Diş fırçaları

Mikrobiyal dental plağın kaldırılmasında kullanılan en etkin yöntem mekanik temizliktir. Bunun için diş fırçası ve yardımcı araçlar olan diş ipi ve dişler arası fırçası kullanılır.
Plağın uzaklaştırılması her hastanın kendi sorumluluğundadır. Diş hekimi bu uygulamaları öğretmek ve kontrol etmek zorundadır
Genel olarak plağın uzaklaştırılması hasta dişetleri için tedavi edici, sağlıklı dişler için koruyucu, diş çürüğü açısından ise ana sorumlu plağın ortadan kaldırılması çürük önleyici ve hızını düşürücü girişimler olarak özetlenebilir.
İlk diş fırçası 1600 yıllarında Çin'de ortaya çıkmış,1857'de ABD' de patent alınmıştır. O günden bu güne kadar diş fırçalarında büyük değişiklikler olmamıştır. Diş fırçalarındaki değişim genellikle boyutlarında, şekillerinde, kılların dizilişlerinde ve kılların sertliğinde olmaktadır.
Amerikan Diş Hekimleri Birliği (ADA) kabul edilebilir diş fırçası boyutlarını şu şekilde bildirmiştir. 25,4-31,8 mm uzunluğunda 7,9-9,5 mm genişliğinde, 2-4 sıra kıl demetleri ve her sırada 5-12 demet olmalıdır.
Diş fırçası dişlerin hepsine ve her yüzeyine ulaşabilir ve temizleyebilir olmalıdır. Değişik üretici firmalar diş fırçalamada yaptıkları modifikasyonlar ile kendi ürünlerinin daha iyi olduğunu ileri sürmektedirler. Ancak yapılan araştırmalarda birbirlerine üstünlük gösterdikleri saptanamamıştır.
Bir diş fırçasının kullanıcı kişi tarafından kolay kullanılması ve iyi temizliyor olması tercih edilmesi için en önemli faktördür. Fırçalamanın etkinliği kullanıcının uygulamalarına direkt bağlıdır.
Diş fırçalarında iki tür kıl kullanılır. Domuz kılı ve genelde kullanılan naylondan yapılmış suni kıllardır. Temizlik özellikleri benzer olmasına karşın naylon kıllar; homojenliği, kıl ölçülerinin aynı olması, elastikiyetleri, kırılmaya karşı dayanıklı olması nedeniyle daha çok tercih edilip kullanılmaktadır. Doğal kıllar ortalarındaki kanal nedeniyle kontaminasyona, kırılmaya müsaittir ve elastikiyetlerini kaybettikten sonra pek kullanılmazlar.
Çok kıllı demetli diş fırçaları kullananlarda az kıllı olan diş fırçalarına göre daha fazla temizlik etkinliği gösterir.
Uçları yuvarlatılmış kıllar, düz kesimli kıllara göre dişetinde daha az zedeleme yapar. En uygun kıl sertliği konusu halen tartışmalıdır.
Kıl sertliği; kılın çapı ve uzunluğu ile orantılıdır.
Diş fırçalarında genelde kullanılan kılların çapı
• Yumuşak kıllar için 0,2 mm
• Orta sertlikte kıllar için 0,3 mm
• Sert kıllar için 0,4 mm civarındadır.
Bass (1948) tarafından yapılan tanımlama genelde kabul görmüştür. Bass; düz saplı, 0,2 mm saplı ve 10,3 mm uzunluğunda naylon kıllı, kıl uçları yuvarlatılmış üç sıralı kıl demeti, her sırada eşit aralıkta dizilmiş 6 kıl demeti olan her demette 80-86 kıl olan bir fırça önermektedir.
Çocuklar için; daha küçük başlı, daha ince kıl çaplı (0,1 mm) ve daha kısa kıllı (8,7 mm) olanları kullanılmalıdır.
Sert ve yumuşak kıllı fırçaların kullanımı arasında anlamlı bir fark bulunamazken sert kıllı fırça ile fırçalama dişeti irritasyonları ve diş sert dokusunda aşınmaya sebebiyet verebilir. Yumuşak olanlar daha elastik olduğu için daha fazla temizlik yapma yeteneği olması, dişler arasına daha kolay girmesi ile daha başarılı bir temizlik yapabilir.



Çok sert fırçalama
Dişeti çekilmesine
Kolelerde kama şeklinde defektlere
Dişetinde ülserlere neden olabilir.
Diş fırçalamanın etkinliğinin devamı için dişler düzenli olarak fırçalanmalı ve 3 ay sonra diş fırçası değiştirilmelidir.
Eğer 1 hafta sonunda kıllar eğilmişse çok sert ve kaba bir diş fırçalama yapılıyor demektir. Kıllar 6 ay sonra hala düz ise çok baskısız fırçalandığı ya da her gün fırçalanmadığı düşünülür. Bu nedenle diş fırçasının değiştirilme zamanını gösteren fırçalar geliştirilmiştir. Bunlar faydalıdır.
Fırça sapı ile başı arasında belli açı olan fırçalar azı dişlerinin lingual yüzeylerini daha kolay temizleyebilir.
Elektrikli diş fırçaları ilk kez 1939 yılında ortaya çıkmıştır. Fırça başlarının hareketi çok çeşitlidir. İleri-geri dairesel, eliptik gibidir. Burada önemli olan kişinin fırçayı diş-dişeti üzerinde doğru konumlandırılmasıdır.
El becerisi düşük olanlar
Küçük çocuklar
Özürlü kişiler
Ortodontik aparey taşıyanlara önerilebilir.
Fırça, diş yüzeyi ve dişeti üzerine yerleştirilir. Daha sonra fırça 45° eğilerek orta derecede basınç yaparak fırçayı yeniden oynatmadan küçük dairesel ve titreşim hareketler aynı anda yapılır. Her bölge için 10 kez tekrarlanır. Oklüzal yüzler diş dizisi boyunca fırçalanır. İç yüzler bukkal bölge gibi olmalı. Ön dişlerin iç yüzeylerinin fırçalanmasında fırça dik tutularak fırçalanır. Fırçalama bittikten sonra ağız bol suyla çalkalanır.
Fırçalama hiçbir zaman ideal olarak tam bir temizlik sağlamaz. Diş ipi ve dişler arası fırça ilavesi ile ancak tam bir temizlik yapılabilir.
Ağız durumu
Diş durumu
Alışkanlıklar
El becerisine göre önerilmelidir.

Kaynak: doktor sitesi

Diş hekimlerinin ihtiyacı olan tüm materyelleri