Tepkisel Aşırı Yeme Bozukluğu
Kısa bir zaman içinde rahatsız olana kadar, aşırı derecede yemek yemek. Tanım
Aşırı yeme bozukluğu Bulimiya’ya benzer fakat aşırı yedikten sonra her hangi bir temizleme eylemi (kusma, müshil ilacı, aç kalma gibi) olmaz. Kişiler genelde, aşırı yeme krizleri sırasında kendilerini kontrolden çıkmış hissederler. Sonrasında suçluluk duygusu ve utanç duyguları takip eder. Aşırı yeme hastalığına sahip insanların çoğu yiyecekleri, hissetmek istemedikleri duyguları bloke etmek için kullanırlar. Bu kişiler aynı zamanda yiyecekleri günlük yaşam stresine karşı, kendilerini rahatlatmak, kendilerini uyuşturmak yada içlerindeki boşluğu doldurmak içinde kullanabilirler. Bütün Yeme Bozukluklarında olduğu gibi Tepkisel Aşırı Yeme Bozukluğu’da ciddi bir rahatsızlıktır fakat doğru yöntemlerle tedavi edilebilir.
Belirtileri
Kilo alma
Yemek konusunda kontrolsüz hissetmek
Kendine güvenin düşük olması
Depresyon
Tedirginlik
Kiloda azalma ve artma
Sekse olan ilginin kaybolması
Yiyecekleri gizlemek
Suçluluk duygusu ve utanç
Kendinden iğrenmek
Pek çok değişik diyet denemek
Kilo kaybettikleri takdirde hayatın daha güzel olacağına inanmak
Gizli yeme alışkanlığı
Yiyecek ikram edilen sosyal etkinliklerden kaçınmak
İntihar düşünceleri
Bedensel ve Tıbbi Komplikasyonlar
Şişmanlık
Adet görmede dengesizlik
Şeker hastalığı
Yüksek tansiyon
Yüksek kolestrol
Osteoartrit
Hareket etme kabiletinde azalma
Nefes darlığı
Kalp hastalıkları
Karaciğer ve böbrek hastalıkları
Kalp krizi ve ölüm
Nedenleri
Doktorlar tam olarak bu hastalığın neden oluştuğunu bilmemektedir. Araştırmalar aile yaklaşımı, kültürel etkenler ve genler gibi pek çok etkinin hastalığın oluşmasına yol açtığını göstermektedir.
Nedenlerden bir tanesi, modern ve ekonomik olarak gelişmiş toplumlarda medyanın genç insanlara özellikle kadınlara gönderdiği mesajlardır. Bu mesajlarda ana tema aşırı inceliğin çekici olduğudur. Modeller ve bazı ünlü kişiler gibi ince olabilmek bazı insanların sağlıklı olmayan bir kiloya inmelerini gerektirir. Bazı kişiler hem sağlıklı hemde ince olabilir fakat sorun pek çok gencin sağlıklarını yitirmeden o inceliğe ulaşmalarının mümkün olmamasıdır.
Bazı genç insanlar medyanın incelik ile ilgili mesajlarına bakarak yanlış fikirler geliştirebilirler. Örneğin, 14 yaşındaki bir genç kız, 1.60m boya sahip birinin ideal kilosunun 40 kg. olması gerektiğine inanabilir, oysa sağlıklı kilo 50kg. olmalıdır. Sonuç olarak yavaş yavaş öğünleri atlamaya başlar ve sağlıklı olmak için ihtiyacı olan besini almayı reddeder. Gittikçe zayıflar fakat kendini genede şişman hisseder. Sonunda öyle bir hale gelir ki gıdasızlıktan dolayı hastaneye kaldırılması gerekli olur.
Fakat yeme bozuklukları basitçe yemek ve incelme ile açıklanamaz, sorun bundan çok daha karmaşıktır. Yeme Bozukluğu olan kişiler ümitsizce başkaları tarafından onaylanmayı ve kabullenilmeyi arzu ederler ve bazen bu duyguları kısa vadede ince olmakta bulabilirler yada yemek yiyerek kendilerini rahatlatabilirler. Yeme bozukluğu aslında temelde vücudun açıklanmayan duygularını, kendisini ve karşılanmayan ihtiyaçlarını ifade etme şeklidir.
Tıbbi Yardım Ne zaman alınmalı?
