- 14 Ağustos 2009
- 53.299
- 42.836
1 Kasım: Alevi seçmenler CHP - HDP arasında denge gözetiyor
Sinan OnuşBBC, Ankara
Dört milyona yakın seçmeni bulunan Ankara'da Aleviler ağırlıklı olarak Çankaya, Mamak ve Yenimahalle ilçelerinde yaşıyor. Bu üç büyük ilçeden Çankaya ve Mamak birinci, Yenimahalle ise ikinci seçim bölgesinde yer alıyor.
Her seçimde Cumhuriyet Halk Partisi'ne (CHP) yoğun oy çıkan bu üç ilçedeki Alevi ve sol oylara Halkların Demokratik Partisi (HDP) de 7 Haziran'da olduğu gibi 1 Kasım'da da talip.
HDP, 7 Haziran'da Ankara'da oylarını önemli ölçüde artırdı ve özellikle birinci bölgede oylarını ikiye katlamasıyla Sırrı Süreyya Önder milletvekili seçildi.
HDP Ankara ikinci bölgeden milletvekili çıkaramasa da bu bölgedeki listesinde değişikliğe giderek birinci sıraya Mustafa Sarısülük'ü koydu.
Mustafa Sarısülük, Gezi Parkı protestoları sırasında Ankara'da polisin silahından çıkan mermiyle yaşamını yitiren Ethem Sarısülük'ün ağabeyi.
Peki, Çankaya, Mamak ve Yenimahalle'de yoğunluğu hissedilen Alevi ve sol-sosyalist seçmen bu kez CHP mi, HDP mi diyor?
'Oylarını dengeli kullanmaya çalışıyorlar'
Alevi seçmenlerin HDP'nin yüzde 12, CHP'nin de yüzde 25'in altına düşmemesi için kararlı durduğunu ifade eden Geçmez, "Bu dönemde evde üç oy varsa birisi HDP diğer ikisi CHP gibi yaygın bir görüş hakim" diyor.
Ankara'da, 102 kişinin yaşamını yitirdiği bombalı saldırının oyların rengini çok etkilemediğini aktaran Geçmez, sözlerini şöyle sürdürüyor:
"Aleviler Ankara saldırısından önce de Türkiye'nin ne kadar çok sıkıntıya gebe olduğunu hissediyorlardı. Ölen 60'a yakın çocuk Alevi. Olaya bu nedenle daha duygusal yaklaşmaya başladılar. Hele Başbakan'ın [Ahmet Davutoğlu], Cumhurbaşkanı'nın bunu PKK'nın yaptığını söylemesi, IŞİD'i (Irak Şam İslam Devleti) görmemesi Alevileri daha da netleştirdi."
'1980 öncesi gibi'
Image captionDivriği Kültür Derneği Başkanı Metin Aktan, "7 Haziran'da da AKP iktidar olmasın diye oy verilmişti, yine aynı nedenle ağırlık CHP olmak üzere HDP'ye de verilecek" diyor.
Divriği Kültür Derneği Başkanı Metin Aktan da benzer görüşleri dile getiriyor. PKK'yla çatışmasızlık ortamının sona ermesiyle birlikte Alevi seçmende HDP'ye karşı kafa karışıklıkları yaşansa da bu ortamı AKP'nin oluşturduğuna ilişkin yorumların daha ağırlıkta olduğunu savunuyor.
HDP'nin Alevilere yönelik söyleminin çözüm açısından, CHP'ninkinden daha samimi görüldüğünü söyleyen Aktan, "Uzunca bir zamandır katı bir şekilde CHP'ye oy verenlerde bile HDP'ye karşı geçmişte olmayan ciddi bir sempati var. AKP'yi tek başına iktidardan HDP'nin uzaklaştırdığını düşünüyorlar. HDP, 7 Haziran'da Meclis'e girdi ama performansı görülemedi. 1 Kasım'da da aynı başarıyı elde eder ve iyi bir muhalefet yaparsa bir sonraki seçim bu kararsızlar da HDP'ye yönelebilir" diyor.
Image captionPir Sultan Abdal Derneği Yenimahalle Şubesi: (Soldan sırayla) Mehmet Erol, Bahattin Yılmaz ve Kemal Bedir.
Pir Sultan Abdal Derneği Yenimahalle Şubesi ve Cemevi'nde görüştüğüm Alevi seçmen Kemal Bedir, Alevilerin evlerinde yaşanan parti tercihi tartışmalarını şöyle bir örnekle açıklıyor:
"1980 öncesi evlerde kardeşlerden biri sağcı, biri solcu olurdu. Şimdi biri HDP'li diğeri CHP'li. 7 Haziran'da da AKP iktidar olmasın diye oy verilmişti, yine aynı nedenle ağırlık CHP olmak üzere HDP'ye de verilecek."
