Bebeğiniz 4 aylık
ıkinci üç aylık döneme giriyorsunuz. Gelişmeler her alanda hızla devam edecektir. Bu ayın en belirgin değişimi görsel alanda yaşanır.
Artık her iki gözünü de kullanabilen bebek ilk olarak daha iyi izlemeye başlar. Bir insana ya da bir oyuncağa dikkatini verip onu 180 derece takip edebilir. Artık renk tercihi de belirir. Doğal renkleri pastel renklere tercih ederler.
Yüzükoyun yatırıldığında ağırlığını kollarına vererek başını iyice kaldırabilir. Hatta sırtüstü dönebilir. Yastıklarla desteklenerek oturabilir. Yine de onu bu pozisyonda yalnız bırakmamak ve fazla uzun oturtmamak gerekir.
Oyuncaklar onun için var olmaya başlamışlardır. Özellikle karınları tokken oyuncakların çok daha fazla tadını çıkarırlar. Uzaktaki oyuncağı almak için hamle yapar, iki eliyle oyuncağını kucaklar. Ve eline aldığı bir oyuncağı ağzına götürür. Bu durumda güvenliği tekrar düşünmek gerekir. Oyuncakların malzemesinden de emin olmalısınız..
Ulaşması tehlikeli olabilecek cisimleri yakınına bırakmamalısınız. Bebeklerin hızla hareket ettiklerini de hatırlatalım bu aşamada. Artık yattıkları yerde dönmeye de başlarlar. Bebeğin ne zaman döneceği huyuyla değil kaslarının gelişimiyle alakalıdır. Aktif bebekler dönme hareketini daha çabuk denerken sakin bebekler uzanıp etrafı seyretmeyi tercih eder. Birkaç ay sonra dönerler.
Bu ay içinde bebeğinizle oynayabileceğiniz çeşitli oyunlar da vardır. Bir kere hala çıngıraklı tutma oyuncaklarından çok zevk alırlar. Oturma, vurma ve tekme oyunları da ilgilerini çeker. Bir de tabii ?cee? oyunu. Her bebeğin mutlaka hoşuna giden bir oyundur. Yüzünüzü bir bezle saklayarak ?Nerde anne, nerde anne?? diye sorup ardından ?burdaaa? diye yüzünüzü açabilirsiniz. Kahkahalarına bayılacaksınız. Bir de tabii gıdıklanma! Temas olan oyunlar da çok eğlenmelerini ve eğlendiklerini göstermelerini sağlar.
Dudaklarını şapırdatabilir, sarkıtarak somurtma ifadesi takınabilir. Evdeki farklı kişileri tanır. Onunla ilgilenildiğinde sıcak ve sesli gülücükler dağıtır.
Bütün gece boyu uyuyabilir. Bezini kaka yapmadığı sürece değiştirmeniz gerekmez.
Yeni sesler dönemi de başlar. Çıkardığı ?ah? sesi yavaşça ?oh?a kayabilir. Hecelerin tekrarı başlar. Değişik ve uzun sesler çıkarmanın yanı sıra yüksek sesler de çıkarırlar. Gıdıklama oyununda çıkardığı sesler sizi şaşırtmasın. Bir de ıslıktan zevk alırlar.
Bu ay bebeğiniz mırıldanmaya başlar. Yani sesli ve sessiz harfi birleştirip onu devamlı olarak tekrar eder: de de de gibi.
Duyma tam gelişir. Farklı seslerle ilgilenir, kendi çıkardığı sesleri dinler. Sürekli yeni heceler çıkarır. Onunla yumuşak konuşursanız rahatlar, gülümser, kızgın konuşursanız ağlamaya başlar. Artık bazı bildiği, tanıdık kelimeler vardır. Konuşmalarınızı o kelimelerle başlatırsanız ve melodik konuşursanız sizi daha fazla dikkate alacaktır. ismini sık sık kullanmalısınız. Sesinizin tonu bile çok önemlidir onun için.