Aşırı derecede kilo kaybı varsa yada aşırı yemek yemek ve aşırı diyet yapmak arasında gidip geliniyorsa bir doktor ile konuşmak önemli olabilir. İnkar etmek yeme bozukluklarının bir belirtisidir, dolayısıyla kişi çoğunlukla bir aile bireyinin yada arkadaşının ısrarı sonucu doktora gitmeyi kabul eder. Eğer aile bireylerinden birinde yada bir arkadaşınızda yeme bozukluğundan kuşkulanıyorsanız, bir doktora görünmesi konusunda ısrar etmelisiniz, beklemekle zaman kaybetmeyin ve sorunun kendi kendine çözümlenmesini beklemeyin.
Tedavi
Genel olarak kabul edilen bir gerçek yeme bozukluklarının tedavisinde, psikoterapist, doktor, yeme uzmanı ve hemşire gibi farklı alandan çeşitli klinisyenlerin tedaviye katılmasıdır
Çoğu hastada yeme bozukluğunun yanısıra aynı zamanda tedavi edilmesi gereken depresyon, kaygı bozukluğu ve diğer psikiyatrik sorunlarda mevcuttur.
Yeme bozukluğu, hem fiziksel hemde ruhsal olarak insanı tahrip eder, dolayısıyla bu tür rahatsızlığı olan insanların hemen doktora başvurması gerekir. Erken teşhis ve önlem almak kişinin daha çabuk iyileşmesini önemli ölçüde etkiler. Erken zamanlarda teşhis edilmeyen ve geç kalınan durumlarda yeme bozukluğu kronik bir hale gelebilir ve hastanın yaşamını tehdit edebilir.
En etkili tedavi yöntemi bir doktor ve yeme uzmanı ile birlikte psikoterapi yada psikolojik danışmanlık almaktır. Tedavi kişiye özel olarak belirlenmelidir, çünkü tedavi hastalığın şiddetine ve hastanın özel sorunlarına, ihtiyaçlarına hitap etmelidir.
Psikolojik terapi hastanın hem yeme bozukluğuna hemde hastalığın altında yatan kişisel ve kültürel psikolojik etkenlere eğilmelidir. Hastanın hem kendisiyle hemde yiyeceklerle barış içinde ve sağlıklı bir şekilde nasıl yaşayacağını öğrenmesi gerekir.
Çiğdem Alper, MA
Psikoterapist
Kısa bir zaman içinde rahatsız olana kadar, aşırı derecede yemek yemek. Tanım
Aşırı yeme bozukluğu Bulimiya’ya benzer fakat aşırı yedikten sonra her hangi bir temizleme eylemi (kusma, müshil ilacı, aç kalma gibi) olmaz. Kişiler genelde, aşırı yeme krizleri sırasında kendilerini kontrolden çıkmış hissederler. Sonrasında suçluluk duygusu ve utanç duyguları takip eder. Aşırı yeme hastalığına sahip insanların çoğu yiyecekleri, hissetmek istemedikleri duyguları bloke etmek için kullanırlar. Bu kişiler aynı zamanda yiyecekleri günlük yaşam stresine karşı, kendilerini rahatlatmak, kendilerini uyuşturmak yada içlerindeki boşluğu doldurmak içinde kullanabilirler. Bütün Yeme Bozukluklarında olduğu gibi Tepkisel Aşırı Yeme Bozukluğu’da ciddi bir rahatsızlıktır fakat doğru yöntemlerle tedavi edilebilir.
Belirtileri
Kilo alma
Yemek konusunda kontrolsüz hissetmek
Kendine güvenin düşük olması
Depresyon
Tedirginlik
Kiloda azalma ve artma
Sekse olan ilginin kaybolması
Yiyecekleri gizlemek
Suçluluk duygusu ve utanç
Kendinden iğrenmek
Pek çok değişik diyet denemek
Kilo kaybettikleri takdirde hayatın daha güzel olacağına inanmak
Gizli yeme alışkanlığı
Yiyecek ikram edilen sosyal etkinliklerden kaçınmak
İntihar düşünceleri
Bedensel ve Tıbbi Komplikasyonlar
Şişmanlık
Adet görmede dengesizlik
Şeker hastalığı
Yüksek tansiyon
Yüksek kolestrol
Osteoartrit
Hareket etme kabiletinde azalma
Nefes darlığı
Kalp hastalıkları
Karaciğer ve böbrek hastalıkları
Kalp krizi ve ölüm
Nedenleri
Doktorlar tam olarak bu hastalığın neden oluştuğunu bilmemektedir. Araştırmalar aile yaklaşımı, kültürel etkenler ve genler gibi pek çok etkinin hastalığın oluşmasına yol açtığını göstermektedir.
