Rahim iç tabakası örneklemesi (full ve fraksiyone kürtaj):
düzensiz kanamalarda rahim içinden parça alınması:
endometriyal biyopsi
Üreme çağında olan kadınlarda adet döngüsü boyunca gelişerek muhtemel bir gebeliğe elverişli duruma getirilen rahim iç tabakası, gebelik oluşmaması durumunda adet kanamasıyla dışarı atılır ve süreç yeni bir adet döngüsüyle düzenli aralıklarla yenilenir. Menopoz çağına girildiğinde yumurtalıklardan rahim iç tabakasını geliştiren hormonların (östrojen ve progesteron) salgısı durduğundan adet kanamaları da son bulur.
Adet kanamasının miktar ve süresini belirleyen en önemli etken bu tabakanın gelişimini sağlayan östrojen ve progesteron hormonlarının salgılarının bir düzen ve denge içinde olmasıdır. Bu hormonlardan biri az veya fazla salgılandığında veya aralarındaki denge bozulduğunda adet kanamaları düzensizleşir. Bu durum en sık yumurtlamanın olmaması durumunda ortaya çıkar. Her kadında bir senede oluşan adet döngülerinden bir veya ikisi yumurtlama olmaksızın gerçekleşebilir ve bu durum kendini genellikle gecikme sonrasında ortaya çıkan şiddetli bir adet kanaması şeklinde gösterir.
Adet kanamasının özelliklerini belirleyen diğer bir etken rahim kasının kasılabilirliğidir. Rahim kası adet kanaması esnasında etkin kasılmalarla kanayan damar uçlarını büzerek kanamayı durdurmaya çalışır. Herhangi bir nedenle rahim kasılmalarının etkinliği azalırsa adet kanamaları daha uzun sürer. Bu duruma en sık adenomiyozis ve miyomlarda rastlanır. Yine düşük (abortus) olması durumunda rahim, kasılmalarla içindeki gebelik artıklarını atmaya çalışır ancak bu artıkların fazla olması durumunda bu kasılmalar yetersiz kalır ve şiddetli olabilen kanamalar ortaya çıkar.
Adet kanamasının düzenini etkileyen ve adet kanaması dışındaki zamanlarda kanama olmasını engelleyen en önemli etken rahim iç tabakasının sağlık durumudur. Rahim iç tabakasının bir bölümü veya tümünde bir hastalık olduğunda veya bu tabaka belli bir durumdan zarar gördüğünde beklenmedik zamanlarda olan veya uzun süren adet kanamaları ortaya çıkar. Rahim iç tabakasının enfeksiyonlarında (endometrit), rahim kanseri veya rahimağzı kanseri öncüsü lezyonlarda, poliplerde bu tür düzensiz kanamalar sıktır.
Düzensiz veya beklenmedik bir kanaması olan bir kadında bu kanamanın nedenini aydınlatmak için yapılan işleme endometriyal biyopsi veya kürtaj adı verilir. Elde edilen parçalar patoloji uzmanı tarafından incelenerek raporda belirtilir.
Genel olarak söylemek gerekirse; 35 yaşından daha genç bir kadında hassas bir gebelik testi ve jinekolojik değerlendirmeyle gebelik ihtimali dışlandıktan sonra düzensiz bir kanama için biyopsiye gerek duyulmaksızın ilaçla tedavi yoluna gidilebilir. Bir düşük söz konusuysa içeride kalan "parçaları temizlemek için" genellikle kürtaj gerekir. İlaçla tedaviye cevap vermeyen bir kanama durumunda yine bu işleme başvurulur.
35-40 yaşından daha ileri yaşta olan bir kadında düzensiz veya beklenmedik bir kanama olması durumunda ise genellikle endometriyal biyopsi kararı verilir. Kadının spirali varsa bu kuraldan vazgeçilerek öncelikle spiralin çıkarılması ve belli bir süre sonunda kanamanın durmaması durumunda biyopsiye geçilmesi mümkündür. Doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda ise bu ilacın bir yan etkisi olarak ara kanamalar söz konusu olabilir.
Menopoz çağında gerçekleşen kanamalarda da endometriyal biyopsi yapılması çoğu durumda gereklidir. Menopoz çağında endometriyal biyopsi yapılması kararını verdirebilen diğer bir durumda düzenli yapılan doktor kontrollerinde rahim iç tabakasının kalınlığının artmış olduğunun saptanmış olmasıdır. Böyle bir durum rahim kanseri veya rahimağzı kanseri öncüsü lezyonlara bağlı olabileceğinden endometriyal biyopsi ile kalınlaşma nedeninin ortaya çıkarılması önemlidir.
