Dün akşam oğlumun ödevini kendi ellerimle yaptığım halde, öğretmen kabul etmemiş. Oysa tek bir yanlışı bile olmadığına eminim, nasıl böyle bir şey yapar anlamıyorum. Oğlum eve öyle üzgün geldi ki..." Bu konuşma bir okulun rehberlik odasında yapılıyor. Veli, öğretmene kızgınlığını rehber öğretmene anlatıyor.
Rehber öğretmen, anneye çocuğunun ödevini neden kendisinin yapmadığını soruyor. Anne, oğlunun zamanının yetmediğini söyleyip, aslında başarılı bir çocuk olduğunun altını çiziyor. Bu tablo birçok evde yaşanıyor aslında. Bazen zaman darlığı, işlerin bir an önce bitmesi telaşı, bazen de çocuğa iyilik yapma isteği, çocukların sorumluluk edinmesini ve fiziksel yeterlilik kazanmalarını engelliyor. O güne dek yemeği yedirilmiş, yatağı toplanmış, pijamaları katlanmış çocuk, günün birinde ödevle karşılaşınca, bunun sadece kendisine ait bir görev olduğunu algılamakta güçlük çekiyor. Çocuğun ödevlerini yapmayı görev edinen anneler de olunca sorun çözülüyor. Çocuklarına sorumluluk bırakmayan, bütün işleri üzerine alan aileler ile evdeki ödev telaşını uzmanlara sorduk.
Ödevin öğrencilerin yaşına uygun olması gerekliliği konusu, son yıllarda hem Milli Eğitim Bakanlığı´nın, hem okulların, hem de pedagog ve psikologlardan oluşan rehberlik servislerinin önemle üzerinde durdukları bir konu. Her çocuğun çok özel durumlar dışında kendi başına yapabileceği şekilde veriliyor ödevler.
Ödevin herhangi bir nedenle yapılamaması durumunda, ebeveynin göstereceği en doğru yaklaşım, ödevle ilgili sıkıntının nedenlerini araştırmak, çocuğunun öğretmeni ile iletişime geçmek, çocuğunun sıkıntılarını öğretmeniyle paylaşması ve dürüstçe kendisini ifade etmesi konusunda destek vermek olmalı. Oysa pek çok aile, ödev söz konusu olduğunda üzerine düşenden fazlasını yapıyor.
Uzman Pedagog Halide Karaarslan anlatıyor: "Bir gün bir veli kapımı çaldı. Çocuğuyla aynı sınıfta okuyan başka bir öğrencinin ödevinin, kesinlikle bir profesyonel elinden çıkmış olduğunu iddia etti. Veliye çalışmanın profesyonel olduğunu nasıl anladığını sorduğumda şöyle bir yanıt aldım: ´Anlamamak mümkün değil, kızımın proje ödevini de ben ve eşim hazırladık. Ama bu çocuğunki besbelli profesyonel bir elden çıkmış, baksanıza verilere ve grafiklere´. Kendisini haksızlıklara karşı mücadele eder bir rolde sanan bu yetişkin, ne yazık ki ödevini kendi çabasıyla hazırlayan çocukların karşılaştığı haksızlıkları sorgulamayı unutuyordu."
Çocuğunun ödevlerini, onun yerine yapmayı tercih eden ebeveynin bu davranışının nedenlerinden biri, koruyuculuk olabilir. Çocuğunun verilen ödevi herhangi bir nedenle eksik yaparak, sınıf ya da öğretmen karşısında mahcup olmasını istemeyen anne ya da baba, kendisi bir çırpıda hem de mükemmel bir şekilde ödevleri bitirip, çocuğuna karşı görevini yapmış olmanın rahatlığını yaşar.