Mehmet Erol ise ailesindeki genç-yaşlı herkesin CHP'ye vereceğini savunuyor. Oyun renginin ise yöresel etkilerin belirlediğini ifade eden Erol, "İç Anadolu Alevileri ağırlıklı olarak CHP'ye, Güneydoğulu Aleviler ise HDP'ye veriyor" diyor.
'Kürt karşıtlığı yok ama'
Image captionBirleşik Haziran Hareketi Türkiye Yürütme Kurulu Üyesi Ulaş Karakul, Alevi seçmenlerin ağrılıklı olarak yine CHP'ye oy vereceğini söylüyor.
Dikmen'de yaşayan Birleşik Haziran Hareketi Türkiye Yürütme Kurulu Üyesi Ulaş Karakul ise meseleye başka bir bakış açısı getiriyor.
Gezi'de sokağa çıkanların, "diktatörlüğü yıkmak için" bir araya geldiğini, bu hareketi kim öncelerse de genç Alevi seçmenin oraya yönlendiğini, bunu da HDP'nin yaptığını söylüyor Karakul.
Mustafa Sarısülük'ün listede birinci sırayı alınmasını bunun göstergesi olarak gören Karakul, şöyle devam ediyor:
"Yine de Alevi seçmenin ağırlığı genç-yaşlı fark etmeden CHP diyor. Çünkü zihinlerinde ulusal bariyerler var. Türk bayrağı, Mustafa Kemal, laiklik, Aleviler için önemli. Bunu temsil eden parti de CHP. Bu seçmende Kürt karşıtlığı yok ama şu ya da bu gerekçelerle gidip oyunu HDP'ye vermiyor."
Karakul ayrıca Alevi örgütlerinin sözcülerinin yönelimi ile Alevi kitlesinin siyasal eğilimi arasında bir bağlantı olmadığını savunuyor. Karakul'a göre, Alevi örgütlerindeki HDP'ye meylin aslında tabanda yoğun bir karşılığı da yok.
Batıkent Cemevi'nde görüştüğüm Sakine Gümüşlüoğlu, Birleşik Haziran Hareketi'nden Karakul'un yorumlarını haklı çıkaracak ifadeler kullanıyor.
Gümüşlüoğlu, HDP'ye oy vermeye taraftar olmadığını söylüyor ve gerekçesini, "Şimdi güzel sözler söylüyorlar ama yeniden Kürtçü politikalara döner endişesi taşıyorum. Bu nedenle de oy vermeyi kesinlikle düşünmüyorum" diye açıklıyor.
Birçok kadın da onun bu sözlerini başlarını sallayarak onaylıyor ama Gümüşlüoğlu'nun arkadaşı Gülay Doğanoğlu buna itiraz ediyor. Kendisinin de CHP'ye oy vereceğini söyleyen Doğanoğlu'nun yine de gönlünde yatan parti HDP. Nedeni şöyle anlatıyor:
"AKP'yi iktidardan ancak HDP indirir. Geçen seçim oyumu Ağrı'da kullandım. Orada iki parti var. AKP'ye vermeyeceğim için HDP'ye verdim. Bu seçim oyumu Ankara'da kullanacağım. Eşim de ben de yine HDP'ye vermek istiyoruz ama 2. Bölge'den milletvekili çıkaramıyorlar. Oyumuz boşa gitmesin diye CHP'ye vereceğiz."
'Son nefesine kadar Atatürk dedi'
Image captionAnkara Cem Kültür Evleri Yaptırma Derneği Başkanı Mehmet Uzuner, 7 Haziran'da sandığa gitmediğini, 1 Kasım içinse hâlâ kararsız olduğunu ifade ediyor.
Mamak Tuzluçayır, 1980 öncesi de dahil Ankara'nın en politik semtlerinden biri. Tuzluçayır Meydanı, neredeyse her gün protesto eylemlerine sahne oluyor.
Tuzluçayır'daki Ankara Cem Kültür Evleri Yaptırma Derneği Başkanı Mehmet Uzuner, 30 yaş üstü Alevi seçmenin CHP'den başka bir partiye gitmesini çok mümkün görmüyor. Uzuner, bu seçmende CHP'nin, "Atatürk'ün partisi ve laikliğin savunucusu" olarak görüldüğünü kaydederek şöyle devam ediyor:
"Annem 93 yaşında ölürken bile Atatürk diyordu. Babam da öyle. Tuzluçayır'da, 7 Haziran'dan farklı bir oy tercihi görünmüyor. Gençler HDP, orta yaş üstü CHP diyor. Ben geçen seçim kim gelirse gelsin hiçbir şeyin değişmeyeceğine inandığımdan seçimleri protesto ettim. Bu seçimde de hâlâ kararsızım."
http://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/10/151028_1_kasim_alevi_secmen
Sinan OnuşBBC, Ankara
Dört milyona yakın seçmeni bulunan Ankara'da Aleviler ağırlıklı olarak Çankaya, Mamak ve Yenimahalle ilçelerinde yaşıyor. Bu üç büyük ilçeden Çankaya ve Mamak birinci, Yenimahalle ise ikinci seçim bölgesinde yer alıyor.