Yüzlere meraklı olan bebekler için ayna her zaman hoş bir oyuncak olmuştur. Bebekler için kırılmayan aynalar vardır. Ona mutlaka ayna alın. Hatta bazen bebeğinizle beraber ayna karşısına geçin.
Yüzünüzle yaptığınızın aynısını yapmasını bekleyin. Ağzınızı kullanın. A, E, O sesleri çıkarır gibi şekil verin.
Ses onun için bu aylarda önem kazanmaya başlar. Sesin geldiği yöne döner. Ses çıkarmak için nesneleri oynatır. Yalnız kalınca sıkılır. O yüzden bu durumu tercih etmezler.
Bazı bebekler bu ay katı mamaya başlar. Bununla ilgili detayları beslenme bölümünde bulabileceksiniz. Yine de anne sütüne devam ederek katı mamaya başlayabilirsiniz. Doktorunuz bu konuda size yol gösterecektir.
Jestler bu dönemde başlayan vücut davranışlarındandır. Henüz çok anlaşılır hareketleri yoktur ama bunun için çabalarlar. Bazı hareketlerinin altında mesajları ve ihtiyaçları yatar. Mesela gözleri kocaman bir şekilde size doğru eğiliyor ve kollarını açarak sallıyorsa oyun oynamak istiyordur. Bluzunuza yapışıyor, ağzını açıp kapatıyorsa acıkmıştır. Yere bıraktığınızda huysuzlaşıyorsa dolaşmak istiyor demektir.
Onun yanından giderken baybaylaşmayı, geldiğinizde merhabalaş mayı sakın unutmayın. Bu dönemde sizden alacağı en ufak şeylerin cevaplarını kısa süre sonra ondan almaya başlayacağınızdan emin olabilirsiniz.
Bebeğiniz 5 Aylık
Artık gelişmesinin hızlandığını fark edeceksiniz. Gün boyunca değişik sesler ve heceler çıkartan bebeğiniz baba, mama gibi kelimeler söyleyebilir. Bu hoşunuza gidecektir ama demek istedikleri hala o değildir. Anlamını bilmeden söylerler. Yine de ailenin sevinmesi için yerinde bir sebeptir. Onu teşvik etmeye devam etmelisiniz. Bu ay öğreneceği yeni becerileri kazanması için sizin özel bir çaba harcamanız gerekmez. Sadece onu desteklemeniz yeterli olacaktır.
Bu ay elleriyle uzanmayı başardığı aydır. Daha önceki iki elle kucaklama modeli tek elli uzanmaya dönüşür. Ortalama bir kol boyu mesafedeki nesnelere tek eliyle uzanabilir. Yüzükoyun yatarken kendini epeyce, hatta tamamen yukarı kaldırabilir.
5 aylık bebek insan sesine tepki verir, konuşan kişiye döner. ilgilenildiğinde gülümser ve "konuşur". Adını seslendiğinizde size bakar. Sebepsiz yere bir ağlaması varsa onunla konuşun. Konuşulduğunda çoğunlukla ağlamasını keser. Pek çok farklı ses çıkarır. Bunların bir kısmı kendine özgü, diğerleri duyduklarının taklididir. Gördüğü hareketleri de taklit edebilir.
Elinden oyuncağının alınması veya onu mutsuz eden bir davranışı protesto eder. Her şeye dokunmak, tutmak, tatmak ister. Elindeki bir cismi diğer eline geçirebilir.
Hareketli döneme az kaldığını söylemek lazım. Yattığı yerden ters dönebileceğini bilmeniz önemlidir. Çoğu bebek sırt üstünden yüz üstüne dönmeden önce, yüz üstünden sırt üstüne döner. Çünkü kollarındaki gücü daha fazla kullanabilirler. Özellikle alt değiştirirken onu tek başına bırakmayın. Bir anda dönüp düşebilir. Emekleme benzeri hareketler başlar. Yatağında bir baştan diğer başa gidebilir. Sırt üstü yatarken eline verilen bir nesneyi yakalar ve sallar.
