Sürekli ve aşırı biçimde saldırgan olan çocuk sinirli, anlaşılmaz, eyleme hazır ve aşırı geçimsizdir. İlişkileri gergin ve sürtüşmelidir. Hemen parlar ve kavgaya hazırdır. Durmadan kuralları çiğner ve ceza görür. Bu çocuklar cezadan etkilenmez ya da kısa süreli etkilenmiş gibi görünürler. Bu tanımlar size tanıdık geldi mi? Peki ama çocuk neden saldırganlaşır? Nedenlerini uzmanlara sorduk, işte aldığımız yanıtlar.
Çocuğa Başkalarının Bedenine Saygı Göstermesi Gerektiği Öğretilmeli
Saldırganlığın eğitilebilmesi için, her şeyden daha fazla gerekli olan “Bırak çocuk saldırganlığını yaşasın” umursamazlığı değil, saldırganlığın belli kurallara bağlanması ve kontrollü davranış örnekleri formatında başkalarının bedensel dokunulmazlığına saygı ve dikkat göstermenin zorunluluğunun kavratılmasıdır.
Saldırganlığın eğitimi, bu soruna yaşa uygun çözümler oluşturabilmek için, bedensel çatışmalardan kaçınmak anlamına gelir. Başka bir deyişle, yaklaşık ilkokul başlama yaşlarına kadar olan sürede, çocuk ne kadar küçükse, fikir ayrılıklarından bedensel olarak o kadar şiddetli etkilenir. Bazı tepkiler vererek ve konuşma yoluyla bu çocukları ikna etmeye çalışmak, o yaşlarda aşırı yüklenmelerine neden olur.
Anne Baba Ne Kadar Etik Davranırsa Çocuk da Gelecekte Onu Taklit Eder
Ebeveyn olarak uygun çözümlere yöneldiğinizde, çocuğunuz da buna katılır. Ama bunu yaparken ardı arkası gelmeyen iyi sözlerle ikna etmek yerine, yetişkin kendi davranışlarıyla çocuğa örnek olmalıdır. Çocuğu eğiten kişi, günlük yaşamda ne kadar etik değerlere uygun davranırsa, çocuk da ileriki yıllarda olgunlaştığı zaman taklit edebileceği o kadar iyi bir örnek görmüş olur.
Saldırganlık Deyince Ne Anlamalıyız?
Saldırganlık küçük çocuklarda normal bir tepki biçimidir. Çocuğun güvenlik, mutluluk ya da başka bir gereksiniminin şekil değiştirerek başka bir biçimde ortaya çıkmasıdır. Saldırganlığı kişisel bir yaralanmanın bir başka şekilde sonuçlanması olarak tanımlayabiliriz. Bu yaralanma sonucunda çocuğun akranlarına vurması, ısırması, eşyaları fırlatması, tekmelemesi, tükürmesi ve zarar vermeyi amaçlayan tehditler şeklinde sözel saldırılarda bulunmasıdır.
Erkek Çocuklar Daha Saldırgandır
Olağan anlaşmazlıkları bile bilek gücüyle çözmeye çalışırlar. Tepkileri ölçüsüz ve durumla orantısızdır. Öfkesini yenemez ve hep kendini haklı çıkarmaya çalışır. Bu çocuklar evde okulda sürekli sorun yaratırlar ve yetişkinlerle sürekli çatışma içindedirler. Genellikle erkek çocuklar daha saldırgandırlar.
Çocuk Neden Çevresine Saldırır, Arkadaşlarına Şiddet Uygular?
1-Saldırgan davranışların ebeveynler tarafından ödüllendirilmesi. Geleneksel kültürün erkek çocuğun saldırganlığını onaylaması (Ör: parkta iki çocuk birbirini döver. Biri daha çok dayak yerse, annesinin çocuğunun kendisini savunamadığı düşüncesiyle üzülmesi)
2-Çocuğun yetişkinlerden katı ceza, anlayışsızlık ve yetersiz sevgi görmesi.
3-Babanın uzun süreli yokluğunda, annenin sürekli çocuğun etrafında olmasıyla ortaya çıkan feministik ortam.
4-Tv ve kitle iletişimim araçlarının olumsuz etkisi(çocuğun yaşına uygun olmayan diziler, programlar, filmler.)
5-Ana-baba tutumlarının olumsuzluğu, çocukla aralarındaki iletişimin iyi olmaması.
6-Çocuğun ana-babasından dayak yemesi.
7-Beyin zarı iltihabı, beyin zedelenmesi gibi fizyolojik sorunlar.
Peki Ama Çocuğun Saldırgan Davranışları Nasıl Önlenebilir?