Nasıl Uygulanır?
Endometriyal biyopsi yani rahim içinden parça alma işlemi gebeliğin sonlandırılması için uygulanan kürtajdan biraz farklıdır. Gebelik sonlandırılırken çoğu durumda vakuma bağlanmış basit plastik aletler kullanılması yeterliyken, biyopside metal aletlerle daha ayrıntılı bir işlem gerçekleştirilmesi gerekir. Buna rağmen yine de özellikle menopozda kanama gibi durumlarda bu metal aletler yerine gebelik sonlandırılması için kullanılan aletlerin veya özel olarak endometriyal biyopsi için geliştirilmiş plastik ve vakumlu aletlerin kullanılması da mümkündür. Hangi yöntemin seçileceği kanama miktarıyla ve kadının tıbbi özellikleriyle ilgili olarak değişir. Günümüzde histeroskopi yönteminin de giderek yaygınlaşması bu yöntemle hastalıklı bölgelerin gözle görülmesinin sağlanması ve bu bölgelerden "hedefli biyopsi" alınmasını mümkün kılmaktadır.
İşlem birkaç dakika süren, genel veya lokal anesteziyle yapılabilen ve kadını günlük yaşamdan uzaklaştırmayan basit bir müdahaledir. Yine de bazı ender durumlarda tedavisi mümkün bazı sorunlarla karşılaşılabilir.
Endometriyal biyopsinin en önemli özelliklerinden biri kanamayı durdurucu yani tedavi edici özelliğinin de oluşudur.
Endometriyal polipler genellikle biyopsi esnasında parçalanarak yok olurlar. Bazı durumlarda yeni gelişmeye başlamış ve henüz rahimin derinliklerine yayılmamış bir rahim kanseri de biyopsi esnasında tümüyle parçalanarak yok olabilmektedir.
İşlem esnasında rahimağzından da parça alındığından rahim iç tabakasıyla birlikte rahimağzı hastalıklarının tanısı da mümkün olabilmektedir.
düzensiz kanamalarda rahim içinden parça alınması:
endometriyal biyopsi
Üreme çağında olan kadınlarda adet döngüsü boyunca gelişerek muhtemel bir gebeliğe elverişli duruma getirilen rahim iç tabakası, gebelik oluşmaması durumunda adet kanamasıyla dışarı atılır ve süreç yeni bir adet döngüsüyle düzenli aralıklarla yenilenir. Menopoz çağına girildiğinde yumurtalıklardan rahim iç tabakasını geliştiren hormonların (östrojen ve progesteron) salgısı durduğundan adet kanamaları da son bulur.
Adet kanamasının miktar ve süresini belirleyen en önemli etken bu tabakanın gelişimini sağlayan östrojen ve progesteron hormonlarının salgılarının bir düzen ve denge içinde olmasıdır. Bu hormonlardan biri az veya fazla salgılandığında veya aralarındaki denge bozulduğunda adet kanamaları düzensizleşir. Bu durum en sık yumurtlamanın olmaması durumunda ortaya çıkar. Her kadında bir senede oluşan adet döngülerinden bir veya ikisi yumurtlama olmaksızın gerçekleşebilir ve bu durum kendini genellikle gecikme sonrasında ortaya çıkan şiddetli bir adet kanaması şeklinde gösterir.
Adet kanamasının özelliklerini belirleyen diğer bir etken rahim kasının kasılabilirliğidir. Rahim kası adet kanaması esnasında etkin kasılmalarla kanayan damar uçlarını büzerek kanamayı durdurmaya çalışır. Herhangi bir nedenle rahim kasılmalarının etkinliği azalırsa adet kanamaları daha uzun sürer. Bu duruma en sık adenomiyozis ve miyomlarda rastlanır. Yine düşük (abortus) olması durumunda rahim, kasılmalarla içindeki gebelik artıklarını atmaya çalışır ancak bu artıkların fazla olması durumunda bu kasılmalar yetersiz kalır ve şiddetli olabilen kanamalar ortaya çıkar.