Bu bebek oturmak için ayağa kalkmaya da çalışır. Daha önce destekle oturtmaya başladığınız bebeğinize bu ay daha fazla süreyi oturarak geçirmesini sağlayabilirsiniz. Hatta bazı bebekler kendi kendilerine de oturabilirler ama bir süre sonra düşebilirler. Hatta yardımlarınızla ayakta da durabilirler. Siz onu tutuyor olsanız da o ayakla bütün vücudunu taşıyabilir.
(Sakın bırakmayın tabii!)
Bu dönemdeki bebek ortalama olarak gündüzleri birer saatten 34 kere uyur. Bazıları ise yarımşar saatlik 56 uykuyu tercih eder. Bir kısmı da ikişer saatten iki kere uykuya yatar. Gündüz uykusunun nasıl olduğundan daha çok, zamanı önemlidir. Gece iyi uyuyabilmesi için akşamüstü uyanma saatlerini ayarlamanız gerekebilir. Bu dönemde toplam 1415 saatlik uyku ona yeter. Uykusu, yemesi, dışkılaması, banyosu belli saatlerde olmaya başlar. Kilo artışı azalır. Bu ayda genellikle doğum kilosunun iki katına ulaşmıştır.
Yabancılaşma başlar. Ev halkı dışındaki insanları ilk gördüğünde onlardan korkar. Bazen de siz başka bir odadayken ağlamaya başlar. Ona hemen geleceğinizi seslenerek söyleyebilirsiniz. Odaya gidince sizi heyecanla beklediğini görebilirsiniz.
Bebeğinizin çıkardığı sesleri taklit edip onu konuşmaya teşvik edin, kısa cümlecikler ve kelimelerle konuşun. şarkılar söyleyin. Bu ay bebeğinizin başka bebeklerle karşılaşmasını sağlayın, buna daha önce başlamadıysanız şimdi tam zamanı. Birbirlerini inceleyip konuşmalarına izin verin.
Yatak üstüne takılan müzikli dönenceleri bu ayda kaldırın. Bebeğiniz bunları uzanıp yakalayabilir, bu da kazalara neden olabilir. Çünkü artık oyuncaklara ciddi biçimde uzanmaya çalışır. O yüzden yeni bir oyuncağı ona vereceğiniz zaman bir süre yanında kalmalı ve onunla oynamalı, nasıl oynanacağını göstermelisiniz. Eliyle rahatça kavrayacağı yumuşak, sesli oyuncakları tercih edin. Bu arada avuçlamak da çok hoşuna gider.
Yatağın ya da yerin üstüne ilgisini çekecek bir oyuncak koyup ona ulaşması için teşvik de edebilirsiniz. Blok oyuncaklar da bu aylarda onun dünyasında yer alabilir. Zıt renklerde ağır ve sivri kenarı olmayan bloklarla çeşitli oyunlar deneyecektir. Sıkınca ses çıkaran oyuncaklar da hoşuna gider.
Yanınızda iken eline kendi kendine yiyebileceği bebe bisküvilerinden verebilirsiniz. Bir noktayı hatırlatalım, anne sütü dışında herhangi bir şey vermeye başladığınız anda suya da başlamalısınız. Suyu da doğrudan bardağıyla kendisinin içmesi için ona verebilirsiniz.
Bebeğiniz 6 aylık
Zaman ne kadar çabuk geçiyor değil mi? Bebeğiniz altı aylık oldu bile. Bu aralar her hafta yeni bir beceri kazandığını görebilirsiniz.
Artık çok hareketlidir. Yattığı yerde bile kıpır kıpırdır. Her yöne kıvrılarak dönebilir, başını istediği gibi çevirebilir. Bu durumda altını değiştirmek bile zorlaşır.
