- 7 Mayıs 2007
- 269
- 107
Çocuk ve Bebeklerde Kansızlık Hakkında Herşey
Dünyaya yeni bir bebek getirdiniz. Onun için içiniz titriyor, biraz fazla ağlasa, “acaba çok mu hasta” diye endişeleniyor, ateşi biraz çıksa hemen doktorunuzu arıyorsunuz. Bunlar aslında bebeklik döneminde sık yaşanan sorunlar. Ancak bazı belirtilerin yakından izlenmesinde yarar var. Acıbadem Hastanesi Hematoloji Uzmanı Prof. Dr. Cengiz Canpolat “Normalmiş gibi görünen bazı problemler, bebekte demir eksikliğine bağlı anemi yani kansızlık sorunu olduğunun habercisi olabilir.” diyor.
Hangi belirtiler demir eksikliğiyle ilgilidir?
Prof. Dr. Cengiz Canpolat Demir eksikliği gelişen bebek huzursuz, iştahsız, bazen çok uyuklayan, bazen de uykusuzluk çeken bir bebek durumundadır. Çoğu zaman büyümesi ve gelişmesi duraklama gösterir. Hemoglobini çok düşerse cilt rengi de solar. Bu solukluk en çok göz kapaklarının içine, ağız mukozasına, avuç içlerine ve tırnak yataklarına bakılarak anlaşılabilir. Demir eksikliği olan çocuk garip şeylere karşı bir iştah duyar. Toprak, kum, buz yeme gibi durumlar görülür. Demir eksikliğinin ayrıca ciddi zeka geriliğine ve davranış bozukluğuna yol açtığına dair giderek çoğalan bilgiler mevcut. Demir eksikliğinin erken tanı ve tedavi edilmesiyle bu bozuklukların büyük bir kısmı düzelmektedir.
Kansızlık nedir?
Prof. Dr. Cengiz Canpolat Tıbbi adı anemi olan kansızlık kırmızı kan hücrelerinin yani alyuvarların sayısının beraber veya ayrı olarak o yaşa uygun normal değerlerin altına düşmesi sonucu oluşan bir klinik tablodur. Bu azalma sonucu kanın oksijen taşıma kapasitesi ve dokulara giden oksijen miktarı azalıyor.
Aneminin oluşum nedenleri nedir?
Prof. Dr. Cengiz Canpolat Çocukluk çağında anemi nedenleri üç büyük grupta toplanabilir. Eritrositlerin ve hemoglobinin yetersiz yapımına bağlı anemiler; eritrositlerin aşırı yıkımına bağlı anemiler ve kan kaybına bağlı anemiler. Anemi çocuklarda çoğu zaman yukarıda sayılan mekanizmalardan birisinin eksik veya bozuk olması sonucu oluşursa da bazı durumlarda birden fazla neden bir arada bulunabiliyor.
Demir eksikliğinin nedenleri nedir?
Prof. Dr. Cengiz Canpolat Demir eksikliği anemisi çocuklarda en sık görülen anemi tipi. Anne sütü ile beslenen bebeklerde ilk 6 ay demir eksikliği görülüyorAnne sütündeki demir çok kolay emilebildiği için büyüyen süt çocuğuna miktar olarak yeterlidir. Altı aydan sonra ek gıdalar ile yetersiz demir alan bebek demir eksikliği için adaydır. Demir en çok kırmızı ette, yumurta sarısında, yeşil sebzelerde ve hububatta bulunur. Beyaz ette demir kırmızı etteki kadar yüksek değildir. Demir eksikliğinin gelişmemesi için etten ve sebzelerden gelen demirin dengeli alınması gerekir.
Beslenmenin önemi nedir?
Prof. Dr. Cengiz Canpolat Diyetin en önemli olduğu yaş grupları 6 ay ile 2 yaş arası, ve bir de ergenlik dönemidir. Büyümenin çok hızlı olduğu bu iki dönemde demirden fakir yiyeceklerle beslenilmesi sonucunda demir eksikliği anemisi meydana gelebilir. Ergenlik dönemindeki kızlarda adet kanamalarının düzensiz ve fazla olması da demir eksikliğine katkıda bulunan bir faktördür. Kan yapımında önemli rol oynayan B12 vitamini eksikliği daha çok vejeteryan diyetle beslenen kişilerde olurken folik asit eksikliği ise yeşil yapraklı sebzelerden fakir bir diyetle beslenen kişilerde ortaya çıkar. Ancak bu iki besinin eksikliğine bağlı anemiler çocuklarda demir eksikliğine bağlı anemi kadar sık görülmezler.
İlaçların kansızlık üzerine etkisi var mıdır?
