1- Depresif bozukluklar: major depresyon (tek dönem, yineleyici), distimik bozukluk, başka türlü adlandırılamayan depresif bozukluk.
2- Bipolar bozukluklar: bipolar bozukluğu 1, bipolar bozukluğu 2, siklotimik bozukluk, başka türlü adlandırılamayan bipolar bozukluklar.
3- Genel tıbbi duruma ve madde kullanımına bağlı duygudurum bozuklukları.
4- Başka türlü adlandırılamayan duygudurum bozukluğu.
Majör depresyon sıklığı
Yaşam boyu yaygınlığı %3.5-5.8 kadardır. Bir yıllık yaygınlık %2.6-6.2 kadardır. Yaygınlık cinsiyet farkı gösterir. Erkeklerde %3-12, kadınlarda %10-20 kadardır. Ortalama başlangıç yaşı 27dir. % 12-20 olgu süregenleşme eğilimindedir. Depresyon atağı geçirenlerin %9u mani öyküsü de verirler. Herhangi bir affektif bozukluğun yaşam boyu yaygınlığı %7-8 kadardır.
Depresyonun sonuçları
Mortalitede artış, fatal kaza olasılığında artış, ikincil hastalıklara bağlı ölümler, intiharlar, iş kaybı, üretkenlik kaybı, iş ve okul performansında bozulma, madde kötü kullanımı, aile içi ilişkilerin bozulması, fiziksel sağlığın bozulması.
Depresyonun Belirtileri
Çökkün duygudurum, ilgi ve zevk azlığı, umutsuzluk, karamsarlık, kötümserlik, bunaltı, ajitasyon, üzüntü, irritabilite, kararsızlık, benlik saygısında azalma veya kayıp, değersizlik ve suçluluk düşünceleri, çaresizlik duygusu, günlük işleri yapamama, iş, aile, para
Nörovejetatif depresyonun belirtiler
Enerji azlığı, yorgunluk, psikomotor ajitasyon, yavaşlama, insomnia, hipersomnia, libido azlığı, iştah bozukluğu, kilo değişiklikleri, duygulanımda diurnal değişme, kabızlık, baş ağrısı.
Unipolar hastalarda relaps için risk etkenleri
Daha önceki atakların sayısı, süregen seyir, şu andaki atağın ağırlığı, eşlik eden psikiyatrik ve tıbbi durumlar, şimdiki atağın tedaviye yeterli yanıt vermemesi, kalıntı belirtiler, erken başlangıç, kişilik sorunlarının varlığı, nörotiklik,REM latansı kısalığı, TRH’a TSH yanıtında azalma, ilk non-REM döneminde delta uykusunun göreceli olarak azlığı.
Depresyonda İntihar olasılığı
Başka ruhsal hastalığı olanlarda, erkeklerde, alkol ve diğer madde kullanım sorunları olanlarda, önemli kayıp yaşayanlarda (sevilen birinin kaybı, iş kaybı, boşanma), sosyal desteklerin yetersiz olduğu olgularda, emeklilik gibi önemli yaşam olayları yaşayanlarda, bekarlarda, boşanmış olanlarda, yaşam dönemlerinde değişiklikler, daha önce intihar girişiminde bulunanlarda, intihar tehdidinde bulunanlarda, organize intihar planı yapanlarda,aynı anda medikal hastalığı olanlarda, ağır bilişsel bozukluk gösterenlerde, psikotik özellik gösterenler,önceden beyin hasarı olanlarda, yaşlılarda olasılık daha fazladır, organize intihar planı yapanlarda, aynı anda medikal hastalığı olanlarda, ağır bilişsel bozukluk gösterenlerde, psikotik özellik gösterenlerde, önceden beyin hasarı olanlarda, yaşlılarda olasılık daha fazladır.
Hangi belirtiler intihar işareti sayılır
Çaresizlik ve umutsuzluk gibi duyguların sık sık ifadesi, bir insanın daha önceki davaranış biçiminden önemli ölçüde farklı davaranışların izlenmesi (dikkatli birinin düşüncesizce davranması gibi), ağır depresyon belirtileri, beklenmeyen bir rahatlama gösterenler (bu intihar için kararlılığın işareti sayılmaktadır), akraba ve yakınlardan uzaklaşma, miras, yaşam sigortası konularında konuşmalar yapanlar, vasiyetini yazma, ölüm ve ölmekle ilgili konuşmalar yapanlarda risk fazladır.