Karnı yerden tam kalkmadan emekler, dönmekten keyif alır. Kucak istediğini kollarını açıp size uzatarak belli eder. Oturabilir, ancak henüz kendi oturma pozisyonuna gelemez. Onu, yastıklarla desteklemeye devam edebilirsiniz. Önüne bir oyuncak koyarsanız oturma hevesi daha da artar. Ayrıca oturma eylemi için denge önemlidir. Oyuncakları bebeğinizin otururken denge sağlaması için de kullanabilirsiniz.
Kimi bebekler desteksiz rahat oturabilir bu ay. Desteğe ihtiyacı olup olmadığını anlarsınız zaten. Bir başkasına ya da bir eşyaya da tutunarak ayağa kalkmaya çalışabilirler.
Nesneyi bir elinden diğerine çok rahatlıkla geçirir, ancak elinden nasıl bırakacağını bilemez. Ses çıkarabildiği nesneleri sallamaktan hoşlanır. Çıkarabildiği sesleri başkalarıyla paylaşmak ister. Düşürdüğü oyuncağı arar ve kendine geri gelmesini ister. Nesneleri ağzına götürmeye devam eder. Bunun bir sebebi de artık dişlerin çıkmak üzere olduğu için kaşınması da olabilir. Bir de oyuncaklarını masaya ya da yere vurarak ses çıkartmaya bayılır. Onunla oyuncak saklama oynayabilirsiniz. Oyuncağını bir bezin altına saklayarak tepkisine bakın. Sonra da oyuncağı ortaya çıkarın. Bu arada yüzünüzle oynamaktan, saçınızı çekmekten de hoşlanır.
Oyun oynarken çok neşeli olur ve bunu size gösterir. Kızdığında ya da canı sıkıldığında ise bağırır. Oyuncağını almak istediğinizde karşı çıkar.
Müthiş görsel merakı vardır. ılgisini çeken her şeyi takip eder. Gözleri birlikte hareket eder. Bir şaşılıktan şüpheniz varsa bu ay bir göz doktoruna kontrole götürebilirsiniz. Artık gözünün rengi de belirginleşmeye başlar.
Yabancıları ayrıt edebildiği için onlardan çekinmeye de başlar. Sizi görmeyince korkup ağlayabilirler.
Bu ay bebeğiniz her sabah aynı saatte kalkabilir. Her gün düzenli iki gündüz uykusu olur. Sabah ve öğleden sonra. Katı mamalar artık ağırlık kazanmaya başlar ama anne sütüne de devam etmenizi öneririz. Geceleri de aralıksız 10 saat uyuyabilir. Bunun için karnının tok olması önemlidir. Bu yüzden de geceleri güzel ve doyurucu beslenmesi önemlidir.
Bu zaman için önemli bir üç gün kuralı vardır. Altı aylık bebek üç gün üst üste aynı saatte yer, uyur ve uyanırsa onu bu düzene oturtmuşsunuz demektir.
Bu arada gece biberonundan da artık vazgeçseniz iyi olur. Çünkü dişler çıkmak üzeredir ve gece biberonla beslenme dişler için de iyi değildir.
Elleriyle kendini beslemeye çalışır. Eğer mama sandalyesinde rahat oturabiliyorsa onu oraya yerleştirin. Sandalyenin altına muşamba veya gazete kağıdı serebilirsiniz. Ve istediği gibi yemesine izin verin.
Bu hareket doyma amaçlı olmayabilir. Kendisini doyuracak kadar iyi yiyemez ama yavaş yavaş kaşık kullanmasını öğrenir. Siz de arada ona yardımcı olarak beslenme işlemini bitirebilirsiniz.
Bebeğinizin zekası hızla gelişir. istediğine ulaşmak için plan yapmaya başlar. Henüz konuşamasa bile; ?anne?, ?biberon?, ?araba? gibi önemli sözcükleri tanır. Kendi adını gayet iyi bilir. Yabancıları ayırt eder. Sesin kime ait olduğunu da anlayabilir. Sesli ve sessiz harfleri kullanarak çeşitli sesler çıkarır. Bu onu da güldürür, sizden de gülmenizi bekler. Anlamsız heceler çıkarması ya da sizin söylediklerinizi taklit etmeye çalışması konuşma çabalarının aşamalarındandır. Mutluluğunu, sevgisini, korkusunu, sabırsızlığını, heyecanını rahatlıkla ifade edebilir.