Prof. Dr. Cengiz Canpolat İlaçlar ya alyuvarların yıkımına katkıda bulunarak veya kemik iliğine doğrudan toksik etki göstererek alyuvar yapımını baskılamak suretiyle anemi meydana getirirler. Bazı ilaçlar ise bazı besin maddelerinin ince bağırsaktan emilmesini engelleyerek anemi yaptığı bilinmektedir. Bu tür ilaçlar arasında epilepsi için kullanılan ilaçların bir kısmı sayılabilir. Kullanım alanı sınırlı olmasına rağmen en sık kullanılan ilaçlar arasında olan aspirin ise mide ve bağırsaklarda kanamaya neden olarak anemiye zemin hazırlar.
Kansızlıkta etnik kökenin ve ırkın da büyük önemi var mıdır?
Prof. Dr. Cengiz Canpolat Siyah ırkta ve Arap ülkelerinde orak hücreli anemi sık iken Akdeniz bölgesinde daha çok Akdeniz anemisi olarak bilinen talasemi ön planda görülüyor. Talasemi bir hemoglobin yapım bozukluğu. Erişkin hemoglobininin en önemli kısmını oluşturan Hb A1’i oluşturan alfa veya beta zincirlerinden herhangi birinin yapımında kısmi bir eksiklik olması durumunda taşıyıcılık, tam yapılamaması durumunda ise hastalık oluşuyor. Taşıyıcılık durumunda tedavi gerekmiyor. Ancak hastaya ve ailesine genetik danışmanlık verilmesi şart.
Kansızlığın önlenmesi için ne yapmak gerekir?
Prof. Dr. Cengiz Canpolat Kansızlığın önlenmesi için bebeklerin altı ay anne sütüyle beslenmesi, diyete önem verilmesi, demirden zengin ek gıdaların zamanında ve uygun şekilde başlanması gerekiyor. Erken ve düşük tartılı doğan bebeklere koruyucu demir preparatları başlanmasının önemlidir. Zira anneden bebeğe demir transferi hamileliğin sonlarında yoğunluk kazandığı için bu bebekler demir depoları tam dolmadan doğarlar ve çoğu zaman yoğun bakımda kaldıklarından tetkikler için bebeklerden fazla kan alınmak zorunda kalınır.
Tedavi nasıl yapılır?
Prof. Dr. Cengiz Canpolat Demir eksikliğinin tedavisi çoğunlukla ağızdan verilen demir preparatları ile yapılıyor.Tedavi ortalama 3 ay kadar devam ediyor. İlk 2 ay hemoglobinin yükseltilmesi, 3 ay ise demir depolarının doldurulması amaçlanıyor.(bebek.com)
Dünyaya yeni bir bebek getirdiniz. Onun için içiniz titriyor, biraz fazla ağlasa, “acaba çok mu hasta” diye endişeleniyor, ateşi biraz çıksa hemen doktorunuzu arıyorsunuz. Bunlar aslında bebeklik döneminde sık yaşanan sorunlar. Ancak bazı belirtilerin yakından izlenmesinde yarar var. Acıbadem Hastanesi Hematoloji Uzmanı Prof. Dr. Cengiz Canpolat “Normalmiş gibi görünen bazı problemler, bebekte demir eksikliğine bağlı anemi yani kansızlık sorunu olduğunun habercisi olabilir.” diyor.
Hangi belirtiler demir eksikliğiyle ilgilidir?
Prof. Dr. Cengiz Canpolat Demir eksikliği gelişen bebek huzursuz, iştahsız, bazen çok uyuklayan, bazen de uykusuzluk çeken bir bebek durumundadır. Çoğu zaman büyümesi ve gelişmesi duraklama gösterir. Hemoglobini çok düşerse cilt rengi de solar. Bu solukluk en çok göz kapaklarının içine, ağız mukozasına, avuç içlerine ve tırnak yataklarına bakılarak anlaşılabilir. Demir eksikliği olan çocuk garip şeylere karşı bir iştah duyar. Toprak, kum, buz yeme gibi durumlar görülür. Demir eksikliğinin ayrıca ciddi zeka geriliğine ve davranış bozukluğuna yol açtığına dair giderek çoğalan bilgiler mevcut. Demir eksikliğinin erken tanı ve tedavi edilmesiyle bu bozuklukların büyük bir kısmı düzelmektedir.
Kansızlık nedir?
Prof. Dr. Cengiz Canpolat Tıbbi adı anemi olan kansızlık kırmızı kan hücrelerinin yani alyuvarların sayısının beraber veya ayrı olarak o yaşa uygun normal değerlerin altına düşmesi sonucu oluşan bir klinik tablodur. Bu azalma sonucu kanın oksijen taşıma kapasitesi ve dokulara giden oksijen miktarı azalıyor.
Aneminin oluşum nedenleri nedir?