Hangi olgular birinci basamakta tedavi edilemez? Hangi olguların psikiyatriste gönderilmeleri gerekir?
İntihar riski, gıda reddi varsa, ciddi fiziksel sorunlar varsa, dirençli olgular, süregenleşme eğilimi gösteren olgular, ek tedavi yöntemlerine gerek duyuluyorsa, ağır negativizm belirtileri varsa, homisid olasılığı varsa, psikoterapi gerekli görülüyorsa, çevresel destek sistemleri yeterli değilse psikiyatriste gönderilmeli.
Hangi hastaların hastaneye yatması gerekir?
Ciddi intihar girişimi olanlar, ciddi intihar düşünceleri gösterenler, intihar planları yapanlar, kendine ve çevreye zarar verme eğilimi olanlar, gıda reddi olanlar, ayaktan tedaviyi sürdürme güçlükleri olanlar.
Depresyon belirtileri
Emosyonel:benlik saygısı düşüklüğü, yetersizlik ve güvensizlik, üzüntü, hüzün, anksiyete, irritabilite, apati, anhedoni.
Psikolojik: suçluluk, umutsuzluk, çaresizlik, değersizlik, zevk alma yetisi kaybı.
Bilişsel: obsesif düşünce, ruminasyon, bellek bozukluğu, konsantrasyon bozukluğu, intihar düşünceleri.
Sosyal: sosyal geri çekilme, yalnızlık, sosyal-mesleki işlevlerde bozulma, evlilik ve iş sortunları, parasal sorunlar.
Nörovejetatif: enerji azlığı, yorgunluk, psikomotor ajitasyon, yavaşlama, insomnia, hipersomnia, libido azlığı, iştah bozukluğu, kilo değişiklikleri, duygulanımda diurnal değişme, kabızlık, baş ağrısı.
Psikotik belirtiler: sanrılar, varsanılar.
Depresyonda laboratuvar tetkikleri
Başlangıçta önerilen laboratuvar tetkikleri: tam kan sayımı, elektrolitler, glukoz, BUN, kreatinin, KCFT, kalsiyum, fosfat, VDRL, idrar tetkiki, serum ve idrarda toksik tarama, tiroid fonksiyon testleri, EKG, koryonik gonadotropin.
Özel laboratuvar testleri: serum B 12 ve folat, sedimantasyon, antinuklear antikor, seruloplazmin, PPD, LP, radyolojik tetkikler, göğüs filmi, CT, MRI, tek foton emisyon tomografisi, PET, diğer tanısal testler, DST, TRH uyarım testi, EEG, polisomnografi.
Depresyonda psikiyatrik ayırıcı tanı
Majör depresyon, bipolar bozukluk depresif dönem, distimi, siklotimi, kişilik bozukluğu, sınır kişilik, normal yas, çözümlenmemiş yas, kayıba karşı reaksiyonlar, deprese duygudurumla birlikte uyum bozukluğu, şizofreni, post psikotik depresyon, negatif belirtiler, anksiyete bozuklukları, somataform bozukluğa bağlı depresyon, yeme bozuklukları, madde kullanım bozuklukları, sanrılı bozukluklar, demans, diğer organik beyin sendromları, obsesif kompulsif bozukluk, şizoaffektif bozukluk.
Depresyon nedenleri
Monoamin kuramı, norepinefrin, serotonin, dopamin, adrenerjik kolinerjik denge hipotezi, reseptör duyarlılığı değişiklikleri, NMDA sistemi, GABA sistemi, ikincil bilgi taşıyıcıları ile ilgili bozukluklar, biyolojik ritim bozuklukları, nöroendokrin nedenler, immünolojik nedenler, serebrovasküler olaylar, duyarlılaşma (kindling) görüşü, genetik, dinamik nedenler, beck modeli, öğrenilmiş çaresizlik modeli, kişilik yapısı.
Depresyonda seyir ve sonlanım
Olguların % 85-95 kadarı bilinen yöntemlerden yararlanır. Tedavi edilmeyen olgularda doğal seyir 6-24 aydır. Olguların % 50-70 kadarı yineler. İlk ataktan sonra yineleme olasılığı % 50, 2. ataktan sonra % 70, 3. ataktan sonra % 90 kadardır. Erken başlayanlarda yineleme olasılığı yüksektir.
Kaynak:medikal akademi