTH stimülasyon testi yapılır.Tedavide ise steroidler kullanılır.
Cushing Sendromu
Kortizol artışı ve obesite ile birlikte adale güçsüzlüğü, ince deri, potasyum eksikliği, kanda pH artışı, hipertansiyon, diabet ve hirsutism ile karakterize bir hastalıktır.
Değerlendirme
Hiperandrojenizm bazen sadece hirsutism ve sivilce (akne) gibi şikayetler ile ortaya çıkar. Bazen de yumurtlama düzenini bozarak adet görmeme veya infertilite gibi problemler ile hastaları hekime gitmeye zorlar. Tedavi planlanırken altta yatan nedenin bulunması ve tedavinin buna göre yapılması uygun olur. Şikayetler aniden başlamış ise ve hızlı ilerliyorsa, ele gelen kitle varsa, testosteron değerleri normalin 2 katından fazlaysa tümör düşünülmelidir.
Riskler
Hipernadrojenizmli hastalar sonraki yaşamlarında bazı riskleri beraberlerinde taşırlar. Bunlar
Hipertansiyon: Uuzn vadede 4 kat fazla risk altındadırlar
Kalp-Damar hastalıkları: Bu hastalarda bozulan dengelere bağlı olarak kalp kirizi riski artış gösterir.
Diabet: Risk normalden 5 kat fazladır
Rahim kanseri: Risk 3.1 kat artar
Meme hastalıkları: Risk %10 civarında artar.
Tedavi
Hiperandrojenizm varlığında
Hirsutism ve akne varlığı
infertilite
Düzensiz kanamalar
ve yukarıdaki riskler
göz önüne alınarak uygun tedavi seçeneklerden biri tercih edilir.
Kadında androjen (erkeklik hormonlarının tümü) yapımının artması ve/veya androjen aktivitesinin artışına hiperandrojenizm adı verilir.Hipernadrojenizm tek başına bir mekanizma ile olmaz. Yapımın artışı, bu hormonların etkilediği dokuların duyarlılığının fazlalaşması, hormonları yıkan enzim aktivitelerinin değişmesi ve kanda bu hormonları taşıyan maddelerin azalması androjenizme neden olur.Yani hiperandrojenizm tablosunun ortaya çıkması için multlaka yapımda fazlalık olması gerekmez.
Nedenleri
Hiperandrojenizme en sık yol açan neden polikistik overdir. Nedenleri sıralayacak olursak:
PCO
Hipertekosis
Androjen üreten over tümörleri
Konjenital adrenal hiperplazi (KAH) (böbrek üstü bezinin fazla çalışması)
Cushing sendromu
Androjen yapan adrenal tümörler
Bazı ilaçlar
Genetik faktörler
Hipertekozis
Yumurtalık dokusunda hormon üreten dokuların bulunmasıdır.Polikistik overin son aşamasıdır.Hikayede uzun süreli anovülasyon (yumurtlama olmaması) ve adet gecikmeleri ile karakterizedir.Yavaş ama süreki olarak artan virilizasyon (erkekleşme) belirtileri vardır.Testosteron düzeyleri çok yüksektir fakat LH düzeyi normaldir.Tanı patoloji ile konur. Gebe kalma şansı son derece düşüktür.
Hormon salgılayan over tümörleri (virilizan over tümörleri)
Yumurtalıklardaki androjen salgılayan tümörler son derece nadir görülürler.Belirtilerin hızlı ilerlemesi tipiktir.Testosteron düzeyleri normalin 2 katından fazla bulunur. Tanı ultrason ve patoloji ile konur.
Konjenital Adrenal Hiperplazi (KAH)
Hiperandrojenizm ile karakterize genetik geçiş gösteren bir hastalıktır. Hormon sentezinde rol alan bazı enzimlerin eksikliği söz konusudur. Hiperandrojenizm olan kadınların %3-10 kadarında görülür. Hayatın değişik dönemlerinde değişik belirtiler verirler. Anne karnında iken dişi fetusda dış genital organlar erkeğe benzer, fakat iç organlar normal olarak gelişir. Doğumdan sonra ise tedavi edilmemiş ise kişi erken ergenliğe girer. Fakat gelişim erken başladığı için kişi akranlarına göre kısa kalır.KAH'da tanı sabah saat 07-09 arasında alınan kanda bakılan 17 OH progesteron hormonunun ölçümü ile konur. Bu hormonun normal bulunması sonucu klinik uyuyor ise ACTH stimülasyon testi yapılır.Tedavide ise steroidler kullanılır.
Cushing Sendromu
Kortizol artışı ve obesite ile birlikte adale güçsüzlüğü, ince deri, potasyum eksikliği, kanda pH artışı, hipertansiyon, diabet ve hirsutism ile karakterize bir hastalıktır.
Değerlendirme
Hiperandrojenizm bazen sadece hirsutism ve sivilce (akne) gibi şikayetler ile ortaya çıkar. Bazen de yumurtlama düzenini bozarak adet görmeme veya infertilite gibi problemler ile hastaları hekime gitmeye zorlar. Tedavi planlanırken altta yatan nedenin bulunması ve tedavinin buna göre yapılması uygun olur. Şikayetler aniden başlamış ise ve hızlı ilerliyorsa, ele gelen kitle varsa, testosteron değerleri normalin 2 katından fazlaysa tümör düşünülmelidir.
Riskler
Hipernadrojenizmli hastalar sonraki yaşamlarında bazı riskleri beraberlerinde taşırlar. Bunlar
Hipertansiyon: Uuzn vadede 4 kat fazla risk altındadırlar
Kalp-Damar hastalıkları: Bu hastalarda bozulan dengelere bağlı olarak kalp kirizi riski artış gösterir.
Diabet: Risk normalden 5 kat fazladır
Rahim kanseri: Risk 3.1 kat artar
Meme hastalıkları: Risk %10 civarında artar.
Tedavi
Hiperandrojenizm varlığında
Hirsutism ve akne varlığı
infertilite
Düzensiz kanamalar
ve yukarıdaki riskler
göz önüne alınarak uygun tedavi seçeneklerden biri tercih edilir.
