- 6 Mart 2012
- 17.731
- 27.703
- 49
Çocuk konuşmaya başladığı andan itibaren yakın çevresinden duyduğu birçok kelimeyi hafızasına alıyor ve yakın bir süreçte o kelimeyi kullanıyorlar. Bu kelimeler olumlu olabileceği gibi olumsuz kelimeler de olabilir. Çocuklar zaten anlamlarını bilmedikleri kelimeleri telaffuz etmekte hiçbir sakınca görmüyorlar. Bu çocuklar beklenen bir durumdur. İster masumca olsun ister bilerek, öğretilerek olsun çocuk illa bir yerden duyarak bu sözlerden birini öğrenecektir.
Çocuğunuza kızmayın!
Çocuk Psikiyatrisi Yrd. Doç. Dr. Serdar Alpaslan, uygun olmayan bir kelime söylediğinde çocuğa kızarak tepki gösterilmemesi gerektiğini söylüyor. Alparslan, “Tepki verildiğinde çocuk size kızdığında ve bunu bir şekilde size belli etmek istediğinde bu kelimeyi yeniden kullanacaktır. Çünkü çocuk, bu kelimenin anne-babayı kızdıracak bir şey olduğunu öğrenmiştir. ‘Ağzına acı biber sürerim’, ‘bak döverim’ gibi ifadeler çocuğun bu kötü davranışını daha da pekiştirir. Ayrıca çocuk ‘ayıp’ bir kelimeyi ilk söylediğinde anne-baba kahkaha atar yahut sadece gizlemeye çalışarak hafifçe gülerse, çocuk bunu fark eder ve kelimeyi tekrar söyler. Çünkü küçük çocukların en çok istediği şey anne-babalarını memnun etmektir.” diyor. Gülerek ya da öfkelenerek tepki vermenin kötü söz söyleme davranışını pekiştirdiğini söyleyen Alparslan, çocuğun öfkesi geçtikten sonra durum hakkında çocukla uygun bir üslupla konuşulması gerektiğini ifade ediyor.
Çocuklarda küfrün nedenleri nelerdir?
Ağızdan Kaçıverme: Herhangi bir gerginlik sonucunda küfürün ağızdan çıkıvermesi doğal bir durumdur. Çok engellenen, yaşama alanı çok daraltılan çocuk, kızgınlık olarak küfredebilir.
Dikkat Çekme: Anne-babalarından yeterince ilgi görmeyen çocuklar küfür ederler.
Sarsılma: Bazı çocuklar yetişkinleri şok etme, rahatsız etmek için küfür edebilir.
Savunma: Bazı çocuklar için kötü söz söyleme bir savunma şeklidir.
Olgunlaşma: Bazen de çocuklar yetişkin olmanın bir sembolü olarak, kötü söz söylerler.
Ufak öneriler
• Çocuğunuza kullandığı bu kelimelerin anlamlarını sorun. Daha sonra kendiniz o kelimelerin anlamlarını çocuğunuza açıklayın.
• Çocuğunuza masal okurken kendi masalınızı oluşturun. Hikayenin kahramanından birini kötü söz söyleyen bir çocuk olarak seçin. Çocuk kötü bir söz söylediğinde annesinin ne kadar üzüldüğünü, çevresinin nasıl tepki gösterdiğini anlatın. Çocuğunuz bu hikayeden ders alacaktır.
• Kötü sözleri genellikle aileler öğretir; ama çocuk bunu ailesinden değil televizyondan, arkadaş çevresinden, sokaktan da öğrenebilir. Önce çocuğunuzun kötü sözleri nereden öğrendiğini bulun. Ve ilk önce kendi konuşma tarzınızı sorgulayın.
• Çocuğunuz bulunduğu ortamdan çok etkilenir. O ortamda küfür eden biri varsa çocuğunuza bunun çok yanlış bir şey olduğunu anlatın.
• “Çok ayıp’” , “Ağzına biber sürerim bak.” demeyin.
• Çocuğunuza kızgınlığını ifade etmesi için başka kelimeler öğretin. “Kızdım.” , “Öfkelendim.” , “Tüh!” gibi.
• Kullandığı olumlu sözcükleri övün ve ödüllendirin.
• Kullandığı kötü sözlerin yerine olumlu, iyi sözler bulun. Kötü sözlere ihtiyacı olmadığını, kullandığı daha güzel sözlerin olduğunu fark etmesini sağlayın.
• Kötü sözler söylediğinde gülmeyin. Gülerseniz çocuğunuz iyi bir şey yaptığını zanneder.
• Çocuğunuza kötü sözler söylediği için kızmayın. Bu o sözleri bilinçaltında bastırması ve daha sonra hiç beklemediğiniz anda gün yüzüne çıkmasına sebep olur.
• Çocuğunuzun başka yerlerden kötü sözler duymasını, öğrenmesini tabii ki de engelleyemezsiniz. Ama çocuğunuza terbiye ve ahlak kurallarını güzelce anlatır ve öğretirseniz bir sorun yaşamazsınız.