ÖDEV YAPARKEN HANGİ YAŞTA NASIL DESTEK VERİLMELİ
5-8 yaş arasında ödevi olup olmadığı mutlaka kontrol edilmeli, ödevin hangi saatler arasında yapılması gerektiği anlatılmalı. İlk soruları beraber yapıp anlaması sağlanmalı. Çocuk, mutlaka gayretlerinden dolayı takdir edilmeli.
8-11 yaş arasında ödevini yapabileceği uygun çalışma ortamı oluşturulmalı. Sadece ödevini yapıp yapmadığı kontrol edilmeli, verimli ders çalışma alışkanlığı konusunda desteklenmeli. Çocuk, mutlaka gayretlerinden dolayı takdir edilmeli.
11 yaşından sonra çocuk kendi başına ders çalışabilmeli. Eğer çalışma konusunda güçlük çektiği bir durum varsa destek verilmeli.
AİLELERİN ÖDEV YAPMALARININ NEDENİ
• Çalışan annelerin, bir türlü çocuğuna zaman ayıramadığını düşünmesi.
• Çocuğun neyi, nasıl ve ne kadar yapabileceği konusunda bir fikri olmaması, yani çocuğunu yeterince tanıyamaması.
• Çocuğun ödevini eksik yapacağını ve bu nedenle üzüleceğini düşünmesi.
• Öğretmene güven duymaması.
• Öğretmenin çocukların yaşına uygun ödevler vermediğini düşünmesi.
• Ödevin çok başarılı olmasının ve ödev notunun, çocuğun başarısını etkileyeceğini düşünmesi.
• Geçmiş öğrencilik yıllarından yarım kalmış ödevleri tamamlama isteği.
• Çocukla geçirilecek zamanın kısıtlı olmasının ödeve ayrılacak zamanı da daraltması.
• Bazı durumlarda öğretmenlerin gerçekten sınırları zorlayacak ödevler vermesi.
ÖDEVİN AİLELER TARAFINDAN YAPILMASININ SAKINCALARI
• Çocukta güvensizlik, yapamama duygusu oluşur.
• Ödevin başkası tarafından yapıldığını saklama çabasına bağlı olarak yalancılık gelişir.
• Kendi görev ve sorumluluklarını başkasının yüklenebildiğini görmekle kolaycılık gelişir.
• Araştırma becerileri eksik kalır.
Rehber öğretmen, anneye çocuğunun ödevini neden kendisinin yapmadığını soruyor. Anne, oğlunun zamanının yetmediğini söyleyip, aslında başarılı bir çocuk olduğunun altını çiziyor. Bu tablo birçok evde yaşanıyor aslında. Bazen zaman darlığı, işlerin bir an önce bitmesi telaşı, bazen de çocuğa iyilik yapma isteği, çocukların sorumluluk edinmesini ve fiziksel yeterlilik kazanmalarını engelliyor. O güne dek yemeği yedirilmiş, yatağı toplanmış, pijamaları katlanmış çocuk, günün birinde ödevle karşılaşınca, bunun sadece kendisine ait bir görev olduğunu algılamakta güçlük çekiyor. Çocuğun ödevlerini yapmayı görev edinen anneler de olunca sorun çözülüyor. Çocuklarına sorumluluk bırakmayan, bütün işleri üzerine alan aileler ile evdeki ödev telaşını uzmanlara sorduk.
Ödevin öğrencilerin yaşına uygun olması gerekliliği konusu, son yıllarda hem Milli Eğitim Bakanlığı´nın, hem okulların, hem de pedagog ve psikologlardan oluşan rehberlik servislerinin önemle üzerinde durdukları bir konu. Her çocuğun çok özel durumlar dışında kendi başına yapabileceği şekilde veriliyor ödevler.
Ödevin herhangi bir nedenle yapılamaması durumunda, ebeveynin göstereceği en doğru yaklaşım, ödevle ilgili sıkıntının nedenlerini araştırmak, çocuğunun öğretmeni ile iletişime geçmek, çocuğunun sıkıntılarını öğretmeniyle paylaşması ve dürüstçe kendisini ifade etmesi konusunda destek vermek olmalı. Oysa pek çok aile, ödev söz konusu olduğunda üzerine düşenden fazlasını yapıyor.