Adet kanamasının düzenini etkileyen ve adet kanaması dışındaki zamanlarda kanama olmasını engelleyen en önemli etken rahim iç tabakasının sağlık durumudur. Rahim iç tabakasının bir bölümü veya tümünde bir hastalık olduğunda veya bu tabaka belli bir durumdan zarar gördüğünde beklenmedik zamanlarda olan veya uzun süren adet kanamaları ortaya çıkar. Rahim iç tabakasının enfeksiyonlarında (endometrit), rahim kanseri veya rahimağzı kanseri öncüsü lezyonlarda, poliplerde bu tür düzensiz kanamalar sıktır.
Düzensiz veya beklenmedik bir kanaması olan bir kadında bu kanamanın nedenini aydınlatmak için yapılan işleme endometriyal biyopsi veya kürtaj adı verilir. Elde edilen parçalar patoloji uzmanı tarafından incelenerek raporda belirtilir.
Genel olarak söylemek gerekirse; 35 yaşından daha genç bir kadında hassas bir gebelik testi ve jinekolojik değerlendirmeyle gebelik ihtimali dışlandıktan sonra düzensiz bir kanama için biyopsiye gerek duyulmaksızın ilaçla tedavi yoluna gidilebilir. Bir düşük söz konusuysa içeride kalan "parçaları temizlemek için" genellikle kürtaj gerekir. İlaçla tedaviye cevap vermeyen bir kanama durumunda yine bu işleme başvurulur.
35-40 yaşından daha ileri yaşta olan bir kadında düzensiz veya beklenmedik bir kanama olması durumunda ise genellikle endometriyal biyopsi kararı verilir. Kadının spirali varsa bu kuraldan vazgeçilerek öncelikle spiralin çıkarılması ve belli bir süre sonunda kanamanın durmaması durumunda biyopsiye geçilmesi mümkündür. Doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda ise bu ilacın bir yan etkisi olarak ara kanamalar söz konusu olabilir.
Menopoz çağında gerçekleşen kanamalarda da endometriyal biyopsi yapılması çoğu durumda gereklidir. Menopoz çağında endometriyal biyopsi yapılması kararını verdirebilen diğer bir durumda düzenli yapılan doktor kontrollerinde rahim iç tabakasının kalınlığının artmış olduğunun saptanmış olmasıdır. Böyle bir durum rahim kanseri veya rahimağzı kanseri öncüsü lezyonlara bağlı olabileceğinden endometriyal biyopsi ile kalınlaşma nedeninin ortaya çıkarılması önemlidir.
Nasıl Uygulanır?
Endometriyal biyopsi yani rahim içinden parça alma işlemi gebeliğin sonlandırılması için uygulanan kürtajdan biraz farklıdır. Gebelik sonlandırılırken çoğu durumda vakuma bağlanmış basit plastik aletler kullanılması yeterliyken, biyopside metal aletlerle daha ayrıntılı bir işlem gerçekleştirilmesi gerekir. Buna rağmen yine de özellikle menopozda kanama gibi durumlarda bu metal aletler yerine gebelik sonlandırılması için kullanılan aletlerin veya özel olarak endometriyal biyopsi için geliştirilmiş plastik ve vakumlu aletlerin kullanılması da mümkündür. Hangi yöntemin seçileceği kanama miktarıyla ve kadının tıbbi özellikleriyle ilgili olarak değişir. Günümüzde histeroskopi yönteminin de giderek yaygınlaşması bu yöntemle hastalıklı bölgelerin gözle görülmesinin sağlanması ve bu bölgelerden "hedefli biyopsi" alınmasını mümkün kılmaktadır.
İşlem birkaç dakika süren, genel veya lokal anesteziyle yapılabilen ve kadını günlük yaşamdan uzaklaştırmayan basit bir müdahaledir. Yine de bazı ender durumlarda tedavisi mümkün bazı sorunlarla karşılaşılabilir.
Endometriyal biyopsinin en önemli özelliklerinden biri kanamayı durdurucu yani tedavi edici özelliğinin de oluşudur.
Endometriyal polipler genellikle biyopsi esnasında parçalanarak yok olurlar. Bazı durumlarda yeni gelişmeye başlamış ve henüz rahimin derinliklerine yayılmamış bir rahim kanseri de biyopsi esnasında tümüyle parçalanarak yok olabilmektedir.
İşlem esnasında rahimağzından da parça alındığından rahim iç tabakasıyla birlikte rahimağzı hastalıklarının tanısı da mümkün olabilmektedir.