Prof. Dr. Cengiz Canpolat Çocukluk çağında anemi nedenleri üç büyük grupta toplanabilir. Eritrositlerin ve hemoglobinin yetersiz yapımına bağlı anemiler; eritrositlerin aşırı yıkımına bağlı anemiler ve kan kaybına bağlı anemiler. Anemi çocuklarda çoğu zaman yukarıda sayılan mekanizmalardan birisinin eksik veya bozuk olması sonucu oluşursa da bazı durumlarda birden fazla neden bir arada bulunabiliyor.
Demir eksikliğinin nedenleri nedir?
Prof. Dr. Cengiz Canpolat Demir eksikliği anemisi çocuklarda en sık görülen anemi tipi. Anne sütü ile beslenen bebeklerde ilk 6 ay demir eksikliği görülüyorAnne sütündeki demir çok kolay emilebildiği için büyüyen süt çocuğuna miktar olarak yeterlidir. Altı aydan sonra ek gıdalar ile yetersiz demir alan bebek demir eksikliği için adaydır. Demir en çok kırmızı ette, yumurta sarısında, yeşil sebzelerde ve hububatta bulunur. Beyaz ette demir kırmızı etteki kadar yüksek değildir. Demir eksikliğinin gelişmemesi için etten ve sebzelerden gelen demirin dengeli alınması gerekir.
Beslenmenin önemi nedir?
Prof. Dr. Cengiz Canpolat Diyetin en önemli olduğu yaş grupları 6 ay ile 2 yaş arası, ve bir de ergenlik dönemidir. Büyümenin çok hızlı olduğu bu iki dönemde demirden fakir yiyeceklerle beslenilmesi sonucunda demir eksikliği anemisi meydana gelebilir. Ergenlik dönemindeki kızlarda adet kanamalarının düzensiz ve fazla olması da demir eksikliğine katkıda bulunan bir faktördür. Kan yapımında önemli rol oynayan B12 vitamini eksikliği daha çok vejeteryan diyetle beslenen kişilerde olurken folik asit eksikliği ise yeşil yapraklı sebzelerden fakir bir diyetle beslenen kişilerde ortaya çıkar. Ancak bu iki besinin eksikliğine bağlı anemiler çocuklarda demir eksikliğine bağlı anemi kadar sık görülmezler.
İlaçların kansızlık üzerine etkisi var mıdır?
Prof. Dr. Cengiz Canpolat İlaçlar ya alyuvarların yıkımına katkıda bulunarak veya kemik iliğine doğrudan toksik etki göstererek alyuvar yapımını baskılamak suretiyle anemi meydana getirirler. Bazı ilaçlar ise bazı besin maddelerinin ince bağırsaktan emilmesini engelleyerek anemi yaptığı bilinmektedir. Bu tür ilaçlar arasında epilepsi için kullanılan ilaçların bir kısmı sayılabilir. Kullanım alanı sınırlı olmasına rağmen en sık kullanılan ilaçlar arasında olan aspirin ise mide ve bağırsaklarda kanamaya neden olarak anemiye zemin hazırlar.
Kansızlıkta etnik kökenin ve ırkın da büyük önemi var mıdır?
Prof. Dr. Cengiz Canpolat Siyah ırkta ve Arap ülkelerinde orak hücreli anemi sık iken Akdeniz bölgesinde daha çok Akdeniz anemisi olarak bilinen talasemi ön planda görülüyor. Talasemi bir hemoglobin yapım bozukluğu. Erişkin hemoglobininin en önemli kısmını oluşturan Hb A1’i oluşturan alfa veya beta zincirlerinden herhangi birinin yapımında kısmi bir eksiklik olması durumunda taşıyıcılık, tam yapılamaması durumunda ise hastalık oluşuyor. Taşıyıcılık durumunda tedavi gerekmiyor. Ancak hastaya ve ailesine genetik danışmanlık verilmesi şart.
Kansızlığın önlenmesi için ne yapmak gerekir?
Prof. Dr. Cengiz Canpolat Kansızlığın önlenmesi için bebeklerin altı ay anne sütüyle beslenmesi, diyete önem verilmesi, demirden zengin ek gıdaların zamanında ve uygun şekilde başlanması gerekiyor. Erken ve düşük tartılı doğan bebeklere koruyucu demir preparatları başlanmasının önemlidir. Zira anneden bebeğe demir transferi hamileliğin sonlarında yoğunluk kazandığı için bu bebekler demir depoları tam dolmadan doğarlar ve çoğu zaman yoğun bakımda kaldıklarından tetkikler için bebeklerden fazla kan alınmak zorunda kalınır.
Tedavi nasıl yapılır?
Prof. Dr. Cengiz Canpolat Demir eksikliğinin tedavisi çoğunlukla ağızdan verilen demir preparatları ile yapılıyor.Tedavi ortalama 3 ay kadar devam ediyor. İlk 2 ay hemoglobinin yükseltilmesi, 3 ay ise demir depolarının doldurulması amaçlanıyor.(bebek.com)