Her seçimde Cumhuriyet Halk Partisi'ne (CHP) yoğun oy çıkan bu üç ilçedeki Alevi ve sol oylara Halkların Demokratik Partisi (HDP) de 7 Haziran'da olduğu gibi 1 Kasım'da da talip.
HDP, 7 Haziran'da Ankara'da oylarını önemli ölçüde artırdı ve özellikle birinci bölgede oylarını ikiye katlamasıyla Sırrı Süreyya Önder milletvekili seçildi.
HDP Ankara ikinci bölgeden milletvekili çıkaramasa da bu bölgedeki listesinde değişikliğe giderek birinci sıraya Mustafa Sarısülük'ü koydu.
Mustafa Sarısülük, Gezi Parkı protestoları sırasında Ankara'da polisin silahından çıkan mermiyle yaşamını yitiren Ethem Sarısülük'ün ağabeyi.
Peki, Çankaya, Mamak ve Yenimahalle'de yoğunluğu hissedilen Alevi ve sol-sosyalist seçmen bu kez CHP mi, HDP mi diyor?
'Oylarını dengeli kullanmaya çalışıyorlar'
Alevi seçmenlerin HDP'nin yüzde 12, CHP'nin de yüzde 25'in altına düşmemesi için kararlı durduğunu ifade eden Geçmez, "Bu dönemde evde üç oy varsa birisi HDP diğer ikisi CHP gibi yaygın bir görüş hakim" diyor.
Ankara'da, 102 kişinin yaşamını yitirdiği bombalı saldırının oyların rengini çok etkilemediğini aktaran Geçmez, sözlerini şöyle sürdürüyor:
"Aleviler Ankara saldırısından önce de Türkiye'nin ne kadar çok sıkıntıya gebe olduğunu hissediyorlardı. Ölen 60'a yakın çocuk Alevi. Olaya bu nedenle daha duygusal yaklaşmaya başladılar. Hele Başbakan'ın [Ahmet Davutoğlu], Cumhurbaşkanı'nın bunu PKK'nın yaptığını söylemesi, IŞİD'i (Irak Şam İslam Devleti) görmemesi Alevileri daha da netleştirdi."
'1980 öncesi gibi'
Image captionDivriği Kültür Derneği Başkanı Metin Aktan, "7 Haziran'da da AKP iktidar olmasın diye oy verilmişti, yine aynı nedenle ağırlık CHP olmak üzere HDP'ye de verilecek" diyor.
Divriği Kültür Derneği Başkanı Metin Aktan da benzer görüşleri dile getiriyor. PKK'yla çatışmasızlık ortamının sona ermesiyle birlikte Alevi seçmende HDP'ye karşı kafa karışıklıkları yaşansa da bu ortamı AKP'nin oluşturduğuna ilişkin yorumların daha ağırlıkta olduğunu savunuyor.
HDP'nin Alevilere yönelik söyleminin çözüm açısından, CHP'ninkinden daha samimi görüldüğünü söyleyen Aktan, "Uzunca bir zamandır katı bir şekilde CHP'ye oy verenlerde bile HDP'ye karşı geçmişte olmayan ciddi bir sempati var. AKP'yi tek başına iktidardan HDP'nin uzaklaştırdığını düşünüyorlar. HDP, 7 Haziran'da Meclis'e girdi ama performansı görülemedi. 1 Kasım'da da aynı başarıyı elde eder ve iyi bir muhalefet yaparsa bir sonraki seçim bu kararsızlar da HDP'ye yönelebilir" diyor.
Image captionPir Sultan Abdal Derneği Yenimahalle Şubesi: (Soldan sırayla) Mehmet Erol, Bahattin Yılmaz ve Kemal Bedir.
Pir Sultan Abdal Derneği Yenimahalle Şubesi ve Cemevi'nde görüştüğüm Alevi seçmen Kemal Bedir, Alevilerin evlerinde yaşanan parti tercihi tartışmalarını şöyle bir örnekle açıklıyor:
"1980 öncesi evlerde kardeşlerden biri sağcı, biri solcu olurdu. Şimdi biri HDP'li diğeri CHP'li. 7 Haziran'da da AKP iktidar olmasın diye oy verilmişti, yine aynı nedenle ağırlık CHP olmak üzere HDP'ye de verilecek."