Nedenlerden bir tanesi, modern ve ekonomik olarak gelişmiş toplumlarda medyanın genç insanlara özellikle kadınlara gönderdiği mesajlardır. Bu mesajlarda ana tema aşırı inceliğin çekici olduğudur. Modeller ve bazı ünlü kişiler gibi ince olabilmek bazı insanların sağlıklı olmayan bir kiloya inmelerini gerektirir. Bazı kişiler hem sağlıklı hemde ince olabilir fakat sorun pek çok gencin sağlıklarını yitirmeden o inceliğe ulaşmalarının mümkün olmamasıdır.
Bazı genç insanlar medyanın incelik ile ilgili mesajlarına bakarak yanlış fikirler geliştirebilirler. Örneğin, 14 yaşındaki bir genç kız, 1.60m boya sahip birinin ideal kilosunun 40 kg. olması gerektiğine inanabilir, oysa sağlıklı kilo 50kg. olmalıdır. Sonuç olarak yavaş yavaş öğünleri atlamaya başlar ve sağlıklı olmak için ihtiyacı olan besini almayı reddeder. Gittikçe zayıflar fakat kendini genede şişman hisseder. Sonunda öyle bir hale gelir ki gıdasızlıktan dolayı hastaneye kaldırılması gerekli olur.
Fakat yeme bozuklukları basitçe yemek ve incelme ile açıklanamaz, sorun bundan çok daha karmaşıktır. Yeme Bozukluğu olan kişiler ümitsizce başkaları tarafından onaylanmayı ve kabullenilmeyi arzu ederler ve bazen bu duyguları kısa vadede ince olmakta bulabilirler yada yemek yiyerek kendilerini rahatlatabilirler. Yeme bozukluğu aslında temelde vücudun açıklanmayan duygularını, kendisini ve karşılanmayan ihtiyaçlarını ifade etme şeklidir.
Tıbbi Yardım Ne zaman alınmalı?
Aşırı derecede kilo kaybı varsa yada aşırı yemek yemek ve aşırı diyet yapmak arasında gidip geliniyorsa bir doktor ile konuşmak önemli olabilir. İnkar etmek yeme bozukluklarının bir belirtisidir, dolayısıyla kişi çoğunlukla bir aile bireyinin yada arkadaşının ısrarı sonucu doktora gitmeyi kabul eder. Eğer aile bireylerinden birinde yada bir arkadaşınızda yeme bozukluğundan kuşkulanıyorsanız, bir doktora görünmesi konusunda ısrar etmelisiniz, beklemekle zaman kaybetmeyin ve sorunun kendi kendine çözümlenmesini beklemeyin.
Tedavi
Genel olarak kabul edilen bir gerçek yeme bozukluklarının tedavisinde, psikoterapist, doktor, yeme uzmanı ve hemşire gibi farklı alandan çeşitli klinisyenlerin tedaviye katılmasıdır
Çoğu hastada yeme bozukluğunun yanısıra aynı zamanda tedavi edilmesi gereken depresyon, kaygı bozukluğu ve diğer psikiyatrik sorunlarda mevcuttur.
Yeme bozukluğu, hem fiziksel hemde ruhsal olarak insanı tahrip eder, dolayısıyla bu tür rahatsızlığı olan insanların hemen doktora başvurması gerekir. Erken teşhis ve önlem almak kişinin daha çabuk iyileşmesini önemli ölçüde etkiler. Erken zamanlarda teşhis edilmeyen ve geç kalınan durumlarda yeme bozukluğu kronik bir hale gelebilir ve hastanın yaşamını tehdit edebilir.
En etkili tedavi yöntemi bir doktor ve yeme uzmanı ile birlikte psikoterapi yada psikolojik danışmanlık almaktır. Tedavi kişiye özel olarak belirlenmelidir, çünkü tedavi hastalığın şiddetine ve hastanın özel sorunlarına, ihtiyaçlarına hitap etmelidir.
Psikolojik terapi hastanın hem yeme bozukluğuna hemde hastalığın altında yatan kişisel ve kültürel psikolojik etkenlere eğilmelidir. Hastanın hem kendisiyle hemde yiyeceklerle barış içinde ve sağlıklı bir şekilde nasıl yaşayacağını öğrenmesi gerekir.
Çiğdem Alper, MA
Psikoterapist