Bebeğinizle şarkılar söyleyin, birlikte el çırparak tempo tutun, sözcükleri yumuşak bir ses tonuyla, açıkça, vurgulayarak söyleyin. Onu kucağınıza alın ve onun çıkardığı sesleri ve yüz ifadelerini onunla birlikte tekrarlayın. Bebeğinizin çevresine yumuşak yastıklar koyarak, onu desteksiz oturmaya teşvik edin. Bebeğinizi yüzükoyun yere yatırın ve kollarıyla gövdesini kaldırmaya teşvik edin. Kas gruplarını çalıştırmanın yanı sıra ellerini kullanma ve onları güçlendirme fırsatı da verilmelidir. Bunun için çeşitli büyüklükte toplar bunun için uygundur.
Diş çıkarma
Bebeklerin diş çıkarmaya başlama ayı farklılık gösterebilir. Her bebeğin diş çıkartırken yaşadıkları da öyle. Çok nadir olmakla birlikte dişle doğan bebeklere bile rastlanır. Ama ortalama altıncı ayda bebeklerin dişleri çıkmaya başlar. Bunda genetik yapının da etkisi vardır. Ayrıca dişlerin çıkma sırasında da değişiklikler olabilir.
Belirtiler
Diş çıkarma dönemlerinde bebeklerin huysuz ve sinirli olduğu göze çarpar. Hatta bazen hastalık başlangıcı ile aynı tarzda belirtiler gösterir. Çok hafif ateşi olabilir ama bu ateş çok artmaz. Ağızdan veya makattan alındığında 38,5?dan, koltukaltından alındığında 37,5?dan yüksek olan ateş, başka bir hastalığın belirtisidir. O yüzden ihmal edilmemelidir.
Bebek diş çıkarma öncesinde ciddi bir şekilde salya akıtmaya başlar. Bu salyalar isiliğe ve öksürüğe sebebiyet verebilir. O yüzden ağız çevresini kuru tutmakta fayda vardır. Bunu bir bezle silerek değil de ağız çevresine bezi hafifçe bastırarak yapın. Boğazına kaçan aşırı salya öksürük nedeni olabilir.
Bazı anneler bebeklerinin diş çıkarırken ishal olduğunu söyler. Bazıları da kıvamı normal ama çok daha fazla sayıda kaka yaptığını. Aşırı ve kokulu bir ishalin diş çıkarmayla alakası olmayacağını ve doktora danışmanızı belirtmeliyiz.
Bebek rahatsız olduğundan sık sık bir şeyleri ısırmak isteyecektir. Diş kaşıyıcılar bu durumda onları biraz rahatlatır. Zaten ellediğiniz ve baktığınız zaman diş çıkacak bölgenin şiş ve sert olduğunu görebilirsiniz. Diş jelleriyle oraya masaj yaparak bebeğinizi biraz olsun rahatlatabilirsiniz.
Geceleri uyanırsa da şaşırmayın. Gerçekten ağzının içi rahatsızdır. Beslenmeyi reddedebilir. En sevdiği şeyleri bile istemeyebilir. Kulaklarını çekiştirebilir.
Bu dişler 7 yaş civarında değişecek olsa bile iyi bakılması çok önemlidir. Fırçalamaya başlayabilir ya da ıslak temiz bezlerle dişlerini silebilirsiniz. Ama daha önemlisi bebeğinizin içinde şekerli içecekler olan biberonla uyumasına izin vermemektir. işte bu durum dişleri çürütür. Ayrıca fazla şekerli yiyeceklerin de tüketilmemesi, emziğin reçele batırılmaması da doğru olur.
Ülkemizde flor tabletlerinin kullanımı konusunda doktorlar arasında farklı görüşler vardır. Bu konuda doktorunuza danışmanızı öneririz.