1-Her şeyden önce ana-baba çocuğa saldırganlık modeli olmamalıdır.(Evde dayak yiyen bir çocuk varsa kardeşini dövüyor. Kardeşi yoksa okulda en ufak bir sorunda arkadaşına vuruyor. Ya da hayvanlara eziyet ediyor.) Çünkü dayak herkes için olumsuz duygular yaratır.
2-Çok fazla saldırgan davranışlara tolerans gösterilmemelidir. Çocuğun istekleri bu tip davranışlar yapınca yerine getiriliyorsa, çocuk isteklerini yaptırmada araç olarak görmeye başlar. Bu yolla istekleri yerine getirilmemelidir. Saldırgan davranışlar ödüllendirilmemeli ve onun bu davranışının istenmeyen bir davranış olduğu hemen gösterilmelidir.
3-Saldırgan davranışlar kesinlikle dayakla cezalandırılmamalıdır. Anne-babanın ilgisi sevgisi azaldığında ve fiziksel cezalar uzun süre devam ettiğinde, çocukta saldırgan, asi, sorumsuz davranışlar gelişir. Saldırgan davranışlar ortaya çıktığında, yetişkinler sakin davranmalı, anormal duygusal tepkiler yerine ben dilini kullanmalıdır.(Böyle davrandığın için üzüldüm.) Dayak saldırgan davranışın hemen bitiminde uygulandığı zaman, onun hemen kesilmesini sağlayabilir ancak, çocukta düşmanca duygular geliştirir.
4-Çocuk gergin ve sinirliyken onunla tartışmamalı, sakinleşmesini beklemeli ve daha sonra davranışı ile ilgili konuşulmalıdır.
5-Çocuğa sosyal olgunluğuna uygun çeşitli sorumluluklar verilmeli, başarabileceği kadarıyla bir çok Şeyleri başlatıp, bitirmesi sağlanmalıdır. Çocuk başarma duygusunu yaşamalıdır.
6-Çocuğa bu davranışın dezavantajları gösterilmelidir. Saldırgan davranışları ile isteklerini elde edemeyeceğini, istediği Şeyleri kaybettiğini görmeli ve yaşamalıdır.
7-Olumlu davranışı pekiştirmeye dikkat edin. Anne-baba ve diğer yetişkinler çocuğun olumlu davranışını görüp, olumsuz davranışı görmemezlikten gelmelidir. Çocuk bu davranışı yapmadığında sözel olarak ödüllendirilmelidir. Kavga etmeden ve bağırmadan oynadığında bu sözel olarak ödüllendirme.
8-Çocuğun dışarıda oynamasına izin verme, bu çocuğun gerilimini azaltır ve enerjisini boşaltma imkanı sağlar.
9-Saldırgan davranış diğer çocukların güvenliğini ciddi bir şekilde tehdit etmedikçe bu davranışın üstünde durmamak gerekir.
10-Kendi kendine konuşma: Çocuk oldukça dürtüsel davranıyorsa ve onun bu yönünü kontrol etmede güçlük yaşanıyorsa; çocuğa başkalarına vuracağı zaman, kendi kendini engelleyici cümleler söylemesi öğretilebilir. Ör:10’na kadar say ve ona vurma gibi.
11-Çocuk saldırgan modellerle karşı karşıya getirilmemelidir. Tv’deki şiddet içeren programları seyretmesi engellenmelidir. Eğer kesinlikle engel olunamıyorsa, ana-baba çocukla birlikte seyrederek Şiddetin sonuçlarını tartışabilirler. Ayrıca bu şiddet filmlerinin gerçek yaşamın modeli değil, kurmaca olduğu çocuğa anlatılabilir.
12-Kızgınlıktan kurtulmak için alternatifler bulunabilir. Yumruklanabilen kil, çakılabilen çiviler, resim çizme, boyama çocuğun kızgınlık duygularını kontrol altına almayı sağlayabilir. Ayrıca futbol, basketbol gibi sporlar kabul gören çıkış yollarıdır.
13-Her yaş ve dönemde çocuğun temel ihtiyaçları zamanında yerine getirilmelidir.
14-Bu çocukların özellikle baba ile daha çok birlikte olması sağlanmalıdır.
15-Anne-babalar bu çocuklarla iletişim kurarken ben dilini kullanmalıdır. Nasıl konuşmalı… “Böyle kavga ettiğin zaman rahatsız oluyorum, üzülüyorum” gibi. Kişiler duygu, düşünce ve ihtiyaçlarını davranış anında dile getirmelidir.
Çocukların saldırganlık davranışlarını ortadan kaldırmada temel görev aileye düşer. Özellikle de çocukla birinci dereceden ilgilenen anne, baba, büyük kardeşler ve çocuk bakıcılarının; çocuklarla kurulan iletişimleri, çocuklara karşı tutumları, onların görüş alanındaki davranışları, çocukları saldırganlığa itebilmektedir.
Kaynak:hepimiz aileyiz