Uzman Pedagog Halide Karaarslan anlatıyor: "Bir gün bir veli kapımı çaldı. Çocuğuyla aynı sınıfta okuyan başka bir öğrencinin ödevinin, kesinlikle bir profesyonel elinden çıkmış olduğunu iddia etti. Veliye çalışmanın profesyonel olduğunu nasıl anladığını sorduğumda şöyle bir yanıt aldım: ´Anlamamak mümkün değil, kızımın proje ödevini de ben ve eşim hazırladık. Ama bu çocuğunki besbelli profesyonel bir elden çıkmış, baksanıza verilere ve grafiklere´. Kendisini haksızlıklara karşı mücadele eder bir rolde sanan bu yetişkin, ne yazık ki ödevini kendi çabasıyla hazırlayan çocukların karşılaştığı haksızlıkları sorgulamayı unutuyordu."
Çocuğunun ödevlerini, onun yerine yapmayı tercih eden ebeveynin bu davranışının nedenlerinden biri, koruyuculuk olabilir. Çocuğunun verilen ödevi herhangi bir nedenle eksik yaparak, sınıf ya da öğretmen karşısında mahcup olmasını istemeyen anne ya da baba, kendisi bir çırpıda hem de mükemmel bir şekilde ödevleri bitirip, çocuğuna karşı görevini yapmış olmanın rahatlığını yaşar.
ÖDEV YAPARKEN HANGİ YAŞTA NASIL DESTEK VERİLMELİ
5-8 yaş arasında ödevi olup olmadığı mutlaka kontrol edilmeli, ödevin hangi saatler arasında yapılması gerektiği anlatılmalı. İlk soruları beraber yapıp anlaması sağlanmalı. Çocuk, mutlaka gayretlerinden dolayı takdir edilmeli.
8-11 yaş arasında ödevini yapabileceği uygun çalışma ortamı oluşturulmalı. Sadece ödevini yapıp yapmadığı kontrol edilmeli, verimli ders çalışma alışkanlığı konusunda desteklenmeli. Çocuk, mutlaka gayretlerinden dolayı takdir edilmeli.
11 yaşından sonra çocuk kendi başına ders çalışabilmeli. Eğer çalışma konusunda güçlük çektiği bir durum varsa destek verilmeli.
AİLELERİN ÖDEV YAPMALARININ NEDENİ
• Çalışan annelerin, bir türlü çocuğuna zaman ayıramadığını düşünmesi.
• Çocuğun neyi, nasıl ve ne kadar yapabileceği konusunda bir fikri olmaması, yani çocuğunu yeterince tanıyamaması.
• Çocuğun ödevini eksik yapacağını ve bu nedenle üzüleceğini düşünmesi.
• Öğretmene güven duymaması.
• Öğretmenin çocukların yaşına uygun ödevler vermediğini düşünmesi.
• Ödevin çok başarılı olmasının ve ödev notunun, çocuğun başarısını etkileyeceğini düşünmesi.
• Geçmiş öğrencilik yıllarından yarım kalmış ödevleri tamamlama isteği.
• Çocukla geçirilecek zamanın kısıtlı olmasının ödeve ayrılacak zamanı da daraltması.
• Bazı durumlarda öğretmenlerin gerçekten sınırları zorlayacak ödevler vermesi.
ÖDEVİN AİLELER TARAFINDAN YAPILMASININ SAKINCALARI
• Çocukta güvensizlik, yapamama duygusu oluşur.
• Ödevin başkası tarafından yapıldığını saklama çabasına bağlı olarak yalancılık gelişir.
• Kendi görev ve sorumluluklarını başkasının yüklenebildiğini görmekle kolaycılık gelişir.
• Araştırma becerileri eksik kalır.