Mehmet Erol ise ailesindeki genç-yaşlı herkesin CHP'ye vereceğini savunuyor. Oyun renginin ise yöresel etkilerin belirlediğini ifade eden Erol, "İç Anadolu Alevileri ağırlıklı olarak CHP'ye, Güneydoğulu Aleviler ise HDP'ye veriyor" diyor.
'Kürt karşıtlığı yok ama'
Image captionBirleşik Haziran Hareketi Türkiye Yürütme Kurulu Üyesi Ulaş Karakul, Alevi seçmenlerin ağrılıklı olarak yine CHP'ye oy vereceğini söylüyor.
Dikmen'de yaşayan Birleşik Haziran Hareketi Türkiye Yürütme Kurulu Üyesi Ulaş Karakul ise meseleye başka bir bakış açısı getiriyor.
Gezi'de sokağa çıkanların, "diktatörlüğü yıkmak için" bir araya geldiğini, bu hareketi kim öncelerse de genç Alevi seçmenin oraya yönlendiğini, bunu da HDP'nin yaptığını söylüyor Karakul.
Mustafa Sarısülük'ün listede birinci sırayı alınmasını bunun göstergesi olarak gören Karakul, şöyle devam ediyor:
"Yine de Alevi seçmenin ağırlığı genç-yaşlı fark etmeden CHP diyor. Çünkü zihinlerinde ulusal bariyerler var. Türk bayrağı, Mustafa Kemal, laiklik, Aleviler için önemli. Bunu temsil eden parti de CHP. Bu seçmende Kürt karşıtlığı yok ama şu ya da bu gerekçelerle gidip oyunu HDP'ye vermiyor."
Karakul ayrıca Alevi örgütlerinin sözcülerinin yönelimi ile Alevi kitlesinin siyasal eğilimi arasında bir bağlantı olmadığını savunuyor. Karakul'a göre, Alevi örgütlerindeki HDP'ye meylin aslında tabanda yoğun bir karşılığı da yok.
Batıkent Cemevi'nde görüştüğüm Sakine Gümüşlüoğlu, Birleşik Haziran Hareketi'nden Karakul'un yorumlarını haklı çıkaracak ifadeler kullanıyor.
Gümüşlüoğlu, HDP'ye oy vermeye taraftar olmadığını söylüyor ve gerekçesini, "Şimdi güzel sözler söylüyorlar ama yeniden Kürtçü politikalara döner endişesi taşıyorum. Bu nedenle de oy vermeyi kesinlikle düşünmüyorum" diye açıklıyor.
Birçok kadın da onun bu sözlerini başlarını sallayarak onaylıyor ama Gümüşlüoğlu'nun arkadaşı Gülay Doğanoğlu buna itiraz ediyor. Kendisinin de CHP'ye oy vereceğini söyleyen Doğanoğlu'nun yine de gönlünde yatan parti HDP. Nedeni şöyle anlatıyor:
"AKP'yi iktidardan ancak HDP indirir. Geçen seçim oyumu Ağrı'da kullandım. Orada iki parti var. AKP'ye vermeyeceğim için HDP'ye verdim. Bu seçim oyumu Ankara'da kullanacağım. Eşim de ben de yine HDP'ye vermek istiyoruz ama 2. Bölge'den milletvekili çıkaramıyorlar. Oyumuz boşa gitmesin diye CHP'ye vereceğiz."
'Son nefesine kadar Atatürk dedi'
Image captionAnkara Cem Kültür Evleri Yaptırma Derneği Başkanı Mehmet Uzuner, 7 Haziran'da sandığa gitmediğini, 1 Kasım içinse hâlâ kararsız olduğunu ifade ediyor.
Mamak Tuzluçayır, 1980 öncesi de dahil Ankara'nın en politik semtlerinden biri. Tuzluçayır Meydanı, neredeyse her gün protesto eylemlerine sahne oluyor.
Tuzluçayır'daki Ankara Cem Kültür Evleri Yaptırma Derneği Başkanı Mehmet Uzuner, 30 yaş üstü Alevi seçmenin CHP'den başka bir partiye gitmesini çok mümkün görmüyor. Uzuner, bu seçmende CHP'nin, "Atatürk'ün partisi ve laikliğin savunucusu" olarak görüldüğünü kaydederek şöyle devam ediyor:
"Annem 93 yaşında ölürken bile Atatürk diyordu. Babam da öyle. Tuzluçayır'da, 7 Haziran'dan farklı bir oy tercihi görünmüyor. Gençler HDP, orta yaş üstü CHP diyor. Ben geçen seçim kim gelirse gelsin hiçbir şeyin değişmeyeceğine inandığımdan seçimleri protesto ettim. Bu seçimde de hâlâ kararsızım."
http://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/10/151028_1_kasim_alevi_secmen