Müzisyen ve ses teknisyeni Attila Özdemiroğlu, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile oğlu Bilal Erdoğanın arasında geçtiği iddia edilen diyaloglara dair son kayıtlarda, ne dublaj, ne montaj ne de bilgisayar marifetiyle türetilmiş herhangi bir kelime bulunduğunu söylüyor.
Özdemiroğlu, son haftalarda sanal ortama sızdırılan telefon kayıtlarının ilk örnekleri ortalığa dökülmeye başladığında, Bülent Arınçın bir yorumu üzerine, mevzu mesleğini birebir alakadar ettiği için, tabiri caizse bir Yok artık! tweeti attı: Bülent Arınç, AloFatih kayıtlarıyla ilgili Bunlar montaj; artık deniz sesinden insan sesi bile yapılabiliyor diyordu. White Noise dediğimiz elektronik gürültüden filtre, belirli devrelerden, envelope generator dediğimiz devrelerden dalga sesi yapmak mümkündür ama dalga sesinden insan sesi yapılamaz. Hele deniz sesinden hiç yapılamaz. Bunu böyle yazınca ve karşılığında saldırılar gelince ben de ister istemez teknik bilgimi dökmeye başladım.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği iddia edilen diyalogların yer aldığı telefon kaydındaki seslerin dublaj olması mümkün mü?
Dublaj, kayıtlara dair en kolay iddia edilecek şeydir ama aksi de anında ispatlanabilir. Taklit yapan, çok çok da benzeten insanlarımız var ama teknik bir analizle doğrusu anında ortaya çıkar. İnsan sesi üniktir. Ses bir kimliktir; bankaların güvenlik sistemlerinde bile kullanılıyor. Bu, ses tanımlamanın algoritmalarıyla ilgili teknik, derin bir meseledir. Dünyadaki yedi milyar insanın her birinin sesi, birbirinden ayrıştırılabilir durumda. Ve bu konuda başarı şansı da minimum yüzde 97.
Konuşmaların, anlamı saptırma amacıyla montajlanmış olabilme ihtimali nedir?
Beş ayrı konuşmanın bileşiminden oluşmuştur o kayıt, konuşmaların arasında dört tane de montaj noktası vardır. Bakın orası doğru. Bir tek de orası doğru. Haricinde montaj olma ihtimali, teknikman en kolay tespit edilebilir şey. Montajı ispatlayabilecek birçok parametre var, en temellerini sayayım size: Birincisi mikrofon ya da hat değişti mi; çünkü o durumda karakter de değişir. İkincisi, bulunduğunuz oda değişti mi, yani akustik ortam değişti mi; çünkü konuşmanın atmosferi başka bir boyuta sıçrar. Üçüncüsü, bulunduğunuz ortamdaki ambiant noise dediğimiz, çevre gürültüleri değişti mi. Bunlara baktıktan sonra da hala şüphemiz varsa, wave form dediğimiz, dalga biçimini bilgisayarlarımızda açarız ve şüphelendiğimiz alanları detaylı olarak inceleriz; bir dalga bozulması, bir dalga farklılaşması, sıçraması var mı diye... Daha birçok açıdan da incelenebilir ama bu üçü bile yeterlidir.
UZMANLAR HEMFİKİR: MONTAJ DEĞİL
Bilgisayar marifetiyle yoktan kelimelerin üretilip konuşmaya eklendiği iddiası doğru olabilir mi? Yoktan bir kelime nasıl var edilir?
Edilemez. Var edilirse, robotik bir kelime olur. İmkansız. Çünkü ses, konuşma dediğimiz, feci komplike bilgiler içeriyor. Ciğer yapınızdan başlar, ağız boşluğunuzun, dişlerinizin biçiminden, ses tellerinizden, burun boşluğunuzdan, bebekken nasıl ağladığınıza kadar birçok fizyolojik özellik bir yana, hangi ortamda büyüdünüz, kelimeleri nasıl vurguluyorsunuz, telaffuzunuz, aksanınız benzeri, türlü uzmanlık alanlarını da alakadar eden boyutları vardır. Elektronik taramayla forensic uzmanlarının bilgilerini birleştirdiğiniz zaman bunların ortaya çıkmamasının imkanı yok. Benim bu kayıtta dublaj ya da montaj olmadığından yana, en ufak bir kuşkum yok.
Nasıl bir inceleme neticesinde böylesine kesin bir kanaate varabildiniz?
Bu son iddia edilen kaydı, hepsine güvendiğim, işinde uzman arkadaşlara gönderdim. Sekiz kişilik bir ekip; herkes işini gücünü bırakıp, bunula uğraştı, kendi incelemesini yaptı; hepsinden de aynı benimki gibi rapor aldım. Forensic, yani adli ses analizi, bambaşka bir iştir. Bu kişilerin üçü forensic uzmanı, adli incelemeye vakıf... Diğerleri ses mühendisi diyebileceğimiz kategorideler. Bir arkadaşımız üç gün boyunca sabahlayarak, başka tarihlerden konuşmalarla kıyaslama suretiyle, 12 kelimeyi deşifre etti, 12si birden tuttu. Beş ayrı konuşmanın arasındaki dört montaj noktası haricinde, montaj olmadığı konusunda kimsenin en ufak bir şüphesi yok.
Yoktan ses var edilemez. İmkansız. Çünkü ses, konuşma dediğimiz, feci komplike bilgiler içeriyor.
http://www.hurriyet.com.tr/gundem/25920397.asp